Yếu tố hài hước xen kẽ thông điệp nhân văn xem ra vẫn còn sức hút với khán giả Mỹ, đặc biệt là với những ai thích sự chuẩn mực.

Hơn nữa, với một câu chuyện có thật như Green Book thì chắc chắn các giải thưởng điện ảnh không thể ngó lơ.

Những kẻ xa lạ thành tri kỷ

Như lời đạo diễn Farrelly phát biểu tại lễ trao giải Quả cầu vàng hôm 7-1: "Đừng đánh giá một ai vì sự khác biệt của họ", Green Book mở đầu bằng cuộc gặp gỡ không mấy thiện cảm giữa Don Shirley - một nghệ sỹ dương cầm và Tony Lip - tay vệ sĩ máu liều.

Cảnh trong phim - Ảnh: Universal

Xuất phát từ hai giai cấp khác nhau, sắc tộc khác nhau nhưng họ đều có chung một mục đích trong hành trình Green Book, đó chính là chiều lòng người khác.

Sự khác biệt khiến họ thu mình vào suy nghĩ riêng thông qua cái nhìn bề ngoài dành cho đối phương. Tony luôn nghĩ rằng Don là kẻ da màu trên tầm, trong khi Don lại giấu mọi suy tư u uất vào bên trong, che đi nỗi ô nhục về giới tính, kể cả nỗi căm hờn với người da trắng.

Hành trình của họ đương nhiên xảy ra rất nhiều tranh cãi mà ở đây cho thấy được lối sống và văn hóa chênh lệch: Don Shirley không hề nghe thứ âm nhạc mà Tony Lip mê đắm; ông cũng không ăn loại thức ăn nhanh quen thuộc như gà rán hay uống nước ngọt có gas; Don sống theo thói quen "có vay thì có trả" như một cách giúp ông cân bằng bản ngã...

Chinh phục khán giả bằng sự dung dị?

Về hình thức, Green Book không sắc sảo hay sở hữu những khung hình cine truyền cảm. Tuy nhiên văn hóa sống bên trong bộ phim là vũ khí tối thượng khiến nó chiếm trọn tình cảm khán giả ở Liên hoan phim Toronto (phim giành giải quan trọng nhất).

Mối quan hệ gây tranh cãi giữa Tony và Don - Ảnh: Universal

Hình ảnh những món ăn đường phố đến các ngôi sao ca nhạc được nhắc tên làm cho sức sống của bộ phim rõ rệt hơn. Điều đáng nói là các chi tiết cỏn con này phần nào xây dựng được tính cách nhân vật, giúp khán giả hình dung và nhận ra những sắc thái khác nhau ở Don và Tony.

Có một cảnh đáng nhớ là Tony Lip ăn gà rán xong thì quăng ra ngoài cửa xe, và "khuyên" Don cũng nên làm theo anh ta. Tuy nhiên khi Tony quăng luôn ly nước ngọt xuống đường thì Don bắt anh quay đầu xe nhặt chúng lên để... bảo vệ môi trường. Đáng tiếc cảnh quay gây chú ý này lại bị sai raccord: không hề có một giọt nước hoặc những viên đá nào rơi trên mặt đường!

Một cảnh phim đáng nhớ - Ảnh: Universal

Về thể loại, Green Book thuộc dòng phim road-movie (phim đường trường) vốn thất truyền ở Hollywood nhiều năm nay, hoặc nếu có thì cũng không đạt được thành tích đáng kể. Bám sát thể loại, khán giả được dịp theo chân Don và Tony trên hành trình tìm lại chính mình.

Tất nhiên, đến cuối phim, cả hai đều nhận ra chân lý riêng mà mình học hỏi suốt chiều dài quãng đường mà họ đi cùng nhau.

