Không thích "trai xanh, gái hồng" thì "be buồn bã" có được không?

TTCT - Màu be nhàn nhạt đang đổ bộ vào phòng ngủ của nhiều trẻ em, thay vì những sắc xanh cho bé trai và hồng cho bé gái như trước. Nhưng trẻ con có cần không gian tối giản và tránh định kiến giới tính ngay từ khi còn bé đến thế không?

Màu be = điềm tĩnh?

Sống ở bang Virginia (Mỹ), nhà văn kiêm thủ thư Hayley DeRoche bỗng dưng nổi tiếng sau những video lan tỏa rộng trên TikTok về hiện tượng "màu be buồn bã" (sad beige).

Xuất hiện trong các video của DeRoche là một loạt những đứa trẻ như đang mắc kẹt trong những bộ quần áo không phải màu be thì cũng xám hoặc nâu, ở trong những căn phòng cũng toàn màu đó, từ sơn hay giấy dán tường cho đến màu chăn drap gối nệm.

Bà mẹ hai con đặt cho các bộ đồ những cái tên đầy châm biếm như "chiếc mũ xô buồn bã của chứng trầm cảm" và còn cố tình thuyết minh các video của mình với giọng ủ rũ cho thêm màu ảm đạm.

Những video về chủ đề này của DeRoche đạt đến 2,2 triệu lượt xem mỗi clip, ít thì cũng hơn 10.000 lượt. DeRoche chia sẻ với tạp chí nghệ thuật Hyperallergic rằng chủ đích của cô không phải là chỉ trích các bậc làm cha mẹ đã lựa chọn những bộ trang phục này mà nhằm vào các hoạt động tiếp thị - quảng cáo, vốn đang quảng bá màu sắc trung lập với vô số mặt hàng dành cho bà mẹ và trẻ em.

Theo báo Wall Street Journal, đầu năm nay, nhãn hiệu thời trang trẻ em Baby Gap bắt đầu trang trí một khu vực nhất định trong một số cửa hàng bằng màu be sau khi thực hiện nghiên cứu xu hướng thị trường. Easy Peasy, một dòng sản phẩm mới của ông vua bán lẻ Walmart, cũng có rất nhiều màu be. Theo trang thương mại điện tử Etsy, lượt tìm kiếm quần áo trẻ em màu be đã tăng 67% trong 12 tháng qua so với giai đoạn trước.

DeRoche cho rằng cách tiếp thị này đang xem "thời thơ ấu là một trải nghiệm u ám" và cố tạo ra ấn tượng rằng chọn quần áo cho trẻ và trang trí phòng của chúng theo lối này sẽ "tạo ra các môi trường điềm tĩnh đầy những học giả nhỏ tuổi không thú gì hơn là nghe Mozart trong căn phòng màu be của chúng, trích Proust khi ăn sáng và yên lặng chơi đồ chơi bằng gỗ".

"Có vẻ như các nhà quảng cáo đang truyền cho tôi ảo tưởng rằng nếu tôi mua những thứ có màu trung lập thì con tôi cũng sẽ trung lập, điềm tĩnh và ít nói" - DeRoche nói với Wall Street Journal.

Một góc cửa hàng quần áo trẻ em với màu be là chủ đạo.

Tuổi thơ sắc màu hay nhàn nhạt?

Có nhiều quan điểm khác nhau xoay quanh trào lưu dùng màu be này. Đối với Jen Atkin, một nhà tạo mẫu tóc nổi tiếng ở thành phố Los Angeles (bang California, Mỹ), điều khiến cô quan tâm hơn có vẻ là không phải phá vỡ tổng thể nội thất trong nhà vì bọn trẻ. Atkin có hai con và ba chú chó nên cô chọn mua những chiếc ghế dài và thảm ngoài trời màu be dễ làm sạch cho ngôi nhà của mình.

Atkin cho rằng ngoài nhà, còn có rất nhiều nơi mà con cô có thể tận hưởng sắc màu phong phú. Cô nói: "Con trai tôi có thể đến nhà thi đấu đa năng, khu vui chơi, bảo tàng và đắm mình trong slime (chất dẻo đồ chơi của trẻ em) vừa nhiều màu sắc vừa lấp lánh. Cứ vui chơi thỏa thích bên ngoài rồi trở về căn nhà sạch đẹp, yên tĩnh".

Đối với các bậc cha mẹ khác, họ tin vào bản chất xoa dịu của những màu trung lập. Maddie Berna, một nhiếp ảnh gia và là bà mẹ hai con ở trung California, cho biết màu nâu và màu be khiến cô cảm thấy bình tĩnh hơn: "Cá nhân tôi không thích những màu siêu sáng, đôi khi người ta mặc như vậy nhưng lúc nào cũng nhìn thấy thì thật khó chịu".

Tuy nhiên, Ashley Durham, mẹ của Berna, thì không thấy vậy. Bà phàn nàn rằng tất cả những chiếc nơ của đứa cháu gái 15 tháng tuổi Ellie đều cùng một màu be. Bà ngoại trách móc: "Tôi muốn mua cho chúng quần áo sáng màu hơn. Tôi chả bao giờ thấy chúng mặc bộ nào cho sáng sủa cả".

Elizabeth Robles Jimenez, một bà mẹ 4 con cũng sinh sống tại California, có lẽ lại là một trường hợp khác. Jimenez cho biết cô đã mua rất nhiều sản phẩm màu hồng và công chúa cho ba cô con gái đầu trước khi chuyển sang trang trí màu be và đồ chơi bằng gỗ cho cô con gái 2 tuổi Ava. Lý do? Cô nghĩ màu trắng và kem là cơ hội để bé khám phá bản thân và thoát khỏi định kiến con gái thì phải toàn màu hồng.

