Hút du lịch bằng nghệ thuật đương đại, tại sao không?

THANH LIÊM

TTO - Vốn mang tiếng với kiểu du lịch bình dân - mua sắm, thậm chí là khai thác các yếu tố “ăn chơi nhảy múa” để lôi kéo du khách nước ngoài, người Thái đang có cú chuyển mình đưa nghệ thuật đương đại vào các danh thắng.

Tác phẩm mang tên "Chuyện tình" của nghệ sĩ Thái Lan đặt bên bờ biển lấy ý tưởng từ những vật dụng dùng trong lễ cưới hỏi truyền thống - Ảnh: THANH LIÊM

Yai Sa trong truyền thuyết của người Thái Lan là biểu tượng của tình yêu và sự đợi chờ. Như nàng Tô Thị ở Việt Nam. Sự tích đó đã trở thành cảm hứng cho hai nghệ sĩ người Thái Kamin Lertchapraset và Syriya Umpansiriratana sáng tác ra tác phẩm có tên gọi Không bình minh cũng chẳng hoàng hôn.

Đó là một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt khá đơn giản với những tấm sợi kính sáng loáng lắp lên khuôn vuông vức như thùng xe đông lạnh đặt bên bờ biển Ao Nang. Hình ảnh của biển trời, sóng nước phản ánh trên bề mặt các tấm sắp đặt tạo ra cảm giác lạ lùng.

70 tác phẩm nghệ thuật

Hai tác giả giải thích đầy ẩn ý về tác phẩm của họ rằng không có bình minh, cũng chẳng có hoàng hôn bởi mặt trời không mọc cũng chẳng lặn, mặt trời đứng yên. Chúng ta gọi là mặt trời mọc hay lặn bởi đó là cách chúng ta muốn thấy. "Chừng nào chúng ta nhìn thế giới này theo cách nó vận hành thì chúng ta sẽ nhìn thấy được cái đẹp và sự trinh bạch của thiên nhiên" - hai tác giả kết luận về tác phẩm sắp đặt của mình.

Không bình minh cũng chẳng hoàng hôn là một trong 70 tác phẩm nghệ thuật được thực hiện ngoài trời ở các điểm du lịch của tỉnh Krabi - nằm bên bờ phía tây của dải đất miền nam Thái Lan. Các nghệ sĩ Thái Lan và quốc tế được mời gọi thực hiện các tác phẩm đó trong chương trình văn hóa quy mô có tên gọi Thailand Biennale mà Chính phủ Thái Lan muốn thực hiện hai năm một lần.

Nhiều du khách bất ngờ với tác phẩm "Không bình minh cũng chẳng hoàng hôn" của hai nghệ sĩ Thái Lan. Kết cấu giản đơn nhưng ý tưởng chứa đựng trong đó thật sâu xa - Ảnh: THANH LIÊM

Nhiều nghệ sĩ của dòng nghệ thuật đương đại đã góp sức, trong đó có tên của hai nghệ sĩ Việt Nam là Trần Lương và Ưu Đàm Trần Nguyễn. Tác phẩm của nghệ sĩ Trần Lương - sống tại Hà Nội - có tên gọi About the hiding of the giant jellyfish (Câu chuyện về nơi ẩn náu của loài sứa khổng lồ) là một số mảng gồm các viên gạch xếp trên lối đi bộ dọc bờ biển Ao Nang.

Điểm đặc biệt của nó là các viên gạch được xếp trên phần nền xốp tạo độ nhún khi bước lên đó. Nó đặc biệt gây thích thú cho mọi người đi vào đó bởi cảm giác đầu tiên là bất ngờ, rồi nhìn quanh xem là chuyện gì... Như vậy là họ đã rơi vào "bẫy" của tác giả: tưởng như mình đang bước đi trên một sinh vật khổng lồ nào đấy. Đó chính là những con sứa trong suốt, vô hình trong đại dương - như những vấn đề ẩn giấu trong cuộc sống mà chúng ta dễ vô tình lướt qua. Đến khi chạm vào nó chúng ta mới giật mình hiểu rằng chúng vẫn đang tồn tại, thậm chí là rất nhiều, như sứa trong các đại dương.

Chúng tôi lập ra ban tuyển chọn để làm việc nghiêm túc với các nghệ sĩ từ khâu hình thành ý tưởng đến khâu thực địa và hoàn thiện tác phẩm

Tiến sĩ Vichaya Mukdamanee (thành viên ban tuyển chọn tác phẩm nghệ thuật trưng bày ở tỉnh Krabi)

Du khách hào hứng thử nghiệm trên tác phẩm của nghệ sĩ Trần Lương của Việt Nam - Ảnh: THANH LIÊM

Du khách thích thú trải nghiệm cảm giác bản thân trên tác phẩm của nghệ sĩ Trần Lương của Việt Nam - Video clip: THANH LIÊM

Dân hài lòng, du khách hào hứng

Ông Chotechouchaung - phó tỉnh trưởng tỉnh Krabi - cho biết các tác phẩm nghệ thuật nói trên sẽ được trưng bày trong gần bốn tháng, từ đầu tháng 11-2018 đến hết tháng 2-2019 và sau đó sẽ lắng nghe ý kiến người dân địa phương về việc có nên lưu giữ lại tiếp tục hay không. Ý tưởng về việc đưa các tác phẩm nghệ thuật ra ngoài nơi công cộng được giải thích nhằm làm giàu cho đời sống văn hóa của gần nửa triệu người dân nơi đây. Nhưng chính quyền Krabi cũng không giấu ý định tăng chất văn hóa cho ngành du lịch địa phương vốn cũng khá nổi tiếng với nhiều đảo nhỏ và những bãi tắm cát trắng phau.

Tỉnh Krabi đang chọn con đường "nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch" cho mình với những hoạt động văn hóa hội nhập với thế giới. "Chúng tôi đã có được 8 triệu du khách trong năm 2017 và dự kiến đạt được 9 triệu du khách trong năm nay" - phó tỉnh trưởng Chotechouchaung tự tin tuyên bố.

Nhìn thấy sự tự hào của người dân địa phương với những tác phẩm nghệ thuật nằm ở các điểm du lịch cũng như sự hào hứng của du khách các nước với kiểu nghệ thuật gần với công chúng, có thể tin rằng con đường nâng chất du lịch bằng văn hóa cấp cao chứ không bằng "phố đèn đỏ" là một lựa chọn tốt.