Bác sĩ khám cho bệnh nhân nhiễm HCV tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư - Ảnh: THÙY LINH

Xu hướng thích xăm, đục có nguy cơ mắc bệnh rất lớn và tỉ lệ người lành mang virút rất cao nhưng lại ít được lưu tâm.

Mắc bệnh chỉ vì xăm, xỏ

Mới đây, Nguyễn Thị T. (18 tuổi, Hà Nội) được chuyển đến Bệnh viện K chỉ vì tai có một khối to phồng nhìn rất sợ. Sau khi khám, bác sĩ kết luận T. phải nhập viện vì khối nhiễm trùng phải phẫu thuật, nếu không sẽ dẫn tới họa hỏng tai. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc T. đi xỏ lỗ tai để đeo khuyên.

Tr.T.K. 26 tuổi, là sinh viên nghệ thuật, đi xăm hình ở cơ sở có giá rẻ. Một tuần sau K. phải nhập viện trong tình trạng cánh tay sưng tấy, mẩn đỏ vì xăm, mặt mũi nhợt nhạt, ăn uống kém ngon, bị sốt... Sau khi kiểm tra tổng quan, xét nghiệm máu, các bác sĩ phát hiện K. bị nhiễm bệnh viêm gan C.

Không bị biến chứng ngay sau làm đẹp nhưng chị H. (44 tuổi, Hà Nội) "chết đứng" khi bác sĩ đọc kết quả xét nghiệm, chị không chỉ bị viêm gan C mà đã có biến chứng với các khối u trong gan lổn nhổn, trên lâm sàng đánh giá là ung thư gan. Chị thực sự không rõ mình bị viêm gan C từ bao giờ và con đường lây nhiễm ra sao. Nhưng khi nghe bác sĩ giải thích con đường lây nhiễm thì chị mới giật mình, nghĩ bệnh này có thể là do chị xăm mày, xăm môi và xăm hình hoa nhỏ lên người.

Bệnh nhân viêm gan C tăng nhanh

ThS Nguyễn Ngọc Phúc, trưởng khoa viêm gan Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, cho biết hiện số lượng bệnh nhân viêm gan C đang tăng rất mạnh. Nếu như trước kia mỗi tháng khoa chỉ có 5-7 bệnh nhân, thì nay trung bình mỗi ngày cũng có 3 - 4 người, tăng 10-20 lần so với trước. Điều đáng nói là đa số bệnh nhân nhập viện ở giai đoạn muộn, có biến chứng xơ gan và ung thư gan.

BS CKII Nguyễn Nguyên Huyền, trưởng phòng khám Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, cảnh báo triệu chứng của bệnh đặc hiệu, đau và vàng da, vàng mắt đôi khi chỉ nhẹ làm cho người bệnh không đi khám, xét nghiệm viêm gan C trong khi tỉ lệ người lành mang virút viêm gan C tại Việt Nam là 0,17-4% dân số. Hơn nữa, biểu hiện của viêm gan siêu vi C nếu không để ý dễ bỏ qua mặc dù gan vẫn đang trong thời kỳ viêm rất nặng.

Theo ước tính năm 2017, ở nước ta có 24.260 ca nhiễm mới nhưng chỉ có 6.360 ca được chẩn đoán và 4.500 ca được điều trị. Tính chung hiện tổng số nhiễm là 966.890 ca. Số được chẩn đoán và điều trị rất ít so với số người mắc.

Mốt xăm là mối nguy cơ lớn nhất

BS CKII Nguyễn Nguyên Huyền cảnh báo mốt xăm, đục làm đẹp hiện nay đang là mối nguy cơ lớn nhất lây nhiễm viêm gan C. Nhiều người đi xăm chỉ nghĩ dùng chung kim tiêm mới bị lây nhiễm bệnh, nhưng thực tế viêm gan C sẽ theo con đường máu xâm nhập vào cơ thể người bệnh qua các vết xước chảy máu trong quá trình xăm. 

Hầu hết các dụng cụ xăm hình đều sẽ tiếp xúc với da và máu, các chất dịch trong cơ thể của người xăm cho nên rất dễ dàng gây ra những trường hợp bị lây nhiễm nếu như chúng ta sử dụng chung dụng cụ (đồ đựng phẩm màu, thuốc xăm...) chứ không chỉ kim tiêm.

Gánh nặng bệnh tật

BS Huyền cho biết virút HCV sẽ xâm nhập thẳng vào cơ thể thông qua con đường máu (chủ yếu là xăm, tiêm chích, truyền máu), đường tình dục và mẹ truyền cho con... rồi sau đó nó sẽ tấn công vào tế bào gan, bắt đầu sinh sôi tại đây. 

Virút viêm gan C sẽ khiến cho những tế bào gan sưng to lên, đồng thời theo thời gian chúng sẽ giết dần các tế bào gan, khiến chức năng gan suy giảm, không còn khả năng đảm nhiệm tốt nhiệm vụ của nó nữa.

Điều đáng nói là biểu hiện của bệnh không rõ rệt. Đầu tiên người bệnh chỉ thấy mệt mỏi, nhức đầu, đau bụng, chán ăn, đau tức vùng hạ sườn phải, kèm theo có hiện tượng vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu. Tuy nhiên, triệu chứng đau và vàng da, vàng mắt đôi khi chỉ nhẹ nên đa số người bệnh bỏ qua.

Thời kỳ toàn phát có thể kéo dài 6 - 8 tuần rồi bệnh tự khỏi không cần điều trị bất cứ loại thuốc gì. Tuy vậy, số người bệnh tự khỏi chỉ chiếm khoảng 15%, 85% còn lại sẽ trở thành viêm gan C mãn tính hoặc trở thành người lành mang virút viêm gan C. Đây không chỉ là nguồn lây mà còn có thể bị biến chứng xơ gan (10 - 26,7%) và ung thư gan (14,4%).

BS Cao Thị Thủy, Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến cộng đồng, cho biết có đến 80% những người bị nhiễm virút viêm gan C có khả năng trở thành viêm gan mãn tính, có nghĩa là sau 6 tháng khi nhiễm bệnh mà không khỏi thì bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Đây là một gánh nặng bệnh tật rất lớn cho gia đình và xã hội.