Phóng to

TT - Từ tháng ba cho đến những ngày đầu tháng năm này, nhiều hoạt động đã diễn ra trong dịp kỷ niệm 125 năm ngày mất (14-3-1883) và 190 năm ngày sinh (5-5-1818) của Karl Heinrich Marx.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Tinh thần và trí tuệ của nhà chính trị, triết gia, nhà kinh tế học vĩ đại của nước Đức và nhân loại, người sáng lập ra chủ nghĩa cộng sản khoa học... vẫn còn sống mãi cho đến hôm nay. Những ngày này đang diễn ra sôi nổi các cuộc thảo luận bàn tròn với chủ đề xoay quanh chủ nghĩa Marx và các hoạt động tưởng niệm khác như đặt hoa tại tượng đài Marx ở một số nước và về thăm quê hương của Marx.

Tại LB Nga, những hoạt động tương tự được Đảng CS LB Nga trực tiếp ra nghị quyết và chỉ đạo cụ thể tới các địa phương. Nghị quyết nêu rõ: "Đây là dịp tuyên truyền chủ nghĩa Marx, lý thuyết và thực tiễn đấu tranh giành chủ nghĩa xã hội, tuyên truyền các chương trình hành động cụ thể của Đảng CS LB Nga".

Ngày 25-4, tại Viện Triết học thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga ở Matxcơva đã diễn ra một hội nghị khoa học lớn do nhiều hội đoàn tham gia tổ chức với chuyên đề "Học thuyết Marx thế kỷ XXI". Cũng dịp này, cuốn sách Karl Marx ou lesprit du monde (Karl Marx hay là tinh thần toàn cầu) của tác giả Jacques Attali - nhà văn, nhà kinh tế, cựu cố vấn của Tổng thống Pháp Franois Mitterrand - đã được Nhà xuất bản Molodaia Gvardia chuyển ngữ và phát hành.

"Chúng tôi không có ý định đoán định tương lai một cách giáo điều mà mong muốn dùng phương cách phê phán thế giới cũ để tìm được một thế giới mới... Việc kiến tạo và tuyên bố một lần và mãi mãi những giải đáp cho các vấn đề của mai sau không phải là việc của chúng tôi...."

Đầu tháng tư, tại Berlin, một bức thư chưa từng công bố trọn vẹn của Marx đã được đem ra đấu giá với giá 52.000 euro. Bức thư này Marx viết cho nữ bá tước Sophie von Hatzfeldt vào ngày 16-10-1864, kể về cái chết của một trong những nhà lãnh đạo phong trào dân chủ xã hội Ferdinand Lassal (1825-1864) và cục diện phong trào công nhân lúc bấy giờ.

Theo tuần tin Focus (Đức), Trường ĐH Tổng hợp Leipzig (trước đây từng mang tên Karl Marx) vừa tuyên bố cho dựng lại bức phù điêu nặng 33 tấn, dài 14m và cao 7m, mang tên "Karl Marx và bản chất cách mạng học thuyết đã làm thay đổi toàn thế giới", tác phẩm của nhà điêu khắc Klaus Schwabe. Năm 2006 bức phù điêu bị hạ và hiện giờ, đúng vào dịp kỷ niệm 190 năm ngày sinh của ông, hiệu trưởng Franz Huser đã ký lệnh cho dựng lại trước tòa nhà khoa kinh tế của trường.

Phóng to

Phù điêu “Karl Marx và bản chất cách mạng học thuyết đã làm thay đổi toàn thế giới” chuẩn bị được dựng lại tại Đại học Leipzig - Ảnh: DPA

Tại Anh, trong điều tra xã hội của Đài Radio 4 vừa qua với ý kiến của 30.000 thính giả, Karl Marx đã đứng đầu danh sách 20 triết gia lớn nhất thế giới mọi thời đại. Người ta đồng thời đã nhắc đến Karl Marx với tư cách là một nhà thơ. Quả vậy, trong con người Marx có dấu ấn của nhà tư tưởng thiên tài, một nhà cách mạng cả trong khoa học lẫn hành động thực tiễn, đồng thời cũng là một nhà thơ sâu sắc và lãng mạn.

