Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác an toàn giao thông ngày 4-1, ông nói thẳng thắn: “Phải chấm dứt tình trạng “cưa đôi” giữa người vi phạm và lực lượng xử phạt”.

Và sau đó, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến trong hội nghị về cải cách hành chính cũng chỉ ra: cán bộ phải biết “chạnh lòng”, đừng “lạnh lòng”. Chạnh lòng chỉ là một cách nói, thật ra ý ông muốn nói là có tấm lòng, có nhiệt tâm.

Không hẹn mà nên, những ngày gần đây của Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tinh thần “Chính phủ kiến tạo, Chính phủ liêm chính” xuất hiện ở nhiều nơi, nhiều địa phương, ở các cuộc họp lớn, các diễn đàn.

Những ngày đầu năm mới dương lịch và chuẩn bị đón một cái tết cổ truyền, thông điệp từ những người đứng đầu đem lại cho xã hội một cảm giác hưng phấn, chờ đợi. Chờ đợi một sự chuyển động thật sự chứ không chỉ là lời nói suông, hô hào, vốn đã nghe quá nhiều và quá nhàm.

Đó không phải là chuyện “huấn luyện” cán bộ, công chức phải biết cười, biết chào, biết xin lỗi, biết cảm ơn như học trò. Mà là phải vào cuộc.

Nền hành chính, bộ máy hành chính phải lấy người dân làm đối tượng phục vụ, như cách Phòng quản lý xuất nhập cảnh Công an TP.HCM (PA72) đang làm.

Đặng Gia Huy - bạn trẻ vừa đi du học ở Đức - trong một lần trò chuyện cho biết: tháng 9-2016 bạn đến PA72 làm hộ chiếu. Phòng có trên 20 máy vi tính kết nối mạng, làm tờ khai trực tuyến ở đó. Khai, chụp hình, làm các thủ tục... 15 phút là xong.

Hai tuần sau, đúng hẹn Huy đến nhận hộ chiếu. Không có chuyện chèo kéo, cò mồi như đồn đoán trước kia.

Bạn nói: quá tuyệt! Đại tá Nguyễn Văn Anh, trưởng PA72, cho biết: không phải tự nhiên mà được như vậy. Thời gian đầu khi đưa hệ thống vào vận hành, chỉ có 4-6% người dân sử dụng tờ khai trực tuyến. Phòng phải cử cán bộ hướng dẫn, nhờ đó lượng người sử dụng tăng lên 74%.

Nếu trước kia mỗi ngày PA72 chỉ tiếp nhận được 1.200 hồ sơ, nay có thể nhận tới 1.800 hồ sơ/ngày.

“Cò” không còn, sai phạm trong đội ngũ giảm đi. Quyền và lợi của người thừa hành giảm đi, mất đi nhưng bộ máy lành mạnh, việc của dân trôi chảy, lợi ích xã hội tăng lên.

Cải cách hành chính hay xây dựng con người trong bộ máy sạch sẽ không chỉ nói suông mà được. Mà phải bắt tay vào, phải có giải pháp cộng với quyết tâm cùng đội ngũ có năng lực.

Để không “cưa đôi”, phải có giải pháp giám sát đội ngũ thực thi công vụ, phải có kỷ luật thích đáng, phải có khen thưởng - kỷ luật xứng đáng.

Để người dân không “cưa đôi”, không rút điện thoại nhờ vả, phải phạt nghiêm khắc. Ai can thiệp phải xử tới nơi. Để cán bộ không “lạnh lòng”, phải như PA72, có cách làm, có phương tiện.

Ý thức không tự sinh ra, nó luôn đi kèm với sự giám sát, khuyến khích, trừng phạt, công cụ (hạ tầng) và dĩ nhiên là sự trả công - tiền lương thỏa đáng, công bằng.