Một chú chó ngao Tây Tạng lang thang bị người dân đập đến chết - Ảnh: REUTERS

Những chú chó ngao Tây Tạng bị bỏ rơi là bộ phim tài liệu 20 phút nói về số phận bi đát của một loài chó từng được xem là biểu tượng vương quyền ở Trung Quốc.

Bộ phim có cảnh mô tả hàng trăm con chó ngao màu đen chen chúc nhau trong cơ sở chăm sóc của một tu viện, chờ được phân phát cho thức ăn - hình ảnh hoàn toàn trái ngược với cách người ta tung hô chúng trước đây.

Trả lời phỏng vấn trang tin Quartz, Tổ chức Gangri Neichog - tổ chức phi lợi nhuận giúp thực hiện bộ phim, cho biết ngày càng có nhiều tu viện và người dân địa phương ở tỉnh Thanh Hải (Trung Quốc) lập nên những cơ sở chăm sóc như vậy do số lượng chó ngao Tây Tạng bị bỏ rơi đã bùng nổ kể từ năm 2013, khi phong trào nuôi trở nên nguội lạnh.

Chỉ riêng ở châu tự trị Golog thuộc Thanh Hải, 14.000/50.000 con chó trong khu vực này là chó hoang. Thủ phủ Lhasa của Tây Tạng cũng có khoảng 13.000 con chó hoang, theo số liệu năm 2015.

Một cơ sở chăm sóc xây năm 2013 cho 2.000 chú chó ở Lhasa bây giờ phải chứa đến 7.000 con.

"Tình trạng này phần nhiều xuất phát từ nền kinh tế nuôi chó ngao ở Tây Tạng. Cơn sốt thị trường đã khiến nhiều người tham gia nghề nuôi và nhân giống chó ngao với hi vọng giàu lên nhanh chóng. Nhưng chỉ có một số ít người kiếm lợi được từ công việc này" - ông Yin Hang, nhà sáng lập Tổ chức Gangri Neichog, giải thích.

Đàn chó ngao lông đen được cho ăn trong một trung tâm chăm sóc - Ảnh chụp màn hình

Cơn sốt chó ngao

Trào lưu nuôi chó ngao Tây Tạng lên xuống cùng với nền kinh tế của Trung Quốc. Cách đây khoảng 10 năm, khi nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng nhanh, sở hữu một con chó ngao Tây Tạng chính là biểu tượng của vị thế và tài sản.

Hai con chó ngao được một nhà đầu tư bất động sản mua với giá 2,7 triệu USD tại một triển lãm thú cưng ở Hàng Châu hồi năm 2014. 

Năm 2009, một phụ nữ ở Tây An mua một con chó ngao với giá khoảng 600.000 USD và chào đón nó bằng một đoàn xe hơi 30 chiếc ở sân bay…

Người phụ nữ đã bỏ ra 600.000 USD mua con chó ngao Tây Tạng - Ảnh: nydailynews

Nhiều người nuôi chó ở Thanh Hải và Tây Tạng, hai khu vực nghèo của Trung Quốc, không bỏ lỡ cơn sốt chó ngao, nhưng rồi sau đó chỉ biết thất vọng.

Theo Hiệp hội Chó ngao Tây Tạng ở Thanh Hải, vào thời điểm cực thịnh, chỉ có 4-5 cơ sở là kiếm được hơn 1,5 triệu USD nhờ bán loại chó này.

Đến năm 2015, có đến 2/3 các trung tâm nuôi cho ngao ở Tây Tạng đã phải đóng cửa, trong khi giao dịch chó ở Thanh Hải rơi từ mức 30 triệu USD năm 2010 xuống còn dưới 7,5 triệu USD.

Một người dân Thanh Hải kể lại vào thời còn sốt, mọi người thậm chí không thèm bán chó của họ với cái giá hơn 300.000 USD. Để so sánh, giá một chú ngao Tây Tạng bây giờ có thể còn thấp hơn 1.500 USD.

Một chợ mua bán chó ở Trung Quốc - Ảnh: REUTERS

Nghề kinh doanh tàn nhẫn

Giáo sư Li Qun thuộc ĐH Nông nghiệp Nam Kinh kể nhiều người sau khi mua chó ngao khổng lồ xong mới phát hiện chúng không hề thích hợp để sống trong các khu vực thành thị, đặc biệt là những căn hộ chung cư nhỏ.

Theo ông, ngoài ra còn có nhiều kẻ cơ hội mang chó ngao Tây Tạng về thành phố, cho chúng đẻ rồi bán chó con để kiếm tiền nhanh. Dã man hơn, họ còn cố tình cho chó cùng phả hệ lai giống để chó con trông bắt mắt, nhưng điều này khiến nhiều chú chó gặp vấn đề về sức khỏe do bị rối loạn gen.

Ông Samdrup, một người du mục chuyên buôn chó ngao Tây Tạng hồi những năm 2005-2006, từng hi vọng sẽ làm giàu nhanh chóng nhờ cơn sốt thị trường. Nhưng sau đó ông phát hiện ra sự thật tàn nhẫn của nghề này.

Một doanh nhân từ Lan Châu, thủ phủ tỉnh Cam Túc, tiếp cận Samdrup và mua 5 con chó ngao Tây Tạng của ông.

Người này đang giữ khoảng 60 con chó ngao cái khi Samdrup ghé thăm ông ta ở Lan Châu sau đó. Một cách "tỉnh bơ", ông này nói với Samdrup hầu hết những con chó ông ta nuôi là để giết thịt, chỉ trừ một số con giống tốt.

Trong chuyến thăm đó, Samdrup tận mắt chứng kiến một con chó bị đánh bằng búa, treo lên một cái móc câu và bị người ta lột da khi nó vẫn còn sống. 

"Nguyên nhân chỉ vì thịt nó sẽ ngon và nhiều dinh dưỡng hơn" - Samdrup kể lại trong cảm xúc còn bàng hoàng.

Ông đã khóc rất lâu sau lần đó và tình nguyện trở thành một người chuyên giải cứu động vật. Samdrup đang chăm sóc khoảng 40 con chó, tất cả đều được ông triệt sản.

Ông Samdrup kể lại câu chuyện buồn trong bộ phim tài liệu - ảnh chụp màn hình

Trên thực tế, hoàn cảnh bi thảm của đàn chó ngao cơ nhỡ ở Tây Tạng chưa được giải quyết là bao.

Những con chó bị bỏ rơi cũng trở thành mối nguy hiểm cho người dân địa phương và những động vật hoang dã khác. Người theo đạo Phật ở Tây Tạng không muốn giết hại loài vật, do đó việc kiểm soát dân số chó gặp rất nhiều khó khăn.

Các tổ chức phi lợi nhuận chỉ còn cách kêu gọi từng hộ gia đình giúp cưu mang đàn chó, giảm áp lực cho các trung tâm chăm sóc.