Phó chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp truy suất nguồn gốc thịt heo - Ảnh: Tự Trung

Chiều 5-5, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến đã chủ trì buổi làm việc sơ kết 4 tháng triển khai đề án Quản lý, nhận diện và truy xuất nguồn gốc thịt heo.

Báo cáo của Sở Công thương TP cho thấy từ khi triển khai đến nay, mới có 11% cơ sở chăn nuôi thực hiện đeo vòng nhận diện khi bán heo (123/1.131 cơ sở).

Sở Công thương nhận được đăng ký tham gia đề án của 25 cơ sở giết mổ của TP.HCM và các tỉnh, nhưng số tham gia thực tế tại tất cả các địa phương đều thấp: cao nhất là Đồng Nai đạt 50%, thấp nhất là Long An chỉ 25%.

Ông Huỳnh Tấn Phát, Chi cục phó Chi cục thú y TP cho hay, thực tế chỉ có 45% số heo đeo vòng nhận diện có đầy đủ thông tin về nguồn gốc trang trại. Hơn 50% còn lại đeo vòng chỉ để đối phó (vòng không có đủ thông tin phục vụ cho việc truy xuất).

Cũng theo ông Phát, việc xử lý đang gặp nhiều khó khăn vì chỉ có thể lập biên bản, nhắc nhở chứ không thể xử phạt hành chính những cá nhân, đơn vị không thực hiện hoặc thực hiện cho có.

Ông Phát dẫn chứng: “Nếu người bán thịt có giấy chứng nhận kiểm dịch theo quy định của pháp luật nhưng vì không có vòng nhận diện mà ta không cho vào chợ, thịt heo sẽ bị ôi thiu, gây thiệt hại cho cơ sở, chính chúng ta có thể bị kiện”.

Tương tự, nếu người dân đưa heo vào cơ sở giết mổ mà không được vào vì heo không có vòng nhận diện, khiến heo vì tồn đọng tại cơ sở chăn nuôi mà phát sinh ổ dịch, khả năng người dân khiếu nại, kiện tụng cũng rất dễ xảy ra.

Đại diện các chợ đầu mối cũng phản ánh tình trạng triển khai việc đeo vòng nhận diện cho heo: thời gian đầu vào chợ thì các chủ thể tham gia đều rất nghiêm túc, nhưng dần dần lại lơi lỏng đi.

Ông Nguyễn Chí Thành, Trưởng phòng quản lý chất lượng chợ đầu mối Bình Điền nói: “Một trong những nguyên nhân khiến việc thực hiện thiếu nghiêm túc là do các thương lái mua heo từ các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.

Những hộ này ở vùng sâu, vùng xa, không có internet hay 3G để kích hoạt các công cụ nhận diện này”.

Nhiều sạp thịt heo ở chợ Phạm Văn Hai vẫn chưa cung cấp được nguồn gốc do lấy hàng từ các bà con chăn nuôi nhỏ lẻ - Ảnh: Tự Trung

Phó chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cho rằng nếu các chợ, cơ sở giết mổ đề ra quy chế, quy chuẩn thật cụ thể đối với heo, thịt đầu vào thì vẫn có thể thực hiện được mục tiêu đặt ra mà không ngại vướng quy định pháp lý.

Tuy nhiên, trong bối cảnh ngành chăn nuôi heo đang gặp nhiều khó khăn hiện này, TP cũng cần tính toán lại lộ trình thực hiện.

Theo ông Tuyến, quản lý, truy xuất nguồn gốc thực phẩm là việc cần kiên trì, bởi đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật, công nghệ mà còn là quá trình thay đổi nhận thức, thói quen của bà con nông dân, các đơn vị chăn nuôi, thương lái và bà con tiểu thương. Phải kiên trì chủ trương của TP và triển khai đồng bộ với lộ trình, mục tiêu cụ thể.

Ông Tuyến yêu cầu Ban quản lý an toàn thực phẩm TP sớm tham mưu cho UBND TP triển khai tem truy xuất nguồn gốc, chú ý tránh trường hợp tem bị lợi dụng mua bán tràn lan.

Bên cạnh đó là giao các chợ đầu mối lên kế hoạch chi tiết thực hiện chủ trương này của TP. Dù trước mắt chưa cấm ngay, nhưng phải có lộ trình hạn chế dần việc được vào chợ những loại thịt heo không có vòng nhận diện hoặc có vòng mà không có thông tin. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền vận động, tập huấn cho bà con thương lái.

Thịt heo có nguồn gốc buôn bán tại chợ đầu mối Bình Điền - Ảnh: Tự Trung

“Không thể nói là lứa heo này du di cho qua, lứa heo tiếp theo cũng không chịu đeo vòng nhận diện, truy xuất nguồn gốc. Người dân phải hiểu rằng, muốn theo đuổi nghề chăn nuôi thì phải theo quy trình sạch, an toàn” - ông Tuyến nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND TP yêu cầu mở rộng đối tượng truy xuất nguồn gốc, ngoài thịt heo còn có gà, vịt, trứng. Cũng như nghiên cứu cải tiến kỹ thuật để có nhiều hình thức khác thuận tiện dễ dàng hơn cho người dân.