Nghệ sĩ Ly Hoàng Ly (bìa phải) cùng giám đốc nghệ thuật của The Factory Zoe Butt (giữa) và giám tuyển của dự án Bill Nguyễn trước tác phẩm Thuyền nhà thuyền - Ảnh: The Factory

Nghệ sĩ Ly Hoàng Ly nói vội qua điện thoại khi trên đường đến phòng dựng phim, hoàn thành những công đoạn cuối cùng cho triển lãm cá nhân 0395A.ĐC.

0395A.ĐC là một dự án đặc biệt vì ngay khi mở cửa cho công chúng vào tối 10-8, dự án vẫn đang tiếp diễn.

Buổi khai mạc của 0395A.ĐC tại Trung tâm nghệ thuật đương đại The Factory rất đông người đến xem, từ những nghệ sĩ, nhà thơ, nhà văn tên tuổi đến các bạn trẻ.

Tất cả thoải mái tiếp nhận tác phẩm trong một không gian mở của nghệ thuật.

17 năm, 21 tấn thép

Được khởi động vào năm 2011, nhưng theo nghệ sĩ Ly Hoàng Ly, những ý tưởng manh nha cho dự án lần này đã được ấp ủ từ 17 năm trước.

Nổi bật nhất tại triển lãm là tác phẩm điêu khắc ngoại cỡ Thuyền nhà thuyền được cấu thành từ 12 khối thép, với tổng trọng lượng 21 tấn, mang tinh thần của nghệ thuật công cộng, nơi người đến thưởng lãm có thể ngồi xuống trò chuyện, chơi đùa, các nghệ sĩ có thể biểu diễn, ca hát.

Với Ly Hoàng Ly, công chúng chính là điểm đến của tác phẩm điêu khắc trên tinh thần nghệ thuật công cộng này, bởi khi họ bước chân vào tác phẩm mới là lúc tác phẩm được kích hoạt và biến chuyển thành không gian mang hơi thở sự sống.

Khoảnh khắc người xem suy tư, tưởng tượng, chất vấn, thảo luận đó mới là “tác phẩm” thực sự.

Nghệ sĩ Ly Hoàng Ly chia sẻ: “Tôi rất vui khi quan sát thấy mọi người đến với Thuyền nhà thuyền không cần ai phải giới thiệu, không cần nghệ sĩ phải nói gì.

Một bà cụ run run ngồi xuống trong Thuyền, con gái tôi thì chạy nhảy, ngồi chơi, ai đó mang violin đến đàn ngẫu hứng. Đâu cần phải có sự hiện diện của nghệ sĩ nào ở đây”.

Ngoài Thuyền nhà thuyền, 0395A.ĐC còn gồm các tác phẩm khác được đánh dấu từ 0-8, được thể hiện trên các chất liệu khác nhau như gỗ, in lụa trên giấy hay các hình thức khác nhau như video - trình diễn.

Ly Hoàng Ly nói ít, chị dành nhiều thời gian để quan sát cách người xem tiếp cận tác phẩm của mình, nhìn ngắm chúng, cảm nhận chúng.

“Trước đây vài hôm nếu bạn đến đây thì sẽ thấy cảnh xe cẩu và hai xe nâng làm việc, trông cảnh tượng không khác gì một công trường.

Tính ra chúng tôi đã làm việc với các kỹ sư, kiến trúc sư, công nhân với khoảng 1.400 công (mỗi công kéo dài 8 tiếng), liên tục trong vòng hai tháng qua để triển lãm có thể mở cửa vào thời điểm này.

Nhiều khi vẫn nghĩ nếu như không có những cộng sự rất trẻ như kiến trúc sư Bùi Thị Mỹ Tuyền, giám tuyển Bill Nguyễn thì tôi lấy đâu ra can đảm, sức lực để hoàn thành giấc mơ lần này.

Mỗi lần cảm thấy nản quá, không biết mình đang đi đâu, làm gì, Bill lại động viên tôi: Chị ơi cố lên! Tôi rất xúc động vì những tình cảm đó” - nghệ sĩ Ly Hoàng Ly tâm sự.

Tác phẩm Thuyền nhà thuyền được làm từ 12 khối thép với tổng trọng lượng 21 tấn - Ảnh: M.TRANG

Hi vọng vào nghệ thuật công cộng

Chúc mừng Ly Hoàng Ly và bàn về sự phát triển của mô hình nghệ thuật công cộng ở Việt Nam thời gian qua, nghệ sĩ Richard Streitmatter Trần - đồng sáng lập của Địa Projects Đồng Khởi, một không gian thử nghiệm cho nghệ thuật đương đại và nghiên cứu trong nghệ thuật ở TP.HCM - chia sẻ:

“Nghệ thuật cho công chúng đứng trước rất nhiều thách thức. Chúng ta đã có rất nhiều tác phẩm dành cho công chúng nhưng hầu như được quản lý bởi các cơ quan quản lý nhà nước như các đài tưởng niệm, bảo tàng...

Ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, những tác phẩm nghệ thuật công cộng đều cần có sự hợp tác của nhiều cấp ngành, hoặc những người có cùng đam mê, sở thích.

Nghệ thuật công cộng rất khác với việc trưng bày tác phẩm trong một không gian nhỏ. Hi vọng chúng ta sẽ có thêm nhiều tác phẩm nghệ thuật dành cho công cộng trong một tinh thần mới, mang đến sự thích thú, lạc quan dành cho số đông”.

Có thể mang nghệ thuật tương tác với công chúng, đó có lẽ cũng là lý do Ly Hoàng Ly mong mỏi Thuyền nhà thuyền sẽ tìm được một địa điểm “định cư” lâu dài, tại một không gian công cộng của Việt Nam, sau khi triển lãm kết thúc.

Chơi violon trong không gian nghệ thuật công cộng Thuyền