Sáng 14-7, tại Hà Nội đã diễn ra hội nghị sơ kết 6 tháng của ngành thông tin - truyền thông và ngành tài nguyên - môi trường.

Hội nghị sơ kết của ngành thông tin - truyền thông, báo chí được mời tham dự, được cung cấp tài liệu, được phỏng vấn đại biểu bên lề cuộc họp...

Ngược lại, hội nghị của ngành tài nguyên - môi trường thì báo chí được “mời” ra khỏi phòng họp, không tài liệu, không trả lời phỏng vấn.

Lý do ngắn gọn mà Bộ Tài nguyên - môi trường đưa ra: đây là cuộc họp nội bộ, chỉ có báo ngành được dự.

Trước đó, ngay đầu tuần, phóng viên các báo với giấy mời đến dự phiên họp của Ủy ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội bất ngờ được thông báo “từ nay báo chí chỉ được tham dự 5 phút đầu của mỗi buổi họp”.

Còn nhớ tháng 4 năm ngoái, Quốc hội đã thông qua Luật tiếp cận thông tin. Đạo luật này có ý nghĩa quan trọng trong việc phát huy dân chủ, tạo thuận lợi cho việc thực hiện vai trò giám sát của tổ chức, cá nhân và các cơ quan chức năng đối với các cơ quan nhà nước, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước.

Điều 17 của luật này quy định các thông tin phải được công khai rộng rãi gồm: chương trình, kế hoạch công tác hằng năm của cơ quan nhà nước; kết luận kiểm tra, thanh tra, giám sát liên quan đến việc bảo vệ môi trường, sức khỏe của cộng đồng; báo cáo công tác định kỳ; báo cáo tài chính năm; thông tin thống kê về ngành, lĩnh vực quản lý...

Điều 18 của luật nêu rõ công khai trên phương tiện thông tin đại chúng là một hình thức công khai thông tin.

Không rõ những người chủ trì hội nghị của Bộ Tài nguyên - môi trường hôm qua có nắm rõ những quy định này trong luật?

Hay đây là cách “bày tỏ thái độ”, bởi trước đó báo chí có truy vấn trách nhiệm về một loạt vấn đề môi trường bức xúc, trong đó có việc cấp phép cho nhận chìm gần 1 triệu m³ bùn thải xuống biển Bình Thuận, việc xử lý cán bộ liên quan đến sự cố môi trường ở Formosa...?

Với cuộc họp của UBTV Quốc hội, nếu họp bàn nội dung nhạy cảm liên quan tới bí mật quốc gia, khi đó sẽ tổ chức họp kín.

Nhưng phần lớn thường vụ Quốc hội họp là bàn những vấn đề thuộc diện thông tin phải công khai theo quy định của Luật tiếp cận thông tin.

Và báo chí là một kênh công khai thông tin quan trọng, góp phần thể hiện thái độ trách nhiệm và hiệu quả làm việc của các cơ quan của Quốc hội, của đại biểu Quốc hội đối với các vấn đề lớn của đất nước.

Đó cũng là lý do để khoảng 15 năm trước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An và các vị lãnh đạo Quốc hội quyết định mở cửa cho báo chí vào dự các phiên họp của UBTV Quốc hội.

Năm 2015, nội dung này được quy định chính thức trong quy chế làm việc của UBTV Quốc hội và nay quy chế này vẫn có hiệu lực.

Vậy tại sao báo chí chỉ được dự mỗi 5 phút đầu cuộc họp của UBTV Quốc hội?