NSND, đạo diễn Nguyễn đã từ trần hồi 4h40 phút sáng ngày 21-5-2018 tại Pháp, trong thời gian ông sang đây du lịch thăm con gái.

Gia đình ông cho biết, ông sang Pháp với tình trạng sức khỏe tốt và ông đã ra đi nhẹ nhàng sau một giấc ngủ.

Đạo diễn, NSND Huy Thành - Ảnh: GIA TIẾN

Linh cữu của ông được quàn tại một bệnh viện ở Pháp và lễ hỏa táng được tổ chức từ 10h30 đến 11h30 sáng hôm nay (31-5, theo giờ Paris). Gia đình cho biết sau khi làm xong thủ tục sẽ đưa tro cốt ông về Việt Nam và tổ chức lễ tang.

Ba Bông sen vàng trong sự nghiệp

Đạo diễn Huy Thành thuộc lớp đạo diễn khóa đầu của điện ảnh cách mạng Việt Nam. Suốt cuộc đời mình ông đã tự viết kịch bản và đạo diễn hơn 30 bộ phim, trong đó có những bộ phim đã trở thành phim kinh điển như: Nổi gió (1966), Về nơi gió cát (1982), Xa và gần (1983)…

Đạo diễn Nguyễn Huy Thành là người luôn đau đáu với số phận con người Việt Nam sau chiến tranh. Những kịch bản ông chọn thường đi từ mối quan hệ của con người để từ đó khái quát những vấn đề của đất nước, của thời đại.

Trong ba bộ phim nổi bật nhất của mình, ông khai thác những mối quan hệ phức tạp trong một gia đình, vì hoàn cảnh chiến tranh, đất nước chia cắt, mỗi người theo đuổi một lý tưởng khác nhau, họ bị giằng xé giữa tình thân và nhiệm vụ chính trị.

Dù những bộ phim của Huy Thành do nhà nước đặt hàng, là sản phẩm phục vụ tuyên truyền, nhưng đã được ông làm với tất cả tấm lòng, sự hiểu biết nên hoàn toàn có thể đứng vững như một tác phẩm nghệ thuật độc lập và tìm thấy sự đồng cảm sâu sắc của khán giả.

Diễn viên Thế Anh sau phim "Nổi gió" của đạo diễn Huy Thành đã trở thành diễn viên được các đạo diễn săn đón.

Đạo diễn Huy Thành được biết đến là một người đạo diễn rất cầu kì, chi tiết, luôn muốn phim phải tốt nhất có thể.

Năm 1966 khi đã quay được 400m phim Nổi gió, nhưng vì chưa thực sự hài lòng về diễn viên, ông đã quyết định dừng để tuyển diễn viên chính. Cuối cùng ông chọn Thế Anh và đã giúp diễn viên này làm nên vai diễn để đời là Trung úy Phương. 

Nổi gió đã được trao giải Bông sen Vàng tại liên hoan phim Việt Nam năm 1970.

Năm 1982 làm phim Về nơi gió cát, ông đã viết kịch bản đo ni đóng giầy cho diễn viên Trần Vịnh. Nhưng vì Trần Vịnh đã trót nhận lời một đạo diễn khác, và đạo diễn Huy Thành cũng phải đảm bảo tiến độ của phim nên không thể chờ Trần Vịnh. 

Đến khi quay được một thời gian, nhưng chưa ưng ý, lại hay tin Trần Vịnh đã quay xong phim, đạo diễn Huy Thành đã quyết định làm lại từ đầu với Trần Vịnh.

Với Trần Vịnh, vai Lũy trong Về nơi gió cát đã trở thành vai diễn để đời của ông. Bộ phim này cũng được trao giải Bông sen vàng tại liên hoan phim Việt Nam năm 1983. Đạo diễn Huy Thành cũng nhận được giải kịch bản xuất sắc.

Phim Xa và gần đoạt giải cao nhất tại LHP Việt Nam năm 1985 đưa đạo diễn Huy Thành trở thành đạo diễn có ba phim đoạt giải Bông sen vàng, một thành tích không nhiều người đạt được.

Người luôn nâng đỡ đồng nghiệp vô điều kiện

Đạo diễn Huy Thành được ca ngợi là người có con mắt xanh trong việc chọn diễn viên. Hầu hết những diễn viên như Thế Anh, Thụy Vân, Thanh Loan (phim Nổi gió); Trần Vịnh (Về nơi gió cát), Thanh Tú (Vùng trời), Hà Xuyên (Xa và gần)... sau khi đóng phim của ông đều trở thành những diễn viên danh giá.

Diễn viên Hà Xuyên khởi đầu là một diễn viên múa, trong một lần đi làm sự kiện đã lọt vào tầm ngắm của đạo diễn Huy Thành. Dù ban đầu Hà Xuyên từ chối đây đẩy, nhưng đến khi vào phim Xa và gần, bà đã tỏa sáng.

Diễn viên Hà Xuyên trong phim "Xa và gần" của đạo diễn Huy Thành.

Đạo diễn Trần Vịnh khi còn làm ở Đoàn kịch nói Tổng Cục Chính trị cũng đã được đạo diễn Huy Thành phát hiện đưa sang điện ảnh và có được vai diễn để đời. Sau này, cũng chính đạo diễn Huy Thành động viên Trần Vịnh học nghề đạo diễn.

Trần Vịnh cho biết ông đã làm gần 49 phim chiến tranh, trong đó có phần lớn phim ông đã nhờ đạo diễn Huy Thành viết kịch bản, biên tập kịch bản hoặc tham gia, góp ý. Trần Vịnh luôn cảm thấy vững tâm khi có "ông anh" Huy Thành tham gia.

Đạo diễn Trần Vịnh thời đóng "Về nơi gió cát"

Đạo diễn Lê Cung Bắc cũng là người được đạo diễn Huy Thành dắt vào con đường làm đạo diễn cho biết sau nhiều năm hai gia đình đã trở thành người thân của nhau. Năm nào cũng thế, cứ vào cuối năm là ông Bắc qua thăm ông Thành, ngồi ăn bánh chưng, uống bia với nhau.

Trong tâm trí của đạo diễn Trần Vịnh đạo diễn Huy Thành luôn là là người rất điềm tĩnh: "Trong nghề nghiệp, có lúc bị đồng nghiệp chơi xấu ông ấy đều lặng lẽ bỏ qua. Đời tôi đã có lần bị một đạo diễn dọa sẽ không giao vai và nói sẽ nhắn các đạo diễn khác không giao vai cho tôi. Ông Thành lúc đó đã trấn an và sau đấy đã tìm rất nhiều vai diễn cho tôi. Đối với tôi ông ấy không chỉ là anh mà còn là thầy".

Đạo diễn Trần Vịnh cho biết ông đang làm phim phim Giọt nước của dòng sông ở Hải Phòng. Đây là bộ phim cuối cùng ông được đạo diễn Huy Thành tham gia góp ý, biên tập.

"Mong muốn của tôi là được đặt số tiền nhuận bút biên tập lên bàn thờ của ông Thành. Đây là bộ phim cuối cùng chúng tôi làm cùng nhau", đạo diễn Trần Vịnh nói.

TTO - 101 bộ phim Việt Nam hay nhất là một dự án sách điện ảnh công phu do nhà báo Lê Hồng Lâm - một cây bút điện ảnh uy tín thực hiện sau hơn hai năm làm việc khá vất vả.