Với giọng điệu chừng mực, cách xây dựng tình tiết vừa phải không lên gân và phần thoại tốt đã giúp Green Book được lòng nhiều khán giả, nhất là những khán giả lớn tuổi vì mạch phim hơi chậm và "màu" của phim hơi cũ.

Ba diễn viên chính của Green Book - Ảnh: NBC

Đặt Green Book cạnh các phim sắc sảo hơn như trong đề cử Quả cầu vàng như The Favorite, Vice... thì chiến thắng của Green Book dường như chưa xác đáng lắm. Phản ứng của một số người trong giới phê bình lẫn các blogger phim ảnh cho thấy phim dễ xem nhưng chưa đủ thuyết phục để chiến thắng.

Những điểm trừ không nên có

Nam diễn viên da màu người vừa giành Quả cầu vàng đầu tiên trong sự nghiệp Mahershala Ali đôi lúc bị cường điệu hóa, khiến nhân vật Don Shirley đáng lẽ ra trở thành điểm nhấn thì ngược lại gây khó chịu cho người xem.

Tạo hình Don Shirley trong phim - Ảnh: Universal

Ngược lại, một kẻ lôi thôi phớt đời như Tony lại vô tình gần gũi và giúp cho bộ phim bớt nhàm chán. Đấy là chưa kể tài tử gạo cội Viggo Mortensen - người chuyê trị những vai lạnh, nay thoát xác ngoạn mục với khả năng diễn hài cực kỳ duyên dáng. Đáng tiếc là anh vuột mất giải Quả cầu vàng dù trong Green Book anh nhỉnh hơn hẳn Ali.

Không rõ chủ đích của Green Book là san bằng màu da, biến xung đột sắc tộc trở thành tình thâm hay ngầm ý kì thị chủng tộc thông qua những chi tiết, câu thoại nhạy cảm trong phim (đã được nói ở trên), nhưng việc hoán đổi thân phận giữa Don Shirley và Tony Lip giúp người xem thích thú vì xưa nay những người da màu luôn có xuất phát điểm thấp, còn dân da trắng luôn thông minh tài trí hơn người.

Một trong những đoạn phim làm sáng tỏ cá tính nhân vật nhất - Ảnh: Universal

Trong khi phản ứng của Tony có phần dễ hiểu thì ngược lại, Don Shirley mặc cảm với làn da và là người có xu hướng đối nghịch với kẻ có màu da khác mình. Tuy nhiên khi ở thế bị động, Don còn có xu hướng cam chịu (có một cảnh ông bị những kẻ da trắng tấn công và gần như không phản ứng lại).

Những chi tiết và yếu tố này khiến Green Book bị chùng xuống, bởi được xây dựng không khôn khéo giữa thời cuộc hiện nay. Chưa kể những chuyện đáng xấu hổ xảy ra đằng sau bộ phim, tuy không liên quan đến chất lượng phim nhưng vô tình làm cho khán giả phật ý.

Cụ thể, gia đình nghệ sĩ Don Shirley không thừa nhận mối quan hệ giữa ông và Tony Lip cũng như lên án êkip làm phim không chủ đích làm việc với họ. Hành động này có thể làm xấu đi hình ảnh Don Shirley trong mắt công chúng.

Ngoài ra, nam tài tử Viggo Mortensen còn lỡ lời dùng tiếng lóng ám chỉ "người da đen" sau đó phải đăng đàn xin lỗi. Hay một cây bút phê bình chỉ ra lỗi sai của Green Book qua chi tiết về chế độ phân biệt chủng tộc ở miền Nam và điều này là khó chấp nhận bởi bối cảnh cũng như nội dung phim truyền tải.

Ekip làm phim lên nhận giải Phim hài/ nhạc kịch hay nhất Quả cầu vàng 2019 - Ảnh: cắt từ clip

TTO - Nếu ví giải Quả cầu vàng lần thứ 76 như một trận chung kết bóng đá kịch tính thì bất ngờ của giải thưởng này xuất hiện ở... phút thứ 90.