Luyện tập thể dục thường xuyên là cách tốt nhất để giảm cân - Ảnh: Duyên Phan

Theo các bác sĩ, việc kiêng ăn tinh bột hoàn toàn dễ bị ảnh hưởng nhận thức, suy giảm trí nhớ.

Trí nhớ suy giảm vì kiêng cơm

Chị Nguyễn Thị Khánh (35 tuổi, Hà Nội) vui mừng vì thực hiện chế độ ăn kiêng: ăn thỏa thích thịt, cá, trứng nhưng không ăn tí tinh bột nào đã giảm được 6kg, người nhẹ nhõm, nhìn xinh hơn. Nhưng niềm vui chưa lâu, chị phát hoảng vì thỉnh thoảng hay bị hoa mắt, chóng mặt, đặc biệt trí nhớ sụt giảm nghiêm trọng, làm gì quên nấy... Chị đi kiểm tra không phát hiện tổn thương nhưng bác sĩ khuyên chị không nên kiêng ăn tinh bột.

Tương tự, anh Nguyễn Văn H., 32 tuổi, giám đốc một doanh nghiệp, hay đi tiếp khách, muốn lấy lại vóc dáng chuẩn nên anh thực hiện chế độ ăn lowcarb - loại bỏ hoàn toàn các loại tinh bột - ngũ cốc, đường, đồ ngọt, bánh kẹo, hoa quả, ăn toàn thịt và thịt có mỡ thoải mái. Anh H. giảm cân tốt nhưng công việc thì đình trệ vì trí nhớ suy giảm.

TS Nguyễn Văn Tuấn - bộ môn thần kinh, Học viện Quân y 103 - cảnh báo rất nhiều người hiện nay xem các thực phẩm giàu chất bột đường như cơm, mì... như "kẻ thù" là rất sai lầm.

Họ cho rằng năng lượng của cơ thể chủ yếu được tạo ra từ chất đường và chất béo, đặc biệt từ chất bột đường. Nếu ngừng ăn chất bột đường, cơ thể sẽ đốt cháy chất béo giúp giảm cân, tiêu mỡ, phòng ngừa tim mạch. Theo đó, họ có thể ăn bất cứ thứ gì có protein, chất béo nhưng không có tinh bột đường là được.

TS Nguyễn Văn Tuấn phân tích: chất bột đường (glucid/carbohydrat/glucose) là chất cung cấp năng lượng cho các hoạt động và chức năng quan trọng nhất của cơ thể, chiếm 60-65% tổng năng lượng khẩu phần. Một gam carbohydrat cung cấp 4kcal năng lượng. Nó cấu tạo nên tế bào và các mô, hỗ trợ sự phát triển não và hệ thần kinh, điều hòa hoạt động của cơ thể, cung cấp chất xơ cần thiết. 

Đặc biệt, các glucid, glucose là chất đốt của não bộ, là nhiên liệu giúp não bộ hoạt động nên không thể thiếu trong khẩu phần ăn hằng ngày. Với trọng lượng 1/50 trọng lượng cơ thể, nhưng mỗi ngày não cần tới 400 calo, tương đương với 1/5 tổng số năng lượng mà người bình thường cần trong một ngày.

Nên chọn thực phẩm tăng đường thấp

TS Nguyễn Văn Tuấn cho biết bộ não sử dụng một lượng lớn đường để hoạt động, chiếm khoảng 20% lượng đường cung cấp vào cơ thể. Tuy nhiên, để cho não bộ giành được "động lực lý tưởng hóa" thì phải cung cấp từ từ, tức là "ăn ít và ăn nhiều bữa". Bởi não bộ khi ở trong trạng thái làm việc tốt nhất cần có khoảng 25g đường glucoza trong máu.

Chế độ dinh dưỡng do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề xuất là 55-65% chất bột đường, 20-30% protein, 11-15% chất béo. Nhu cầu năng lượng khi vận động chủ yếu dựa vào chất bột đường để tham gia cung cấp năng lượng, duy trì cường độ vận động và cung cấp năng lượng cho não, cơ bắp. Không giống như protein và chất béo, lượng dự trữ chất bột đường trong cơ thể rất có hạn.

Ví dụ, khi vận động cơ thể không cung cấp đủ chất bột đường sẽ gây ra hiện tượng thiếu năng lượng cho cơ bắp và gây ra mệt mỏi. Không những thế, nếu thực phẩm ăn uống hằng ngày thiếu ngũ cốc trong thời gian dài còn làm cho hàm lượng đường máu thấp đi, gây ra chóng mặt, hoa mắt, tim loạn nhịp... Nghiêm trọng có thể dẫn đến hôn mê do hạ đường huyết. 

Vì vậy, tốt nhất nên chọn các loại thực phẩm có dạng bột đường hấp thu chậm để mức đường trong máu luôn ổn định và não sẽ được cung cấp nhiên liệu một cách liên tục để hoạt động.

Những loại thực phẩm có dạng bột đường hấp thu chậm như: ngũ cốc thô (gạo không xát trắng, bánh mì đen, khoai lang, khoai tây, bắp...). Trái cây ít ngọt: bưởi, táo, sơri... Hạn chế và tránh xa những loại trái cây nhiều đường, nước ngọt, bánh kẹo ngọt, chè... 

Bữa cơm tối cần ăn nhẹ nhàng nhưng phải đầy đủ vì ban đêm não bộ cũng làm việc như ban ngày. Bữa cơm tối sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, trí nhớ và hoạt động não bộ. Khi ta mơ trong đêm, não bộ gia tăng lượng glucose sử dụng.

TT - Cơm, thực phẩm quen thuộc của nhiều dân tộc châu Á, hóa ra chính là loại thuốc ngủ tốt nhất được các nhà khoa học khuyến khích dùng vào bữa ăn chiều.