Tiêm chủng văcxin cho trẻ - Ảnh: DUYÊN PHAN

Đó là khẳng định của GS.TS Đặng Đức Anh - viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương (Bộ Y tế) - tại hội thảo phổ biến kết quả thử nghiệm ComBE Five tại 7 tỉnh và hướng dẫn triển khai trên toàn quốc.

Tham dự hội thảo này, nhiều địa phương cho biết đang rất "nóng ruột", đồng thời kiến nghị cấp ngay văcxin để sớm giải quyết việc thất hứa với người dân suốt nhiều tháng qua.

Hứa và thất hứa

Tính đến tháng 12-2018, tức đã 6 tháng trôi qua kể từ ngày Bộ Y tế phát đi thông báo ấn định thời điểm sử dụng đại trà văcxin 5 trong 1 ComBE Five (do Ấn Độ sản xuất) để thay thế văcxin Quinvaxem của Hàn Quốc ngưng sản xuất, đã có ít nhất 5 lần Bộ Y tế chủ động "dời ngày dự kiến" nhưng đến nay lời hứa đó vẫn còn nguyên giá trị.

Ông Hồ Vĩnh Thắng - phó trưởng khoa kiểm soát phòng ngừa dịch bệnh (Viện Pasteur TP.HCM) - cho biết văcxin ComBE Five sản xuất, lưu hành tại Ấn Độ từ năm 2010, đạt tiêu chuẩn tiền thẩm định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và được sử dụng trong tiêm chủng mở rộng ở 43 quốc gia với hơn 400 triệu liều dùng.

Tại nước ta từ năm 2016 văcxin ComBE Five được sử dụng thử nghiệm ở 4 huyện của tỉnh Hà Nam và chỉ ghi nhận một số phản ứng thông thường như đau, quầng đỏ với tỉ lệ từ 5 - 15%, sốt tỉ lệ từ 34 - 39%.

Văcxin này sau đó còn được thử nghiệm tại 60 huyện, 889 xã của 7 tỉnh gồm Cần Thơ, Bắc Giang, Yên Bái, Kon Tum, Bình Định, Đồng Tháp, Bà Rịa - Vũng Tàu từ tháng 10 và 11-2018 với trên 17.000 trẻ được tiêm.

Chắc chắn có văcxin

Tại sao văcxin ComBE Five đạt tiêu chuẩn lại chậm đưa vào sử dụng? Trả lời câu hỏi này, GS.TS Đặng Đức Anh nói: "Thủ tục để mua văcxin tương đối mất thời gian, khi văcxin về Việt Nam phải thực hiện các bước kiểm định chất lượng theo đúng quy định và việc kiểm định không phải là ngày một ngày hai rồi mới chuyển về các địa phương tiêm cho người dân.

Ngoài ra, việc mua thuốc qua UNICEF (Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc) cũng mất một số thời gian nhất định".

Tuy nhiên, theo một chuyên gia tham dự hội thảo, có một nguyên nhân khá thực tế khiến việc cung ứng văcxin ComBE Five chậm là do Bộ Y tế phụ thuộc vào nguồn cung ứng.

"Trên thực tế còn có nhiều công ty phân phối loại văcxin có chất lượng, tính chất, tác dụng tương tự nhưng không được lựa chọn. Việc này dẫn đến tình trạng phải chờ đợi và phụ thuộc trong khi nhu cầu của người dân về tiêm chủng văcxin 5 trong 1 cho trẻ là rất lớn" - vị này phân tích.

Hiện tại GS Đức Anh khẳng định sau quá trình thử nghiệm, kiểm định, Bộ Y tế có văcxin ComBE Five chất lượng an toàn tiêm chủng trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, cụ thể bao giờ sẽ cấp và cấp bao nhiêu văcxin rất khó trả lời bởi số văcxin đạt tiêu chuẩn hiện chỉ đủ cấp cho 63 tỉnh thành trong vòng một tháng, trong khi số lượng trẻ cần tiêm sẽ nhiều hơn số lượng văcxin hiện có.

