Ông Darin Lee

- Có ba nguyên nhân chính khiến Besra lâm vào cảnh khó khăn như hiện tại, đó là giá vàng từ chỗ 1.500 USD/ounce vào tháng 1-2011 đã giảm mạnh, liên tục và hiện chỉ còn 1.200 USD/ounce vào thời điểm hiện tại (tháng 12-2013). Nghĩa là vàng đã mất khoảng 30% so với giá trị của nó. Thứ hai là sự thay đổi về cách tính thuế tài nguyên mà Chính phủ VN áp dụng với Besra từ 6%/lợi nhuận, chưa đến một năm sau đó loại thuế này đã tăng lên 9%/lợi nhuận. Vào thời điểm đó giá vàng thế giới vẫn còn cao nên chúng tôi chấp nhận được. Nhưng đến bây giờ thuế đã tăng lên là 15%/doanh thu trong khi giá vàng thế giới lại liên tục giảm.

Lý do cuối cùng đó là hàm lượng vàng trong quặng khai thác được ở Phước Sơn ngày một giảm đi, từ 11g/tấn quặng nhưng nay chỉ còn 3-4g/tấn quặng. Thật ra chúng tôi không đổ lỗi cho ai cả, chúng tôi coi đây là một rủi ro trong kinh doanh khai khoáng. Và chúng tôi chấp nhận những rủi ro đó. Ở VN thì Besra là công ty đóng thuế đứng thứ 167 trong cả nước và với Quảng Nam thì đứng thứ hai.

* Đến thời điểm hiện tại Besra VN đang nợ tổng cộng của các tổ chức, cá nhân là bao nhiêu?

- Hiện chúng tôi đang nợ thuế nhà nước chừng 6 triệu USD, nợ nhà thầu các loại chừng 6 triệu USD. Ngoài ra chúng tôi còn vay ở hai ngân hàng khác khoảng 7 triệu USD nữa. Tổng cộng chúng tôi đang nợ chừng 19 triệu USD. Trong khi đó khối lượng tài sản mà Tập đoàn Besra đã đầu tư vào hai mỏ vàng Bồng Miêu và Phước Sơn ở Quảng Nam tính đến thời điểm này là không dưới 115 triệu USD. Toàn bộ tài sản này chúng tôi đều có báo cáo với Chính phủ VN.

* Vậy 19 triệu USD mà Besra đang nợ sẽ được trả như thế nào, trong khi người dân đang lo lắng về khoản nợ trên?

- Với tình hình giá vàng liên tục giảm như hiện tại thì kế hoạch chi trả nợ của chúng tôi cũng phải liên tục thay đổi. Và kế hoạch chi trả này đều phải được các nhà thầu đồng ý thì mới triển khai. Mỗi nhà thầu có mỗi cách chi trả nợ riêng. Riêng các ngân hàng thì chúng tôi có thỏa thuận riêng và sẽ trả cuối kỳ và các ngân hàng đều đồng ý bởi hằng tháng các ngân hàng này đều cử người lên mỏ để ghi nhận tình hình, xem vốn mà họ cho vay đang được sử dụng như thế nào. Hiện chúng tôi đang đàm phán với một ngân hàng thứ ba để vay 1,5 triệu USD để xây dựng đường điện từ Khâm Đức lên mỏ. Và nếu làm được đường dây này thì mỗi năm chúng tôi sẽ tiết kiệm được chừng 6 triệu USD từ việc không mua dầu để chạy máy phát điện tuyển quặng. Hiện chúng tôi đang nợ của nhà thầu chính là Quảng An 17 tỉ đồng và các tiểu thương chừng 7 tỉ đồng.

Sau khi xảy ra sự việc người dân ngăn không cho nhà máy hoạt động vừa qua, phía Besra và Công ty Quảng An đã ngồi lại với nhau và chúng tôi đã đưa ra giải pháp là chi trả 1,5 tỉ đồng/tháng, riêng các các tiểu thương là 1 tỉ đồng/tháng. Tuy nhiên họ vẫn không chấp nhận. Hiện chúng tôi đang tiếp tục đàm phán và ngày 30-12 hai bên sẽ tiếp tục nói chuyện với nhau để đi đến thống nhất trong chi trả nợ. Bởi phải hoạt động thì mới có tiền trả nợ được. Riêng khoản nợ thuế của Nhà nước (6 triệu USD), phía Besra đang đàm phán với chính quyền Quảng Nam để xin được trả dần và họ đang xem xét.

* Trong trường hợp giá vàng thế giới tiếp tục giảm thì liệu Besra có đóng cửa mỏ vàng Phước Sơn không?

- Giấy phép mà Chính phủ VN cấp cho chúng tôi tại mỏ vàng Phước Sơn là 30 năm, mỏ này đã hoạt động được 13 năm rồi. Nghĩa là còn đến gần 20 năm nữa. Trong trường hợp giá vàng giảm quá thì đến lúc chúng tôi buộc phải tạm đóng cửa mỏ để bảo dưỡng thiết bị, chờ cho đến khi nào giá vàng thế giới tăng trở lại thì mở cửa mỏ tiếp tục khai khoáng. Chuyện này các mỏ trên thế giới vẫn làm và nếu không nhầm thì hiện đã có 20 mỏ vàng trên thế giới đang tạm đóng mỏ.