Phóng to

Những cửa hàng chuyên lấy nước, cát ngã ba sông như thế này ngày càng mọc nhiều ở Bạch Hạc - Ảnh: H.D. - N.H.

Người dân còn gọi đó là nước, cát “thắng” vì tượng trưng cho sự thắng trận. Thậm chí nhiều người tin rằng nước lấy ở ngã ba sông (điểm gặp nhau của sông Lô, sông Đà, sông Hồng) là nước thánh, nước thiêng của các vua Hùng.

Thần thánh hóa nước sông

Chúng tôi ghé vào quán nước của một bà lão tên Th.. Theo lời bà Th., chính ngã ba sông thuộc P.Bạch Hạc (TP Việt Trì) này là nơi những vị vua ngày xưa xuất binh đánh thắng quân giặc. Do vậy, nước, cát lấy ở điểm ấy linh thiêng và hiệu nghiệm lắm.

Bà Th. nói rất nhiều người khi hành hương về đền Hùng đã đến đây mua nước, cát “thắng” rồi mang vào cụm đền, chùa Tam Giang - Đại Bi làm lễ cầu khấn cho thêm linh nghiệm. Người làm nhà, xây mộ, lập đền, phủ, người mở cửa hàng, mới lập gia đình hoặc sắp sinh con cũng đến đây mua nước, cát “thắng” mang về. Thậm chí trong gia đình hoặc bản thân không có sự kiện gì trọng đại cũng đến mua nước, cát “thắng” về thờ cúng để mong có sức khỏe, tài lộc, may mắn, mau giàu có, thăng quan, tiến chức...

Chúng tôi đi dọc một vòng theo đường Bạch Hạc chạy ven sông Lô và thấy khá nhiều nhà ở đây hành nghề lấy nước, cát ở ngã ba sông để bán.

Khi lục tìm trong lịch sử và đối chiếu các tư liệu, chúng tôi được biết ở đoạn ngã ba sông thuộc P.Bạch Hạc này chẳng có vị vua nào đánh thắng trận cả. Chỉ có Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật 30 năm trấn thủ phòng tuyến Tam Giang, Bạch Hạc. Trần Nhật Duật đã có công trong chiến thắng của quân và dân ta ở lần đánh đuổi thứ hai và thứ ba giặc Nguyên Mông xâm lược. Ở cụm đền, chùa Tam Giang - Đại Bi có tượng thờ Trần Nhật Duật và có tục lấy nước sông vào ngày đại lễ. Nhiều người đã lợi dụng chuyện thắng trận có thật của Trần Nhật Duật và một nghi thức đẹp từ ngàn xưa để thần thánh hóa rồi biến nước và cát sông thành hàng hóa bán kiếm tiền.

Phóng to

Hòm công đức ghi rõ “hòm cát nước” - Ảnh: H.D. - N.H.

Nước... “giả”

Quán của bà lão Th. hay nhiều quán khác ở đây đều có dịch vụ bán can đựng nước. Giá mỗi can nhựa loại 20 lít là 50.000 đồng, có chỗ “chém” đến 70.000 đồng. Nếu muốn có nước ngã ba sông đổ đầy can phải mất thêm 150.000 đồng, vị chi cả tiền can và nước là 200.000 đồng. So với nước lọc đóng bình tinh khiết có giá 20.000 đồng thì những can nước sông ô nhiễm, đục ngầu này có giá cao gấp 5-10 lần.

“Còn giá cát thì tùy tâm” - một chủ hàng cho biết. Cái tùy tâm ở đây là không cần đong, đo số lượng nhưng khách muốn mang một mớ cát từ ngã ba sông về phải mất cho chủ thuyền 100.000 đồng.

Một phụ nữ chở đò ven sông Lô gần cụm đền, chùa Tam Giang - Đại Bi níu kéo chúng tôi và nói rằng: “Các cậu đi đò với tôi ra tận ngã ba sông mà lấy nước, cát. Muốn lấy bao nhiêu cũng được, chỉ cần trả tôi 400.000 đồng tiền đò. Từ đây ra đó tới 3km nhưng nếu các cậu đi thì không sợ bị lừa, còn muốn mua ngay bờ sông thì có khi đó chỉ là nước sông Lô bình thường được các con buôn múc lên để bán cho khách”.

Do nhu cầu của nhiều người mà dịch vụ chở thuyền lấy nước, cát ngã ba sông mọc lên ngày càng nhiều ở Bạch Hạc. Nhưng có một điều làm chúng tôi bất ngờ là cụm đền, chùa Tam Giang - Đại Bi cũng ăn theo dịch vụ này. Vào chùa Đại Bi, đến khu hậu điện chúng tôi đã bắt gặp một đống can nhựa đựng nước đục đục, vàng vàng, giống như nước ngã ba sông. Để đáp ứng nhu cầu của phật tử, nhà chùa cũng trang bị đủ loại can từ 2-20 lít. Thậm chí khách muốn lấy nước đựng vào chai nước suối 500ml cũng có. Người phụ nữ mặc áo nâu sồng trực tiếp dẫn chúng tôi vào khu hậu điện để chắt nước thao thao giải thích chùa này là chùa Đại Bi, làm việc thiện, không bao giờ kinh doanh bất cứ thứ gì. Khách muốn công đức bao nhiêu sau khi lấy nước cũng được. Tại cửa chùa còn có một chiếc hòm công đức ghi rõ “hòm cát nước”.