Cựu thủ tướng Mahathir Mohamad - Ảnh: AFP

Bao nhiêu tuổi là quá già để làm lãnh đạo một đất nước? Người dân Malaysia sẽ sớm trả lời câu hỏi này trong cuộc bầu cử thủ tướng dự kiến diễn ra trước tháng 8 tới.

"Phải làm"

"Ra tranh cử là nghĩa vụ mà tôi phải làm. Tôi không thể chấp nhận và đứng nhìn đất nước này bị hủy hoại bởi những con người ích kỷ, chỉ biết nghĩ cho bản thân họ" - ứng cử viên thủ tướng của liên minh đối lập Mahathir nói với CNN.

Mahathir là một nhân vật gây tranh cãi cả trong và ngoài Malaysia. Ông có thói quen, theo một số người, là không tốt khi can dự và chỉ trích những người kế nhiệm ngay cả lúc đã về hưu. Nhưng không một ai hứng chịu sự cuồng nộ của ông Mahathir nhiều như đương kim Thủ tướng Najib. "Họ làm sai thì tôi chửi. Tôi biết chuyện liên minh đối lập muốn lợi dụng tôi để kiếm phiếu nhưng tôi không ngại chuyện đó. Tôi muốn những kẻ đục khoét tiền của quốc gia phải bị hạ bệ" - cựu thủ tướng Mahathir nhấn mạnh.

"Đục khoét quốc gia", như ông Mahathir nói là sự ám chỉ đến quỹ đầu tư quốc gia 1MDB do ông Najib thúc đẩy. Khoảng 3,9 tỉ USD đã bị sử dụng sai mục đích, không đem lại lợi ích kinh tế cho Malaysia, hơn 680 triệu USD trong số này bị cáo buộc đã chảy vào túi riêng của đương kim thủ tướng. 1MDB hiện đang là đối tượng điều tra của nhiều nước, bao gồm cả Mỹ.

Nhưng đó không phải là điều duy nhất để nói về quyết định của cựu thủ tướng Mahathir. Người ta chú ý nhiều hơn đến cộng sự của ông, cựu phó thủ tướng Anwar Ibrahim - người từng bị tống giam dưới thời ông Mahathir còn đương chức và trở lại nhà giam lần thứ hai vào năm 2013 vì... quan hệ tình dục đồng giới với cấp dưới.

Liên minh kỳ lạ này đang khiến báo chí Malaysia tốn khá nhiều giấy mực để giải thích, trái ngược với quan điểm gác lại quá khứ của ông Mahathir. Trong cuộc phỏng vấn với Đài CNN, ông Mahathir đã dành nhiều lời khen cho Anwar, người học trò rồi trở thành kẻ thù một thời của ông. Kẻ thù của kẻ thù chính là bạn, câu nói này dường như lại đang đúng khi áp vào liên minh Mahathir - Anwar.

Trừ khi được xóa án, ông Anwar sẽ không thể tham gia bầu cử hay giữ vị trí nào trong chính phủ. Vợ ông, bà Wan Azizah Wan Ismail, là ứng cử viên cho ghế phó thủ tướng.

Lặp lại sai lầm?

Đó là khẳng định của Phó thủ tướng Ahmad Zahid Hamidi khi được hỏi về quyết định ra tranh cử của tiền bối Mahathir. "Người đàn ông này đã nắm giữ quyền lực suốt 22 năm trời. Và nếu ông ta ngồi vào chiếc ghế đó một lần nữa, ông ta sẽ tiếp tục lặp lại sai lầm y hệt mấy chục năm về trước" - ông Ahmad, đồng minh của ông Najib, chỉ trích.

Thực tế, giới phân tích đang chia rẽ liệu ông Mahathir có phải là nhân tố bí ẩn đủ sức hạ bệ Barisan Nasional, liên minh các đảng cầm quyền liên tục kể từ năm 1957. Cần nhớ, cựu thủ tướng Mahathir từng là thành viên của Tổ chức Dân tộc Mã Lai thống nhất (UMNO), một đảng nòng cốt trong Barisan Nasional, hiện do ông Najib đứng đầu. Quyết định đứng về phe đối lập Pakatan Harapan, chống lại chính đảng mà mình đã từng dẫn dắt không phải là chuyện dễ, nhưng Mahathir cho thấy ông đã làm được điều đó như thế nào.

Ông Wan Saiful Wan Jan, người đứng đầu Viện các vấn đề dân chủ và kinh tế ở Kuala Lumpur, thừa nhận ông Mahathir là một người có sức ảnh hưởng, dẫn ra việc các đảng đối lập đã nhanh chóng chấp nhận ông như thế nào. Tỉ lệ ủng hộ dành cho liên minh đối lập Pakatan Harapan đang tăng dần tại các bang do Barisan Nasional nắm quyền.

"Chính trị là vậy đó. Mới một phút trước là kẻ thù, quay qua ngoảnh lại đã là bạn của nhau. Tiến sĩ Mahathir, cách người Malaysia trìu mến gọi cựu thủ tướng, sẽ đủ mạnh để kiềm chế ngựa non Najib" - nghị sĩ Charles Santiago của phe đối lập tự tin nói với CNN.