Ảnh: Niclas R.Fritzen/Ilari E. Saaksjarvi

Loài sở hữu năng lực "rợn người" này thuộc chi Zatypota, được các nhà nghiên cứu phát hiện trong rừng nhiệt đới Amazon ở Ecuador. 

"Nạn nhân" của nó là loài nhện có tên khoa học là Exelius Anelosimus - loài nhện duy nhất được biết đến có lối sống bầy đàn với số lượng cá thể rất lớn, lên tới hàng chục nghìn con.

Ong ký sinh thường sinh sản bằng cách đẻ trứng của nó lên cơ thể vật chủ, thường là một loại côn trùng khác. Sau một thời gian ngắn, ấu trùng nở và bắt đầu ăn thịt vật chủ từ bên trong để phát triển.

Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các nhà khoa học phát hiện ra khả năng thay đổi hành vi, tập tính của vật chủ, biến chúng thành "cái xác không hồn", phục vụ cho ấu trùng ong trong cơ thể.

Trong trường hợp này, đầu tiên ong ký sinh sẽ khiến cho con nhện rời bỏ bầy đàn để sống một mình. Sau đó, con nhện sẽ tạo ra một chiếc kén cho ấu trùng thay vì "đan" mạng nhện như bình thường. Và cuối cùng, con nhện ngoan ngoãn ngồi chờ để trở thành thức ăn cho ấu trùng phát triển.

"Loài ong ký sinh có thể thao túng hành vi của nhện đã được các nhà khoa học quan sát trước đó, song không phải ở mức độ phức tạp như thế này", Philippe Fernandez-Fournier, tác giả chính của nghiên cứu và nghiên cứu sinh chuyên ngành động vật học tại Đại học British Columbia (Mỹ) cho biết.

Điều đáng nói là loài ong ký sinh này không nhắm vào con mồi là một loài nhện có lối sống đơn độc như thường thấy, mà chọn loài nhện E.Anelosimus có lối sống theo bầy, đây là việc hiếm khi xảy ra.

"Điều này rất kỳ quặc bởi vì chúng thường không làm điều đó, vì vậy tôi bắt đầu ghi chép", Fournier cho biết.

Sau khi đưa một số cá thể nhện E.Anelosimus về phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu phát hiện có ấu trùng ong bên trong cơ thể chúng.

Các nhà nghiên cứu cho biết sự thay đổi hành vi này diễn ra rất mạnh mẽ và con nhện hoàn toàn mất đi quyền kiểm soát và điều khiển hành vi. Con nhện sẽ tồn tại trong trạng thái vô thức như "xác sống" để chờ đợi ấu trùng ong ra đời và bị biến thành thức ăn.

Hiện tại, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm ra cách thức biến những con nhện thành "xác sống" nhưng họ phỏng đoán mục đích mà loài ong này nhắm tới loài nhện E.Anelosimus bởi lẽ đây là một nguồn cung cấp thực phẩm ổn định.

"Chúng tôi cũng phát hiện ra rằng quy mô đàn nhện càng lớn thì những con ong này càng có khả năng nhắm vào chúng", Philippe Fernandez-Fournier cho biết.

TTO - Tuy bề ngoài thô kệch, xấu xí, loài cá ếch lại nhanh như chớp khi chỉ tốn 1/6.000 của 1 giây để đớp con mồi.