Vô tư nhậu, phớt lờ bệnh tật

Mỗi buổi chiều tối, bất kể là đầu, giữa hay cuối tuần, các quán nhậu ở Sài Gòn tấp nập người ra vào. Nhiều vụ tai nạn, ẩu đả, thậm chí đâm chém nhau cũng xuất phát từ chén rượu, ly bia.

Trong khi đó, đâu đâu cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh một người đàn ông phì phèo điếu thuốc. Phụ nữ, trẻ em, người già… thì lãnh đủ hậu quả dù chẳng hút một hơi nào.

Đứng đầu thế giới về sử dụng bia, 15 triệu người hút thuốc lá

Tỉ lệ nam giới dùng bia rượu ở mức độ có hại năm 2010 là 25% thì đến năm 2015 tỉ lệ này trên 44%. Năm 2010 người Việt tiêu thụ trên 2,4 tỉ lít bia thì đến năm 2015 con số này đã là 3,4 tỉ lít.

VN đang đứng thứ 2 ở Đông Nam Á (sau Thái Lan), thứ 10 ở Châu Á và 29 trên thế giới về lượng rượu bia được sử dụng. Tuy nhiên, nếu tính riêng về tỉ lệ nam giới sử dụng bia rượu (Việt Nam là khoảng 77%) thì tỉ lệ này của VN đang đứng đầu tỉ lệ bình quân của khu vực và cả thế giới.

Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành, Việt Nam có khoảng 15 triệu người hút thuốc và nằm trong số 15 quốc gia có số lượng người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Trung bình 2 nam giới có 1 người hút thuốc lá. 2/3 số phụ nữ và trẻ em thường xuyên hít phải khói thuốc, 8.400 tỉ đồng tiêu tốn cho mặt hàng này.

Theo nghiên cứu về những chất gây nghiện nguy hiểm nhất ở Anh (Britain's most dangerous drugs) của giáo sư David Nut, rượu bia đứng thứ 5 vì nhiều tác hại đến sức khỏe. Thuốc lá đứng thứ 9 trong danh sách này khi có hơn 100.000 người chết vì các bệnh như ung thư, bệnh tim và bệnh về hô hấp.

Sao biết có hại mà vẫn không từ bỏ?

PGS.TS Vũ Hào Quang, nguyên phó viện trưởng Viện Nghiên cứu dư luận xã hội (Ban Tuyên giáo trung ương), cho rằng có nhiều lý do khiến nhiều người tuy vẫn biết bia rượu thuốc lá có hại nhưng vẫn không thể từ bỏ, không chỉ vì nghiện mà còn vì đây là những thói quen của xã hội.

Hút thuốc là là tập quán có từ lâu. Nhiều người vẫn cho rằng bia rượu, hút thuốc tạo không khí vui vẻ, giúp mọi người thoải mái giao tiếp với nhau hơn. Vì thế họ xem chúng như một công cụ văn hóa.

PGS.TS.BS Nguyễn Hoài Nam (ĐH Y dược TP.HCM) nhận định trên thực tế, xã hội Việt Nam không có nhiều thú vui giải trí. Đặc biệt là tầng lớp trung niên không có thú vui nào ngoài bia rượu. Ở nước ngoài, nhiều người có những thói quen lành mạnh như tập thể dục, chơi thể thao hay đi du lịch, còn ở VN thì những thú vui giải trí rất nghèo nàn.

Chính vì thế người ta thường dựa vào bia rượu, thuốc lá để giải tỏa stress, giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống. Nhiều người lại có thói quen bàn chuyện công việc trên bàn nhậu vì tư duy khi đầu óc thoải mái thì công việc làm ăn mới trôi chảy.

Ths Đào Lê Hòa An, Hội Tâm lý học xã hội VN, phân tích đàn ông thường kiệm lời và ít chia sẻ tâm tư, tình cảm của mình. Vì thế, những lúc thật sự thư giãn như khi ăn uống và dùng một chút rượu, bia thì người đàn ông thường mở lòng hơn. Theo ông An, đó là lý do cánh mày râu thường chọn uống bia, rượu như một kênh giao tiếp với nhau để thổ lộ suy nghĩ, bàn chuyện làm ăn…

Tuy nhiên, ông An cho rằng quan niệm thước đo bản lĩnh đàn ông là uống càng nhiều càng tốt là một quan niệm sai lầm. “Trong cuộc vui, nếu ai biết điểm dừng, biết từ chối, biết bảo vệ sức khỏe, an toàn của mình, gia đình và cộng đồng mới là người bản lĩnh. Thước đo của bản lĩnh là biết từ chối!”, ông An khẳng định.

Xả stress, càng stress hơn

BS Lâm Hữu Tài - chuyên khoa Tâm thần - cho biết ông từng nhiều người có quan niệm khi gặp căng thẳng, mệt mỏi, áp lực trong cuộc sống, công việc thì tìm đến rượu, bia, thuốc lá để “giải sầu, xả stress”. Tuy nhiên, theo BS Tài, đây hoàn toàn không phải là cách giảm stress như nhiều người vẫn nghĩ vì thực tế càng uống rượu, bia vào thì não lại càng bị ức chế, suy nghĩ lẩn quẩn không có lối ra và buồn hơn. Buồn hơn thì lại tìm bạn để nhậu tiếp…

Lâu dần, người nhậu nhiều sẽ bị sa sút trí nhớ, mất ngủ, không kiểm soát được cảm xúc, hành vi và dẫn đến những hậu quả khôn lường về an toàn tính mạnh, hạnh phúc gia đình, ổn định công việc… Người uống rượu bia không kiểm soát có thể bị nhiều bệnh về tim mạch như tăng huyết áp, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,…

“Đàn ông nhậu, hút thuốc nhiều gây ảnh hưởng đến người thân và cộng đồng.  Trên bàn nhậu thì anh em chí cốt, hứa hẹn không bao giờ bỏ nhau nhưng khi đau bệnh như tai biến, đột quỵ, xơ gan, ung thư gan, viêm dạ dày mạn tính, gút, tiểu đường… do nhậu mà ra thì cũng chỉ có vợ, con, gia đình là người túc trực chăm sóc.

Lúc khỏe thì “xưng hùng xưng bá”, một mình đòi ôm nửa thùng bia hay một chai rượu, đến khi bệnh xuống thì nằm một chỗ cho vợ con lo. Một người vì nhậu mà sinh bệnh còn gây lo âu và tổn thất kinh tế gia đình, làm gánh nặng cho xã hội”, BS Lâm Hữu Tài chia sẻ.

Mỗi lần nhậu, cơ thể sẽ phải đốt cháy hết những năng lượng, axit amin dự trữ, người nhậu cần rất nhiều thời gian để phục hồi, vì thế nếu tần suất nhậu tính bằng ngày qua ngày thì tuổi thọ của quý ông sẽ bị kéo giảm đi rất nhiều.

Nghe các phát biểu trong bài:

>> PGS.TS Nguyễn Hoài Nam

>> Ths Đào Lê Hòa An

>> BS Lâm Hữu Tài