Ông Hồ Vĩnh Thắng - phó trưởng khoa kiểm soát phòng ngừa dịch bệnh (Viện Pasteur TP.HCM) - trình bày kế hoạch triển khai thử nghiệm văcxin ComBE Five - Ảnh: HOÀNG LỘC

Bấm bụng tiêm dịch vụ

Tiêm chủng mở rộng rất quan trọng, Bộ Y tế nhiều lần khuyến cáo các bậc cha mẹ tiếp tục đưa con đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch để trẻ em không bị mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Khuyến cáo như thế nhưng điều nghịch lý là không có văcxin để tiêm khiến nhiều người mòn mỏi chờ đợi, thậm chí bỏ tiêm. Nhiều nơi hướng dẫn cha mẹ các bé đi tiêm chủng dịch vụ nhưng không phải ai cũng đủ điều kiện kinh tế để cho con đi tiêm.

Chị M.T.H. (30 tuổi, ngụ Q.Thủ Đức) cho biết có con nhỏ 3 tháng tuổi trong giai đoạn tiêm chủng nhưng khan hiếm văcxin khiến chị vô cùng hoang mang. Nhiều lần cất công đến trạm y tế phường đặt lịch nhưng đều được nhân viên y tế lắc đầu nói: "Chưa có văcxin" rồi hướng dẫn đợi để được tiêm bù hoặc qua dịch vụ, khi nào có sẽ thông báo.

"Tôi chờ hoài chẳng thấy thông báo trong khi con càng ngày càng lớn, gia đình tôi buộc phải bấm bụng chi tiền cả triệu đồng/mũi đưa con đi tiêm dịch vụ" - chị H. bức xúc.

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Quý - trưởng khoa phòng chống bệnh truyền nhiễm (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Tháp) - cho biết việc không có văcxin một thời gian dài khiến đơn vị rất hoang mang, người dân cảm thấy bức xúc bởi được hứa nhiều lần nhưng khi đưa con đến tiêm lại bị thất hứa.

Ngoài việc lo ngại độ an toàn của văcxin mới, tình trạng thiếu cục bộ ảnh hưởng rất lớn đến công tác tiêm phòng khi tình hình tiêm chủng mở rộng cho trẻ dưới 1 tuổi chỉ đạt tỉ lệ 71,1%. BS Quý kiến nghị Bộ Y tế cần có kế hoạch chủ động trong công tác tuyên truyền, cung cấp đủ văcxin tiêm chủng để sớm giải tỏa "cơn sốt" của người dân.

Đại diện các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng kiến nghị Bộ Y tế phải phân phối văcxin ngay bởi đã bắt người dân chờ đợi quá lâu. Trước mắt chỉ tiêm cho các bé đến kỳ tiêm, còn các bé chưa được tiêm sẽ có kế hoạch tiêm bù, tiêm vét.

Đại diện của TP.HCM cho biết theo quy định trẻ dưới 6 tháng phải tiêm đủ 3 mũi, trên 6 tháng tiêm 2 mũi và trên 12 tháng chỉ cần tiêm 1 mũi.

"Thế nhưng văcxin thiếu tích lũy nhiều tháng như hiện nay khiến nhiều nơi đang tiêm rất "lung tung" không theo chỉ định thống nhất. Điều này dấy lên lo ngại việc tiêm muộn sẽ ảnh hưởng đến tác dụng và độ an toàn của văcxin" - đại diện này nói.

Theo các tỉnh, việc thay đổi kế hoạch thời gian thiếu văcxin kéo dài từ các cơ quan của Bộ Y tế gây khó khăn cho địa phương trong việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia tiêm chủng.

TTO - Sau nhiều lần hứa và thất hứa, đến nay Bộ Y tế tiếp tục hứa sẽ “có văcxin 5 trong 1 ComBE Five trong tháng 12 - 2018”. Nhiều tỉnh thành đã kiến nghị cấp ngay văcxin để giải quyết tình trạng nhiều tháng trời thất hứa với người dân.