Hướng đi mới cho phim nghệ thuật

Leonardo DiCaprio

Có vẻ như giải thưởng năm nay đang thể hiện quan điểm của giới hàn lâm (ở đây là Hiệp hội Báo chí nước ngoài) khi lựa chọn những ứng cử viên sáng giá, vừa được lòng giới phê bình vừa được khán giả yêu thích, thay vì những bộ phim được giới hàn lâm yêu thích nhưng bị khán giả lãng quên.

The revenant mới chỉ chiếu rộng khắp khu vực Bắc Mỹ cuối tuần qua sau khi chiếu thử nghiệm ở bốn cụm rạp tại New York và Los Angeles trong mùa Giáng sinh. Hơn cả mong đợi, bộ phim dài hơn 2 giờ 30 phút với một chủ đề không lấy gì làm giải trí vẫn thu được gần 40 triệu USD, gần gấp đôi dự đoán của nhà sản xuất.

Tờ báo chuyên về điện ảnh nổi tiếng Variety giật tít: “Tại sao The revenant chứng minh Leonardo DiCaprio có thể là ngôi sao vĩ đại nhất của Hollywood?”.

Leonardo DiCaprio là ngôi sao vĩ đại nhất của Hollywood hiện nay?

Rõ ràng là vậy. Dù Hollywood có một năm phá vỡ kỷ lục doanh thu và lần đầu tiên trong lịch sử vượt mốc 11 tỉ USD bán vé, nhưng hầu hết đến từ những bộ phim bom tấn kiểu phần tiếp theo, phần làm lại như Star wars: the force awakens, Jurassic world, Furious 7 hay Mad Max: rury road..., những bộ phim mà vai trò của ngôi sao không có mấy sức ảnh hưởng đến lựa chọn của khán giả.

Những bộ phim có hơi hướng nghệ thuật phải tận dụng sức ảnh hưởng của ngôi sao để thu hút khán giả trong năm qua hầu hết thất bại. Angelina Jolie và Brad Pitt thất bại thảm hại trong bộ phim lãng mạn sau 10 năm họ đóng chung: By the sea (thu chưa đến 1 triệu USD tiền bán vé); Sandra Bullock cũng thất bại với bộ phim châm biếm chính trị: Our band is crisis; Tom Hanks, Johnny Depp, Will Smith, Bradley Cooper... và cả cô đào được yêu thích nhất hiện nay Jennifer Lawrence cũng chật vật trong việc chinh phục khán giả so với những bộ phim của họ trước đây.

Chỉ có Leonardo DiCaprio vẫn là người bất khả chiến bại trong việc chinh phục phòng vé lẫn được lòng giới phê bình. Không ai làm được điều này suốt 10 năm qua tốt bằng Leo. Anh đã có 8/13 bộ phim đạt doanh thu hơn 100 triệu USD, mức được coi là thành công của một bộ phim Hollywood, được 4 đề cử Oscar và 7 đề cử Quả cầu vàng (đoạt 3 giải).

Và The revenant dường như là thước đo chính xác nhất cho quyền lực của một ngôi sao như anh. Trong bộ phim nói về sinh tồn trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất và báo thù - chủ đề quá cổ điển - nhưng với tài năng của Alejandro González Iñárritu, đạo diễn người Mexico mới đoạt giải Oscar 2015 (Birdman) và đặc biệt là diễn xuất của Leo, The revenant trở thành một bộ phim vượt tầm.

Sự xả thân của Leo chỉ là bề ngoài (ăn gan bò sống, nằm trong bụng ngựa, bị chôn sống trong thời tiết -50C và nhiều thứ khác mà anh mô tả là “sống trong địa ngục”), tất cả sẽ trở thành vô nghĩa nếu Leo không mang đến cho nhân vật một sức mạnh tinh thần, một ý chí của con người (tồn tại bằng mọi giá trong bất kỳ điều kiện nào) gợi nhớ đến những nhân vật kinh điển trong văn chương của chủ đề này.

Hơn hết, The revenant là bộ phim về sức mạnh của bản năng và quyền năng của con người vừa chinh phục vừa thuận theo tự nhiên. Trong bài phát biểu nhận giải, ngoài việc đề cao ý chí, lòng tin và sự thích ứng của con người, Leo cũng kêu gọi các quốc gia hành động để bảo vệ thiên nhiên, môi trường - công việc anh đã theo đuổi suốt 10 năm qua bên cạnh sự nghiệp điện ảnh và... chinh phục các cô gái đẹp.

Leonardo DiCaprio (trái) và đạo diễn Alejandro González Iñárritu trên trường quay The revenant ở Canada -Variety

Việc The Martian đoạt hai giải lớn cho phim và nam diễn viên chính (Matt Damon) ở hạng mục phim hài/nhạc kịch dù gây nhiều phản ứng (bản thân Matt Damon cũng đùa trong cánh gà khi nói phải gọi bộ phim của anh là... nhạc kịch mới chính xác), nhưng cũng thể hiện quan điểm của Quả cầu vàng trong việc đề cao một bộ phim tốt và giá trị của ngôi sao.

