Khoảnh khắc quyết định cả đời người

Và theo thói quen, Hùng phát biểu một câu đại loại như “tui rành ba cái trò này lắm rồi, làm bộ năn nỉ xin xỏ vậy chớ trở về quê bả đúc nhà hai tấm”.

Phóng to

Minh họa: Bích Khoa

Về phần mình thú thật tôi rất khó xử, không thể nói theo Hùng mà cũng chẳng phản đối được. Nhưng Hùng làm tôi nhớ lại một chuyện xưa.

Đó là trong một đại giảng đường đại học, nơi mà bất kỳ ai cũng có thể ghé vào dự thính mà không cần đăng ký, không nhất thiết phải là học viên của bộ môn ấy, tôi trông thấy một cô gái đặc biệt. Đặc biệt bởi vì cô ta toát ra một vẻ rất căng thẳng, các ngón tay cử động liên tục, tuy nhìn chằm chằm vào người giảng nhưng rõ ràng là cô không theo dõi nội dung. Tình hình đó diễn ra gần hết tiết học, cho đến khi tôi bỏ ra ngoài trước, không nghĩ sẽ gặp lại cô gái giữa hàng ngàn sinh viên.

Tản bộ qua khúc quanh trổ ra bãi giữ xe, tôi suýt bị cô gái ấy đâm sầm chiếc xe xì-cút-tơ vào. Vì thắng gấp nên xe bị nghiêng và chồng sách để dưới chân, chỗ bửng gầm xe, đổ ùa xuống đất. Nam sinh viên thì phải galăng, vừa nhặt nhạnh tất cả sách vở giùm cô, tôi vừa sắm sẵn nụ cười “hào hoa” nhất cho tình huống.

Nhìn tôi trân trối tựa như tia nhìn trong giảng đường khi nãy, cô nhận lại sách vở và lí nhí điều gì đó mà chắc chắn không phải là lời cảm ơn. Xong rồi thôi, đường ai nấy đi, tôi không còn gặp lại cô trong khuôn viên trường nữa.

Vài tuần sau, khi có việc phải đi bộ qua cầu Thị Nghè, tình cờ tôi bắt gặp nhiều tài liệu giấy tờ bị gió cuốn vướng vào chân. Theo phản xạ, tôi nhanh tay chụp lại được gần hết, vỗ vỗ tạm cho ngay ngắn, đứng lên để trả lại cho khổ chủ và... gặp lại cô gái ấy. Xem như đã quen nhau, tôi bông đùa rằng hình như trời sinh tôi ra là để góp nhặt đồ của cô.

Thời đó Sài Gòn ít xe, thời tiết dễ chịu nên tôi đứng nán lại, dựa vào thành cầu để nói vài câu chuyện phiếm với cô, xong rồi chia tay mà chẳng nghĩ đến hồi tái ngộ. Mà như thế thật. Bởi vì khoảng 20 năm sau tôi chẳng gặp lại cô. Một tối nọ, tôi đang tần ngần trước quầy bán báo ở “khu phố Tây” quận 1 bỗng một phụ nữ lao đến ôm, gục vào vai tôi nức nở. Thoạt tiên tôi chẳng biết mái tóc thơm phức ấy là ai, mãi sau khi nàng ngước lên tôi mới biết là cô gái trên cầu.

Tất nhiên là kéo nhau vào quán gần nhất để hỏi thăm tình hình. Bây giờ nàng là trưởng đại diện cho một tập đoàn nước ngoài. Thành đạt, đã lập gia đình và hoàn toàn hạnh phúc với chồng con. Buổi tối đó đã cho tôi biết rằng hôm ngồi trong giảng đường một cách vô hồn, nàng đã nuôi ý định tự sát. Và hôm ở trên cầu là nàng sắp thực hiện ý định đó.

“Bởi vì các hoàn cảnh khi xưa quá cay nghiệt khiến em nghĩ rằng tất cả mọi người đã ruồng bỏ mình, huống chi là có người giúp đỡ. Nhưng may sao, chỉ trong thời gian ngắn ngủi đứng nói chuyện trên cầu, anh đã thay đổi quan niệm sai lầm của em...”.

Nghe tôi kể xong, Hùng im lặng một lúc rồi buột miệng: “Vậy đâu có gì liên quan đến vụ bà lão ăn mày?”.

Chờ đã. Tôi lại kể Hùng nghe việc bác sĩ Tấn, ba của bạn Hiển hồi lớp 7. Ngồi ở phòng ngoài nhà Hiển, trong khi chờ bạn ra, tôi nghe lóm hai cha con nói chuyện. Biết rằng Hiển vừa cho tiền một bà ăn xin, bác Tấn hỏi Hiển đã cho bao nhiêu. Chẳng đợi nghe trả lời, bác Tấn khuyên con nên cho một món tiền, mà lúc đó tôi ước lượng là mua được một ổ bánh mì thịt.

Bác bảo “phải gửi người ta mức tối thiểu mua được một món ăn”. Bác nhìn nhận việc hành khất giả dạng là có thật, nhưng chẳng thà mình cho lầm còn hơn là phải hối hận. Khi Hiển hỏi hối hận là hối hận việc gì, bác ôn tồn khuyên: “Con thử giả định bà ấy đã đi xin từ sáng đến giờ mà chưa được gì để giải quyết cơn đói. Biết đâu bà ta nhủ thầm rằng đến ông khách này, nếu xin không được thì bà ta sẽ tự sát vì vô vọng?”.

“Rồi con sẽ biết, nhiều khi chỉ trong khoảnh khắc không ngờ trước, con sẽ cứu được mạng người”.