Khi những tay súng nhỏ muốn trở về…

Những đứa trẻ trở thành những tay súng trong Beasts of no nation-Portalbaixada.com.br

Lấy bối cảnh tại một ngôi làng nằm trong vùng đệm chiến tranh ở Tây Phi, bộ phim là dòng hồi tưởng của Agu (diễn viên Abraham Attah đóng), cậu bé vừa bước ra khỏi những va đập kinh hoàng của ký ức và đang nỗ lực thoát khỏi chiếc lốt dã thú.

Những con người bị hủy diệt nhân tính

Chiến tranh đã cướp khỏi Agu tất cả mọi thứ, ký ức tuổi thơ tươi đẹp đã vĩnh viễn bị xé vụn và nghiền nát bởi súng đạn. Từ một cậu bé ngoan, sinh ra trong một gia đình tử tế và giàu lòng thương yêu, không gì hủy diệt Agu mãnh liệt hơn chính những mất mát mà cậu phải chịu đựng.

Agu chạy bạt mạng trốn vào rừng và rơi vào tay tên Chỉ huy (Idris Elba) của một toán quân nổi dậy tàn bạo đến bệnh hoạn. Cấu trúc tự sự chuyển dịch trên những đổ nát hoang tàn, hành trình tìm đến tiếng gọi dã thú của Agu chính thức bắt đầu. 

Mỗi ngày trôi qua, Agu phải xuống tay giết hại những người vô tội, đồng thời chứng kiến sự ra đi của đồng bọn và buộc phải ngập ngụa trong mùi xác chết ngọt như đường mía, hôi như rượu cọ. Giã từ tuổi thơ lộng lẫy, Agu kinh qua tất cả trò bẩn thỉu của thế giới người lớn và đau đớn nhận ra cuộc chiến này có thể kết thúc, “nhưng tôi không thể nào trở về với những trò chơi tuổi nhỏ”.

Agu luôn phải sống trong nỗi sám hối u ám. Đôi tay liên tục nhuốm máu, trí óc liên tục bị cưỡng bức bởi sự phẫn nộ và lòng thù hận, nhưng cuộc chơi sinh mạng không thể dừng lại. Giữa những cơn tỉnh - mê do dư chấn thuốc phiện, Agu nghe vang vọng trong tâm trí tiếng hát của bà mẹ, của dàn đồng ca nhà thờ hay niềm phụng sự Chúa trời.

Cảnh quay Agu nôn thốc nôn tháo sau khi cầm rựa bổ đầu một nạn nhân trong sự nhân danh công lý, nối tiếp bằng cơn mưa tẩy rửa vũng máu công lý nhưng không thể thanh tẩy được lòng hận thù của Agu đã chính thức đánh dấu sự nhầm lẫn của cậu về ý niệm và ranh giới của giá trị tồn tại cùng với thước đo nhân tính.

Bộ phim gợi nhớ đến cuốn tiểu thuyết vĩ đại Chúa ruồi của William Golding (Nobel văn chương 1983), một phúng dụ về sự hủy diệt nhân tính của con người khi phải lưu lạc giữa chốn hoang dã, được thể hiện qua câu chuyện về đám trẻ con bị rớt xuống một hòn đảo hoang và phải tìm đủ mọi cách để sống sót.

Sự tiến hóa của con người, niềm khao khát chạm tới ánh sáng của văn minh, tất cả đã bị hủy diệt trong những thời khắc bản năng hoang dã lấn át những kinh nghiệm nhân tính được tích lũy.

Ở những đứa trẻ non nớt, sự xâm lấn của bóng ma chiến tranh cũng khiến chúng nhanh chóng đánh mất cái bổn thiện tồn tại tựa như chân lý tự khi chào đời. Với Agu, cách duy nhất để có thể ngừng chiến đấu là chết đi. Cái chết là sự sám hối duy nhất có ý nghĩa.

Cân bằng thiện - ác mong manh

Cuộc chiến đi đến hồi kết, những phiến quân nổi dậy trở nên cô độc, tay Chỉ huy trở thành nạn nhân của chính mình. Agu đầu hàng và gia nhập trại cải tạo những binh lính trẻ em sau cuộc chiến.

Bộ phim bắt đầu bằng hình ảnh những đứa trẻ đang đùa giỡn trên một cánh đồng, và khép lại là màn vui đùa hào hứng giữa biển khơi.

Những gì xảy ra ở đoạn giữa của bộ phim, nói khác đi là vài tháng ngắn ngủi của cuộc đời bọn trẻ đã để lại sang chấn tâm lý nặng nề và thảm khốc. Những đứa trẻ đáng thương như Agu lớn lên từ sự trả giá cho những trải nghiệm về ý nghĩa tồn tại.

Bộ phim không chỉ mang đến cái nhìn chân thực về những gì diễn ra bên trong cuộc chiến, mà còn phản ánh niềm cân bằng mong manh giữa vấn đề thiện - ác, giữa đức tin - sự thật trần trụi, khi con người bị chẻ đôi và tồn tại đồng thời với linh hồn của thiên thần cùng những hành động của loài dã thú.

Nhưng trên hết, nói như Agu, chúng ta đều khao khát được sống một cuộc sống hạnh phúc.

Agu, vai diễn đầu đời đã mang đến cho diễn viên người Ghana Abraham Attah giải thưởng Marcella Mastroianni tại Liên hoan phim Venice 2015. Bên cạnh đó, diễn xuất của diễn viên Anh Idris Elba được đánh giá như một triển vọng cho giải diễn viên phụ xuất sắc của Oscar sắp tới.

Không chỉ thành công về mặt diễn xuất, bộ phim còn gây ấn tượng bởi những cảnh quay xuất thần. Khởi nghề bằng công việc quay phim, Cary Fukunaga phát huy thế mạnh của mình cùng lúc ở ba vai trò đạo diễn, biên kịch, quay phim.

Trong phim, Fukunaga tỏ ra khá thích thú với những cảnh quay đêm. Ở đó, những chuyển dịch đời sống diễn ra bằng âm thanh và bởi ngôn ngữ tái hiện khứu giác của nhân vật. Đặc biệt, cảnh quay siêu thực đầy ấn tượng diễn tả cánh đồng cỏ nhuốm màu đỏ của máu và những thú - nhân dò dẫm tìm kiếm lối đi đã phản ánh cái nhìn về cuộc đời, về cuộc chiến như một địa ngục trần gian đầy u mê, về những dã thú đang đội lốt người.

Beasts of no nation được xem là ứng viên nặng ký của giải thưởng Oscar 2016.■