Mỗi một thời đại đều đặt lại và tìm lời giải đáp cho những câu hỏi ngàn đời của loài người. Là một nhà tư tưởng lớn, Marx cũng đi tìm lời đáp cho những câu hỏi ấy, hơn thế, ông xác định đặc thù của triết học là một "linh hồn sống" của văn hóa. Bằng những vần thơ của mình, ông từng đưa ra tuyên ngôn khoa học:

Kant* và Fichter** thích tìm nơi xa lạ Trên trời sao thăm thẳm mông lung Tôi chỉ gắng hiểu sao cho cặn kẽ Những gì tôi tìm thấy dọc đường! (Không đề -Trần Đương dịch)

cũng như tuyên ngôn sống:

Sống phải là dốc sức Làm sáng thêm cuộc đời! (Đời người - Trần Đương dịch)

Bước vào thế kỷ XXI, trên cơ sở nghiên cứu các ý kiến đa chiều về chủ nghĩa Marx, việc vận dụng học thuyết Marx vào thực tiễn phải có cách tiếp cận linh hoạt, với ý thức sâu sắc rằng chủ nghĩa Marx không phải là giáo điều, không cứng nhắc, bất biến, mà luôn luôn đồng hành cùng phát triển của xã hội, bởi lẽ, theo nhà nghiên cứu triết học Nga V. S. Semionov, "chủ nghĩa Marx mỗi một giai đoạn cụ thể luôn mang tính tương đối, không thể hiện chân lý đã trọn vẹn, mà là sự chuyển động đến gần chân lý ấy, là quá trình đào sâu tìm hiểu chân lý”.

Và cuối cùng, vào những ngày này, ta càng hiểu sâu sắc câu nói của Friedrich Engels trước mộ của Karl Marx, như một lời tiên định: "Cả tên tuổi Karl Marx, cả sự nghiệp của ông đều sống mãi, muôn đời".

................................................

Kỷ niệm 190 năm ngày sinh Karl Marx

Đọc diễn văn tại lễ kỷ niệm, ông Lê Hữu Nghĩa, giám đốc Học viện Chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định: Karl Marx là người thầy vĩ đại của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới. Cuộc đời và sự nghiệp của người sẽ sống mãi trong khối óc, trái tim của hàng triệu con người yêu tự do, hòa bình, công lý và chính nghĩa.

Karl Marx là nhà khoa học thiên tài, đồng thời là nhà cách mạng vĩ đại; hai phẩm chất ấy thống nhất làm một trong con người ông. Giá trị học thuyết Karl Marx không phải ở chỗ mọi câu nói của Karl Marx đều là chân lý vĩnh cửu, những người cách mạng cứ thế mà áp dụng, không cần xem xét điều kiện, hoàn cảnh cụ thể, mà là kim chỉ nam cho hành động.

Trong di sản lý luận đồ sộ, sâu sắc của Karl Marx, công lao to lớn và đầu tiên là ông đã xây dựng một thế giới quan và phương pháp luận mới, khoa học và cách mạng, đem lại cho nhân loại và cho giai cấp công nhân một công cụ vĩ đại để nhận thức và cải tạo thế giới. Đó là chủ nghĩa duy vật biện chứng, mở rộng và áp dụng vào lịch sử xã hội trở thành chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đây là thành tựu vĩ đại nhất của tư tưởng khoa học - một lý luận khoa học hết sức hoàn chỉnh và chặt chẽ đã thay cho sự lộn xộn và tùy tiện vẫn ngự trị từ trước đến nay trong quan niệm về lịch sử chính trị.

------------

* Kant (1724-1804): nhà triết học nổi tiếng Đức, người sáng lập ra chủ nghĩa duy tâm Đức.

** Fichter (1762-1814): nhà triết học xuất sắc Đức, đại diện cho nền triết học cổ điển duy tâm.