Ảnh: Getty Images

Nhưng phá vỡ khuôn mẫu bằng cách chỉ sử dụng màu be liệu có tốt? Ann-Louise Lockhart, một nhà tâm lý học nhi khoa ở San Antonio (bang Texas, Mỹ), cho biết: "Điều quan trọng là cho trẻ học màu sắc để giúp chúng nhận thức trực quan. Sự đa dạng rất quan trọng đối với sự phát triển của não bộ".

Theo Amanda Gummer, nhà tâm lý học thần kinh và chuyên gia về trò chơi trẻ em ở Anh, dù không có bằng chứng nào cho thấy đồ chơi màu nhạt cản trở các mốc phát triển của trẻ, cô vẫn khá lo lắng về việc duy trì một không gian sống tối giản và không cho phép bọn trẻ vui chơi, khám phá: "Tôi không nghĩ nhiều trẻ sẽ thích màu be".

Bên dưới bài viết "Màu be "buồn bã" chiếm lĩnh đồ dùng trẻ em, quần áo, đồ trang trí" của Wall Street Journal, khá nhiều độc giả cũng bày tỏ thái độ không ủng hộ. Bạn đọc Eric King có vẻ khá bức xúc với xu hướng này, anh viết: "Tôi lấy làm tiếc về những gì các bậc phụ huynh đã làm với bọn trẻ. Những tổn thương mà họ gây ra cho con trẻ qua những màu hồng, xanh lam và những màu khác. Và đừng đưa con trẻ đến trung tâm thương mại hoặc rạp chiếu phim hoặc công viên giải trí, nơi chúng có thể nhìn thấy những đứa trẻ trong bộ trang phục sặc sỡ với đôi giày nhấp nháy và tự hỏi tại sao chúng không thể có được thứ đó ở nhà".■

Dù hầu hết các công ty dành cho trẻ em vẫn bán rất nhiều đồ chơi và quần áo có màu sắc tươi sáng và hấp dẫn, các sản phẩm màu be thực sự ghi nhận doanh số khả quan trong thời gian qua.

Laura Roso Vidrequin, người sáng lập chợ quần áo cũ dành cho trẻ em Kids O’Clock ở London, cho biết các sản phẩm màu be bán nhanh gấp ba lần so với các màu khác trên trang web nhờ vào tính trung lập.

Naomi Coe, một nhà thiết kế nội thất chuyên về phòng trẻ em có trụ sở tại California, cho biết cô đã nhận được rất nhiều yêu cầu thiết kế tông màu be trong thời kỳ dịch COVID-19, khi nhiều bậc cha mẹ dành thời gian ở nhà nhiều hơn. Coe nói: "Màu trung tính sẽ mang lại cho bạn sự bình tĩnh, thanh thản, ấm cúng".

Tương tự, Mushie - công ty khởi nghiệp sản xuất núm vú giả, yếm và bộ đồ chơi xếp cốc màu be - đạt mức tăng trưởng hai con số trong năm nay, theo giám đốc điều hành Levi Feigenson.

"Trai xanh, gái hồng" có từ bao giờ?

Theo từ điển bách khoa Britannica, trẻ sơ sinh tại Mỹ thường được bệnh viện mặc trang phục màu hồng nếu là bé gái và xanh lam nếu là bé trai để phân biệt giới tính. Thật ra, trong lịch sử nước Mỹ, không hề có chuyện mặc định màu sắc cho từng giới tính. Trước đây, người Mỹ chỉ dùng màu trắng cho trẻ sơ sinh, sau đó chuyển sang các màu pastel - gồm cả hồng nhạt và xanh lam nhạt - vào giữa thế kỷ 19.

Vào đầu thế kỷ 20, một số cửa hàng bắt đầu quy định màu sắc nào dùng cho giới tính nào. Năm 1918, ấn phẩm thương mại Earnshaw’s Infants’ Department có viết về một quy tắc trái ngược với ngày nay: màu hồng cho bé trai và màu xanh lam cho bé gái. Lý do là vì màu hồng thể hiện sự mạnh mẽ và táo bạo, trong khi màu xanh lam tinh tế và trang nhã hơn.

Ngoài ra, một số số báo ra năm 1927 của tờ Time cũng viết rằng các cửa hàng bách hóa quy mô lớn ở Boston, Chicago và New York đều đề xuất dùng màu hồng cho các bé trai. Tuy nhiên, xu hướng màu hồng dành cho bé trai này không quá áp đảo như cách phân biệt màu sắc cho từng giới tính ở hiện tại.

Ảnh: Getty Images

Thế hệ baby boomers vào những năm 1940 là những đứa trẻ đầu tiên được cho ăn vận theo mốt màu phân biệt cho từng giới tính như ngày nay. Lúc này, xã hội Mỹ bắt đầu tranh luận rằng màu hồng hợp với phái nữ hơn màu xanh, con trai phải mặc thế nào cho giống con trai. Và thế là bé gái mặc màu hồng, còn bé trai màu xanh trở thành quy ước bất thành văn.

Xu hướng này hạ nhiệt vào những năm 1960 và 1970 do phong trào giải phóng phụ nữ. Lúc này, các bậc cha mẹ bắt đầu ưa chuộng thời trang và màu sắc trung tính. Tuy nhiên, đến những năm 1980, thời trang theo giới tính dành cho trẻ em đã trở lại mạnh mẽ, và lý do là sự ra đời của xét nghiệm trai hay gái trước khi sinh cũng như công nghệ giặt quần áo đã có thể làm sạch quần áo sặc sỡ mà không làm hỏng màu trang phục.