Phóng to

Hút thuốc làm da lão hóa sớm, có nhiều nếp nhăn Ảnh: T.T.D.

Ngoài sự liên quan đã được biết từ lâu của thuốc lá đến bệnh phổi, bệnh tim và ung thư, hút thuốc còn có vai trò trong sự lão hóa sớm của da, làm chậm lành vết thương cũng như có thể gây ra một số bệnh da khác...

Lão hóa da

Người hút thuốc lá nhiều sẽ có vẻ mặt hốc hác và làn da xanh xám. Việc hút thuốc thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa da: da mềm rũ, nhiều nếp nhăn, trở nên khô, thô ráp với màu da không đồng đều và có hiện tượng giãn mao mạch. Những nếp da thẳng đứng quanh miệng cũng xuất hiện, gọi là “nếp nhăn da thuốc lá”.

Nguyên nhân gây lão hóa sớm da mặt của thuốc lá:

- Nhiệt từ thuốc lá gây bỏng nhẹ da mặt.

- Thay đổi các sợi đàn hồi của da.

- Co thắt mạch máu làm giảm lượng máu cung cấp cho da, giảm lượng collagen và gây ra những thay đổi trong sợi đàn hồi của da.

- Giảm độ ẩm của da.

Vết thương chậm lành

Thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết thương, nhiễm trùng mô ghép và sự hình thành cục máu đông do có liên quan đến:

- Sự co mạch và thiếu oxy đến các tế bào da.

- Giảm tổng hợp collagen.

- Chậm phát triển của các mạch máu mới trong vết thương.

Hút thuốc lá góp phần vào sự phát triển và tồn tại của các vết loét chi dưới, đặc biệt là loét mạch máu, loét bàn chân tiểu đường.

Nhiễm virut

Hút thuốc lá có khả năng liên quan (đôi lúc nghiêm trọng) đến sự lây nhiễm một số virut trong đó có mụn cóc sinh dục (mào gà). Nếu vừa có mụn cóc sinh dục vừa hút thuốc, bệnh nhân sẽ gặp nhiều nguy cơ phát triển các bệnh ung thư liên quan đến virut mụn cóc như: ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ hay ung thư dương vật.

Ung thư da

Người hút thuốc lá có gấp đôi nguy cơ phát triển ung thư da dạng biểu mô tế bào gai so với người không hút thuốc. 75% các trường hợp bạch sản miệng (tiền ung thư) và ung thư miệng có thể xảy ra ở người hút thuốc.

Vảy nến

Vảy nến là một tình trạng bệnh qua miễn dịch trung gian tế bào. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển bệnh vảy nến bằng cách ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Chất nicotine trong thuốc lá liên kết với các tế bào miễn dịch gọi là tế bào nhánh và tế bào T, làm thay đổi chức năng của chúng để thúc đẩy sự tăng sinh các tế bào sừng.

Viêm mạch máu

Hút thuốc có thể khởi phát hoặc làm nặng thêm hiện tượng Raynaud gây co thắt hoặc tắc nghẽn mạch máu. Da biến đổi từ màu trắng bệch đến xanh xám và cuối cùng là màu đỏ như được sưởi ấm lại. Động mạch cung cấp máu đến ngón tay, ngón chân có thể bị co thắt tạm thời, sau đó là hẹp vĩnh viễn do tiếp xúc với nicotine trong thuốc lá, gây phát triển các vết loét ở đầu ngón tay, ngón chân.

Hút thuốc cũng có vai trò chính trong bệnh Buerger (viêm mạch huyết khối tắc nghẽn) với sự xuất hiện nhiều cục máu đông trong các mạch máu nhỏ cũng như trong nhiều trường hợp thuyên tắc do cholesterol có liên quan với xơ vữa động mạch. Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm xu hướng hình thành cục máu đông gây ra do thuốc hay hội chứng antiphospholipid.

Lupus đỏ

Người hút thuốc có nguy cơ bị bệnh lupus ban đỏ dạng đĩa gấp mười lần người không hút thuốc. Trong bệnh da tự miễn này, các vùng da tiếp xúc với ánh sáng như ở mặt sẽ phát triển các tổn thương có vảy màu đỏ có thể để lại sẹo. Hút thuốc gây tăng nguy cơ mắc bệnh lupus đỏ do làm gia tăng hoạt động tự miễn dịch bằng cách kích hoạt các tế bào lympho B và T. Điều trị lupus với hydroxychloroquine có hiệu quả rất kém ở những người hút thuốc.