Người được cho là Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh IS, trong lần xuất hiện hiếm hoi trên truyền thông - Ảnh: Reuters

Thủ tướng Iraq Haydar al-Abadi mới đây đã tuyên bố “IS tiêu rồi” ngay tại trung tâm thành phố Mosul, nơi cách nay tròn 3 năm thủ lĩnh Abu Bakr al-Baghdadi tuyên bố khai sinh “nhà nước al-Khalafa” mà thế giới gọi là “nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng”.

Chủ động “chia tay Mosul”

Hồi giữa tháng 10-2016, Thủ tướng Iraq tuyên bố bắt đầu chiến dịch nhằm giải phóng toàn bộ tỉnh Nineveh, mà trung tâm là thành phố Mosul khỏi ách chiếm đóng của IS.

Ngày 24-1-2017, toàn bộ khu vực của TP Mosul phía đông sông Tigris đã được giải phóng. Giữa tháng 2-2017, giai đoạn 2 của chiến dịch mở màn với sự hỗ trợ quyết liệt của Mỹ, đánh thẳng vào khu vực thành phố ở phía tây sông Tigris, nơi tập trung các cơ quan đầu não của IS.

Khi ấy, bộ chỉ huy IS tập trung ở khu vực phía tây thành phố đã lường trước tình thế thất thủ tất yếu.

Al-Baghdadi và các cộng sự thân cận nhất đã thực hiện kế hoạch rút lui có chủ đích khỏi Mosul để bảo toàn lực lượng.

Ngày 28-2, al-Baghdadi cho phổ biến một văn bản gọi là “chia tay Mosul”, trong đó cho phép các chiến binh tùy nghi hành xử khi bị tấn công, hoặc là “tử vì đạo”, hoặc tháo chạy “về với gia đình”!

Các thông tin tình báo sau này của Mỹ và đồng minh đều cho rằng al-Baghdadi và bộ sậu tin cậy nhất của y thực sự đã rời Mosul để lẩn trốn và hoạt động di động tại khu vực mà chúng còn kiểm soát bên lãnh thổ Syria.

Gần đây, Nga cho rằng họ đã tiêu diệt được thủ lĩnh của IS trong một cuộc không kích ở phía nam tỉnh Raqqa của Syria.

Điều này càng củng cố giả thiết cho rằng al-Baghdadi đã chủ động rút khỏi Mosul.

Cần nỗ lực lâu dài

Mosul thất thủ. Rồi Raqqa - “thủ đô” của IS ở Syria - cũng sẽ tất yếu thất thủ trong tương lai không xa.

Liên minh quốc tế do Mỹ đứng đầu đang yểm trợ tích cực mọi mặt cho lực lượng “quân đội dân chủ” do người Kurd Syria làm chủ công, mở chiến dịch đánh vào nội thành Raqqa bắt đầu từ ngày 5-6.

Tương tự như ở Mosul trước đây, bộ phận đầu não của IS ở Raqqa đã chủ động rút chạy xuống phía nam để tránh đòn tiêu diệt.

Thậm chí trong quá trình áp sát nội thành Raqqa, lực lượng người Kurd còn cố tình mở đường cho IS ở nội thành rút xuống phía nam an toàn. Mỹ muốn bao vây tiêu diệt IS ở Raqqa, không cho đám này thoát ra để tiếp tục hoạt động ở cả trong và ngoài Syria.

Nhưng người Kurd chỉ cần đuổi IS khỏi thành phố này, bởi mục đích của người Kurd chỉ là kiểm soát khu vực lãnh thổ mà họ đang hướng tới “lập quốc gia riêng”.

Ngoài Raqqa, IS vẫn còn một khu vực “lãnh thổ” rộng lớn ở miền đông Syria. Đây là khu vực sa mạc hoang vu mà chính quyền Syria không đủ sức cai quản.

Khu vực này lại tiếp giáp với sa mạc thuộc phía tây tỉnh al-Anbar của Iraq, nơi IS vẫn chưa bị đẩy lùi. Vùng lãnh thổ này có vị thế chiến lược trọng yếu, bởi bao gồm đường biên giới Syria - Iraq, với nhiều cửa khẩu và xa lộ chiến lược nối liền hai quốc gia.

Việc bộ chỉ huy tối cao của IS chủ động rút bỏ Mosul và Raqqa, để bảo toàn đầu não chuyển về hoạt động ở vùng sa mạc hoang vu vắt đôi bên Syria - Iraq cho thấy tầm nhìn chiến lược của tổ chức khủng bố này để tiếp tục tồn tại sau khi hai “thủ phủ” của chúng bị xóa sổ.

Giải phóng được Mosul và Raqqa là một thắng lợi rất quan trọng, nhưng khi IS vẫn còn một vùng lãnh thổ rộng lớn ở miền đông Syria nối sang Iraq thì mục tiêu xóa sạch IS ở Syria - Iraq sẽ đòi hỏi những nỗ lực bền bỉ và lâu dài từ nhiều phía.