Hành khách mua vé tự động trên tuyến xe buýt số 1, TP.HCM. Tuyến này bán vé tự động từ lâu nhưng vẫn có tiếp viên trên xe - Ảnh: Q.ĐỊNH

Tôi lên xe buýt số 07 (từ bến xe Chợ Lớn đi Q.Gò Vấp, TP.HCM). Thấy "lạ" vì trên xe không có tiếp viên bán vé thu tiền, người lái xe kiêm luôn nhiệm vụ hướng dẫn hành khách sử dụng máy in vé tự động và thối lại tiền lẻ cho khách!

Lúng túng với máy bán vé tự động

Lên xe, vào ghế ngồi chờ mãi không thấy ai tới thu tiền trả vé! Một lát sau, người lái xe kêu lên mua vé và người khách ngồi ghế kế bên giải thích là phải lên đầu xe - gần chỗ tài xế, tự trả tiền rồi lấy vé! 

Tôi được giải thích rằng với kiểu "2 trong 1", tài xế kiêm luôn khâu bán vé cho khách đã có từ mấy năm nay và hiện đang mở rộng thêm nhiều tuyến.

Tôi nghĩ: tài xế kiêm luôn nhiệm vụ tiếp viên là giải pháp tiết kiệm chi phí trả lương. Việc in vé tự động trên xe cũng hợp lý: có thể dễ dàng quản lý số lượng vé in bán ra và số tiền thu vào, kể cả thông tin số lượng khách lên xe từng trạm, từng chuyến, từng ngày cũng sẽ lưu trữ. Đó là minh bạch, công khai (đối với các tuyến xe buýt có trợ giá).

Thế nhưng, tôi thấy hình thức này phát sinh nhiều bất cập đáng lo ngại hơn! Nếu mỗi trạm đó chỉ là một, vài người lên xe, việc tiến lại đầu xe mua vé tự động không có gì khó khăn. 

Nhưng có thể ở một trạm nào đó có cả chục hành khách lên xe cùng lúc và trên xe chật kín người sẽ vất vả cho khách và cả tài xế. Không phải khách nào cũng sẵn có tiền lẻ theo đúng mệnh giá vé quy định để tự tay thả vào thùng tiền. 

Có người đưa tiền mệnh giá lớn thì phiền phức hơn! Tài xế xe buýt kiêm hai nhiệm vụ như vậy đương nhiên cũng rất nguy hiểm khi vừa tập trung lái xe, vừa kiểm soát hành khách lên xe, hướng dẫn hành khách, soát vé hành khách ưu tiên...

Tài xế kiêm nhiệm vụ tiếp viên: chưa ổn!

Tuần trước, khi tôi đi chuyến xe thuộc tuyến buýt số 95, chạy lộ trình bến xe Miền Đông - KCN Tân Bình, lúc xe đến một trạm dừng trên đường Quang Trung (Q.Gò Vấp), một hành khách nữ lên xe, chắc do không biết xe bán vé tự động nên xuống ngồi tận cuối xe. 

Khi tài xế quay xuống gọi: "Ai mới lên, lên trên này mua vé nhé!". Chị mới đi lên và đưa tờ tiền mệnh giá 200.000 đồng. 

Tài xế thối tiền. Hai chiếc xe máy đi phía trước tạt xéo ngang vào đầu xe buýt, bác tài kịp đánh lái và phanh gấp, hành khách đứng trên xe ngã dúi dụi nhưng may không có thương vong!

Tôi nghĩ dù lái xe có được tăng lương cũng không nên kiêm hai nhiệm vụ. Nhiều hành khách vẫn rất lúng túng với việc mua vé tự động, thậm chí chưa từng biết. 

Một số bác tài chỉ mở cửa trước để dễ kiểm soát và hướng dẫn khách mới lên xe mua vé, nhưng hạn chế mở cửa sau cho khách xuống (vì mở cùng lúc hai cửa sẽ có nhiều khách lên từ cửa sau, khó đến chỗ máy bán vé). 

Việc này gây bất tiện cho hành khách muốn xuống bằng cửa sau (đúng ra là vậy). Và nhiều tuyến xe hiện có máy bán vé tự động vẫn có tiếp viên trên xe để hỗ trợ.

Việc bán vé tự động chỉ mới triển khai một số tuyến, nhiều tuyến vẫn làm theo cách cũ nên hành khách chưa quen. 

Hành khách không phải ai cũng đi xe hằng ngày, không phải ai cũng quen với việc mang theo tiền lẻ và máy bán vé tự động.

Chưa kể, trên xe lắm khi có người già yếu, người say xe... cần giúp đỡ, cũng có nhiều chuyện khác trên xe cần có tiếp viên giải quyết. 

Chính vì vậy, theo tôi, tài xế kiêm luôn hai nhiệm vụ tiếp viên là điều chưa thể thực hiện, khó nhân rộng trong điều kiện hiện nay. Và cần nhanh chóng đưa vào khai thác sử dụng loại vé điện tử bằng hình thức thẻ quẹt, sẽ ổn hơn cách đễ bác tài kiêm nhiệm vụ này.

TTO - Xe buýt có kẹo cho trẻ nhỏ, sẵn tiền lẻ dành cho những ai lỡ quên mang theo tiền có thể lấy để mua vé, có những móc khóa xinh xắn làm quà khi khách xuống xe. Đó là những “món quà” một tài xế xe buýt tuyến 54 (TP.HCM) tặng hành khách.