Kế hoạch, phản kế hoạch và tân kế hoạch

TTCT - “Chúng ta có thể lập kế hoạch cho thắng lợi, nhưng có những thời điểm mà mọi sự diễn ra không theo ý chúng ta” - HLV đội tuyển Đức Joachim Löw nói, sau thất bại được ví như một cơn địa chấn của nhà ĐKVĐ thế giới trước Mexico.

Tuyển Đức cần nhiều điều chỉnh để trở lại là chính mình. Ảnh: Sky News

Kế hoạch ấy của đội tuyển Đức là chu đáo, nhưng điều không như ý đã xảy ra, không chỉ trong một thời điểm, mà kéo dài suốt một trận đấu vì một “phản kế hoạch” hoàn hảo của Carlos Osorio, đối thủ của Löw.

Osorio - 57 tuổi, người Colombia - làm HLV Mexico từ năm 2015. Khác những người tiền nhiệm, ông trầm tĩnh, kín tiếng, rất coi trọng nghề nghiệp. Trong các cuộc phỏng vấn và họp báo của Osorio, chủ đề ưa thích là những vấn đề chiến lược và chiến thuật bóng đá.

Động và tĩnh

Bây giờ chúng ta đã biết tới tuyên bố của ông: Mexico đã xác định kế hoạch đánh bại tuyển Đức từ 6 tháng trước. Ở World Cup 2018, đương kim vô địch Đức đóng vai bị săn đuổi và mỗi đội đều có sẵn một kế hoạch đánh bại họ để soán ngôi. Kế hoạch của Mexico tỏ ra rất thuyết phục, tạo nên lòng tin ở mọi cầu thủ.

Nội dung kế hoạch này cũng đơn giản. Trước hết, che chắn Mats Hummels để ngăn chặn những cú mở bóng lên trên, tiếp đó phong tỏa Toni Kroos khiến Đức không thể tổ chức thế trận mạch lạc, rồi trên cơ sở một tuyến phòng ngự vững chắc, chờ Đức mất bóng để tổ chức phản công. Hướng phản công luôn là cánh phải của Đức, nơi Joshua Kimmich mải mê dâng cao, tốc độ các đợt phản công luôn phải rất cao và nhiều khi tạo ưu thế và quân số, thật nhanh và thật đúng trọng điểm.

Trong trận thắng Đức 1-0. Mexico rất “động”, còn Đức lại quá “tĩnh”. Khi phòng ngự, Mexico bịt kín mọi ngả đường vào khung thành khiến Đức lúng túng, bị chôn chân và chuyền ngang rất nhiều. Nhờ cơ động, Mexico khiến Đức thua nhiều cuộc tranh chấp tay đôi và để mất bóng, còn khi chuyển sang thế tấn công, họ nhanh đến mức hầu như lần lên bóng nào cũng làm Đức bối rối. Nhìn chung, Mexico gần tỉ số 2-0 hơn Đức gần tỉ số 1-1.

Đấy là một cơn địa chấn thực sự, thậm chí theo nghĩa đen: Viện Nghiên cứu khí quyển và địa chất ở Mexico City (SIMSSA) đã ghi được ít nhất hai tín hiệu báo động đất vào lúc Hirving Lozano ghi bàn và trong khoảng thời gian 30 phút sau khi trận đấu kết thúc. Bạn hãy tưởng tượng: 20 triệu dân cả thành phố cùng hò reo nhảy múa!

Sẽ thiếu sót nếu không nhắc tới công lao của thủ môn Ochoa. Người ta bảo đấy thực sự là một bức tường trước khung thành đội tuyển. “Bức tường duy nhất mà mỗi người Mexico đều muốn trả tiền. Chứ không phải bức tường xây lên giữa Mỹ và Mexico, bức tường mà (Tổng thống Mỹ Donald Trump) cứ đòi Mexico thanh toán” - một người hâm mộ bình luận trên Twitter.

Kế hoạch phá sản và tân kế hoạch

Nhìn từ phía Đức, thất bại trước Mexico là một kế hoạch chưa đầy đủ hay chưa thực hiện tốt một kế hoạch đúng? Đấy là câu hỏi không dễ trả lời và có lẽ chúng ta cần thời gian.

Thomas Müller nói: “Thật khó tìm ra một lời giải thích vào lúc này để vừa làm an lòng người hâm mộ, lại vừa phân tích sự việc chính xác”. Hummels được miêu tả rằng “đã phải kìm nén rất nhiều khi trả lời trực tiếp phỏng vấn của Đài ZDF”, nhưng vẫn nói: “Đấy là những chuyện tôi đã nói rất nhiều trong các cuộc họp nội bộ. Chúng ta đã đá với Saudi Arabia y như vậy. Chỉ có điều Mexico chơi ở đẳng cấp cao hơn”. Saudi Arabia làm Đức lo lắng, còn Mexico đã khiến họ gục ngã.