The Martian cho thấy sự trở lại ngoạn mục nhất của hai tên tuổi lớn: đạo diễn Ridley Scott và diễn viên Matt Damon sau nhiều bộ phim mờ nhạt gần đây.

The Martian dù là một bộ phim khoa học giả tưởng, nhưng không ai có thể phủ nhận sức hút của Matt Damon khi anh mang lại cho nhân vật phi hành gia Mark Watney một tinh thần truyền được cảm hứng đến khán giả: sự lạc quan, hài hước, sự thích ứng tuyệt vời trước tình thế sống còn. Có lẽ nhờ thế mà bộ phim này thu về đến 600 triệu USD khắp toàn cầu.

Hai bộ phim về chủ đề sinh tồn trong một môi trường khắc nghiệt (một bên là băng giá, một bên là khô cằn) đã cho thấy quyền lực của ngôi sao vẫn tồn tại ở Hollywood nếu họ cống hiến cho khán giả (và cả giới hàn lâm) những vai diễn lớn thật sự, những nhân vật mà tính cách của họ có sức ảnh hưởng và truyền được cảm hứng đến người xem!

Sức mạnh của cảm hứng

Không chỉ có tay thợ săn thiện xạ của thế kỷ 19 Hugh Glass (The revenant) hay phi hành gia Mark Watney của hiện tại (The Martian). Một nhân vật khác, Rocky Balboa - huyền thoại xuất hiện trên màn bạc 39 năm trước - quay lại và cho thấy sự... lợi hại của mình.

Cha đẻ của Rocky đồng thời là người hóa thân thành nhân vật này trong bảy bộ phim suốt gần 40 năm qua cuối cùng được ghi nhận xứng đáng, khi mang về cho ngôi sao kỳ cựu Sylvester Stallone giải nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho bộ phim Creed - cũng là một bộ phim thành công về doanh thu và được giới phê bình lẫn khán giả yêu thích.

Matt Damon

39 năm trước, Sylvester Stallone từ một kẻ vô danh trở thành ngôi sao hàng đầu nhờ Rocky, bộ phim về đề tài đấm bốc, kể về một kẻ sống vất vưởng đường phố trở thành ngôi sao sau một đêm. Rocky chiến thắng vang dội tại mùa giải Quả cầu vàng và Oscar năm 1977. Suốt hơn 30 năm sau đó, Sylvester cho nhân vật huyền thoại của mình tái xuất trên màn bạc trong năm tập phim nữa đều thành công về doanh thu nhưng ngày càng mất dần sức hút.

Sylvester còn xuất hiện trong hàng chục bộ phim hành động khác nhưng hầu hết chúng đều đáng bị quên đi. Có lẽ vì vậy mà sự trở lại của ông, ở tuổi 69, cho nhân vật huyền thoại của mình khai sinh nhưng được sáng tạo lại bởi một êkip mới hợp thời đại hơn, Rocky Balboa của Sylvester Stallone trở nên “đời” hơn và cho thấy những nhân vật lớn vẫn tồn tại với thời gian. Những ai đã xem Rocky (1976) và Creed (2015) đều thấy dấu ấn về sự tàn phá của thời gian trên gương mặt Sylvester Stallone.

Một chàng Rocky tuổi 30 với sức mạnh của con bò mộng và được mô tả như “chiến binh thời tiền sử” và một Rocky Balboa gần 70 tuổi với vết nhàu thời gian trên cơ mặt, một võ sĩ đã giải nghệ và một người đàn ông cô đơn quản lý nhà hàng nhỏ một mình khi người vợ yêu dấu qua đời.

Nhưng khi quay lại với quyền Anh, với sàn đấu, dù chỉ là với vị trí huấn luyện viên cho con trai của một đối thủ và chiến hữu thời trẻ của mình, tinh thần của Rocky Balboa trở lại gần như nguyên vẹn: sức mạnh của ý chí và không lùi bước trước đối thủ, cho dù đó là kẻ mạnh hơn mình!

Sau hơn 40 năm theo đuổi sự nghiệp, lần đầu tiên Sylvester Stallone được giới hàn lâm công nhận với một giải thưởng diễn xuất. Giải nam diễn viên phụ của ông tại giải Quả cầu vàng vừa qua và có thể cả Oscar sắp tới là sự tưởng thưởng xứng đáng cho những người không bao giờ phản bội giấc mơ (và cả nhân vật của mình).

Không phải ai cũng hiểu được câu phát biểu của Sylvester Stallone trên sân khấu nhận giải: “Tôi muốn dành lời cảm ơn cuối cùng đến người bạn... tưởng tượng của tôi, Rocky Balboa, cho tình bạn tốt nhất mà tôi từng có”.■

Michael B. Jordan (trái) và Sylvester Stallone trong phim Creed -Telegraph