Điều gây bất an cho Hummels là sự mất cân đối giữa tấn công và phòng ngự: “Khi 7-8 cầu thủ tấn công thì chỉ còn 2-3 người phòng thủ. Nhiều trường hợp chỉ còn (Jerome) Boateng và tôi chống lại 4-5 cầu thủ đối phương”. Điều này xảy ra khi Đức để mất bóng trong thế công và chạy về chậm hơn hẳn khi các cầu thủ Mexico xông lên.

Hãy “lắng nghe” tiếng nói của những con số. Thống kê số lần mất bóng của Đức chỉ trong hiệp 1: chuyền sai - Kimmich (phút 18), sút bóng dội ra - Kroos (25’), tạt bóng hỏng - Mesut Özill (27’), chuyền sai, ngay trong vòng cấm đội nhà - Sami Khedira (29’), mất bóng - Müller (34’), mất bóng và bị thủng lưới (34’), tạt bóng hỏng - Kimmich (42’), khống chế bóng bổng - Kroos (42’) và cuối cùng là hiểu lầm giữa Kimmich và Müller trước khi kết thúc hiệp 1. Có đến 9 lần mất bóng trong hiệp 1, cả 9 lần Mexico đều có cơ hội phản công.

Vấn đề thứ hai và con số thứ hai: tại sao Đức lại mạo hiểm tấn công như thế, đặc biệt là việc dâng lên thái quá của Kimmich, một hậu vệ biên - đến 75% số lần nhận bóng của anh là trên sân đối phương. Đấy là lý do Mexico liên tục khoét vào cánh phải của Đức. Nếu nhìn kỹ danh sách mất bóng ở trên, ta thấy không có tên Julian Draxler và Marvin Plattenhardt, hai cầu thủ chơi bên cánh trái. Lý do đơn giản: Mexico gần như không lên bóng cánh ấy.

Trong bóng đá, mất bóng là không tránh khỏi. Vấn đề là tổ chức đảm bảo an toàn sau đó. Ta quay lại cánh phải của Kimmich. Khi Lozano và Chicharito băng lên, chỉ mỗi Boateng đứng ra cản phá. Kimmich lơ lửng ở trên đã đành, mà Müller cũng không về (khi Kimmich dâng lên bên phải thì Müller dạt vào giữa, chơi như một trung phong), Sự an toàn nơi hậu phương không được đảm bảo.

Thêm một vấn đề nữa, như Boateng than phiền: “Có những lúc chúng ta thật thiếu nhiệt huyết”. Tất cả sẽ phải thay đổi và có thể thay đổi. Khi gặp Thụy Điển, Đức sẽ chơi ở thế chân tường.

Thay thế một vài vị trí, qua đó vừa nâng cao sức mạnh tấn công (Müller những trận gần đây quá mờ nhạt) vừa củng cố tuyến đánh chặn và thu hồi bóng. Điều chỉnh phạm vi nhiệm vụ cho Kimmich, để anh thực sự là một hậu vệ cánh và tự hiểu rằng anh còn xa mới là một Philipp Lahm thực sự. Đấy là những việc không khó. Nhưng nói như Oliver Bierhoff: “Khi có những chuyện lặp đi lặp lại như vậy thì phải suy nghĩ và can thiệp ở mức độ sâu hơn. Chính HLV phải đưa ra giải pháp”.

Ngày sau thất bại, đội tuyển Đức đóng cửa. Các cầu thủ không giao tiếp với truyền thông, buổi tập của đội trở thành một buổi tập kín. Đại sứ bóng đá Đức tại World Cup lần này, Lahm, cũng hủy một buổi gặp gỡ.

Có người lo ngại rằng tinh hoa của triều đại Löw phát tiết hết rồi từ năm lên đỉnh 2014, xuống dần từ năm 2016, năm nay đã nặng nề và không còn nhiều sức sống. Thậm chí có ý kiến nói thẳng phải chăng đấy là dấu hiệu lung lay ở tận cấp hạ tầng?

Bản thân Löw thấy rõ những hạn chế trong kế hoạch ra quân thất bại. Nhưng ông không tin rằng “một trận thua có thể khiến chúng ta vứt bỏ tất cả kế hoạch đã chuẩn bị từ lâu và vẫn cho rằng đúng, đã đem lại thắng lợi trong một thời gian dài”.

Ta nhớ lại một thống kê: từ trận bán kết Euro 2016 (thua Pháp 0-2) đến trước World Cup 2018, Đức đá tất cả 23 trận, chỉ thủng lưới 14 bàn và không trận nào thua quá hai bàn. Đức thực ra là đội bóng có tuyến phòng ngự vững chắc. Họ chỉ cần tìm lại và thể hiện chính mình.

Die Mannschaft vẫn cứ được chờ đợi, ngay cả khi sự nhất trí không còn cao như trước.■

Thăm dò ý kiến độc giả của báo Süddeutsche Zeitung ngày 18-6 (sau trận thua Mexico): Số người tham gia: 122.880

Nghĩ rằng Đức bảo vệ thành công ngôi vô địch: 65%

Nghĩ rằng không bảo vệ được: 23%

Không có ý kiến dứt khoát: 12%