Từ trái qua: Lê Thanh Thảo (vai Lý Đạo Thành), NSƯT Phượng Loan (vai nguyên phi Ỷ Lan) và nghệ sĩ Thanh Loan (vai Thượng Dương hoàng hậu) trong trích đoạn Câu thơ yên ngựa - Ảnh: GIA TIẾN

1. Theo kế hoạch, đêm diễn sẽ là sự hội ngộ của 5 gương mặt nữ nghệ sĩ cải lương tài sắc vào những năm 1990 như Thanh Hằng, Phương Hồng Thủy, Thoại Mỹ, Phượng Hằng, Phượng Loan.

“Toàn nữ ban” là đêm diễn chỉ toàn nữ và sẽ có những nghệ sĩ nữ đảm nhiệm vai kép. Thế nhưng kế hoạch đã bị phá sản khi sáng 23-8, NSƯT Phương Hồng Thủy vì huyết áp đột ngột tăng cao, phải bất ngờ nhập viện.

Khi bác sĩ “phát lệnh” không cho Phương Hồng Thủy biểu diễn để đảm bảo sức khỏe thì các nghệ sĩ Thanh Loan, Tú Sương, Quỳnh Hương được... cầu viện để thay thế tức tốc các vai diễn mà Phương Hồng Thủy đã tập chỉ trong vài giờ trước lúc sân khấu mở màn.

Thương là các nghệ sĩ đều nhận lời mà không nề hà. Thế nên có thể đêm diễn đầu tiên không trọn vẹn, còn nhiều chỗ bị rối, bị động, nhưng điều đọng lại vẫn là cái tình nghệ sĩ.

2. Hội ngộ tài năng ra đời trong một lần NSƯT Hữu Quốc gặp gỡ các nghệ sĩ đàn chị như Thoại Mỹ, Phương Hồng Thủy, Thanh Hằng, Phượng Loan, Phượng Hằng... Không ai bảo ai, nhưng tất cả đều chung nỗi niềm nhớ nghề và thèm được diễn.

Vậy là họ quyết định xúm lại, mỗi người một tay tổ chức ít nhất một đêm diễn mỗi tháng, dàn dựng các tiết mục, vở diễn cải lương hay, có tập dượt đàng hoàng và cam kết hát sống để phục vụ khán giả.

Trong đêm diễn đầu tiên, điều cam kết đó đã được thực hiện. Nhiều tiết mục đòi hỏi khả năng ca diễn nhuần nhuyễn như Tiếng trống Mê Linh, Câu thơ yên ngựa (lớp Xử án Thượng Dương hoàng hậu), Dòng đời, Duyên kiếp... đã được các nghệ sĩ thể hiện bằng hết tâm sức của mình.

Người ta có thể nghe được tiếng thở mệt, những nốt hụt hơi ở những trường đoạn căng thẳng, nhưng khán giả vẫn hào hứng vì họ tiếp nhận được những cảm xúc thật. Cảm xúc thật đó có khả năng lay động trái tim người mộ điệu hơn là sự nuột nà, trơn tru từ... máy được nhép!

3. Chẳng có tiết mục nào hay nếu nghệ sĩ không chịu khó tập luyện, mày mò sáng tạo. Nghệ sĩ Hồng Nga từ Mỹ trở về đúng dịp này được ban tổ chức mời tham gia như khách mời đặc biệt.

Bà hát sống liền một lúc bốn bài Sương lạnh chiều đông, Đêm đông, Kiếp cầm ca và Nếu có yêu tôi.

Có cả tân và cổ nhạc, với phong cách linh hoạt, bà khuấy động không khí khán phòng và được khán giả vỗ tay nồng nhiệt.

Để hát được một lèo trơn tru bốn bài hát đó, bữa nào bà cũng lên sớm tập dượt. Hễ mỗi lần thay cảnh trí sân khấu để tập tiết mục mới, bà rề rề lại dàn đờn biểu:

“Tụi bây đờn cho má tập bài coi”. Bà nói: “72 tuổi rồi, lúc nhớ lúc quên, nên phải ráng tập dượt để trình diễn trước khán giả cho ngon lành!”.

Nghệ sĩ Thanh Hằng được phân hai vai kép nặng ký trong chương trình là Thi Sách (Tiếng trống Mê Linh) và Lương Sơn Bá (Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài).

Nữ diễn vai kép cực kỳ tốn sức vì cả điệu bộ, trình thức biểu diễn lẫn hơi ca đều phải vang, hào sảng. Bởi vậy, phần chị luôn phải tập nhiều hơn người khác. C

hị cứ phải luôn miệng nhắc hậu đài trong lúc tập: “Cây kiếm của chị đâu? Phải đưa chị tập chị múa hoài cho quen, chớ không ra sân khấu diễn bị lai, diễn kép mà múa kiểu đào là hổng giống ai đó!”.

NSƯT Phượng Loan đợt này được đạo diễn cho... cưa sừng làm nghé! Chị diễn vai Út Chằn 14 tuổi trong Dòng đời và vai nguyên phi Ỷ Lan trong Câu thơ yên ngựa.

Chị chia sẻ: “Mấy bữa trước học tuồng gần chết. Trong chương trình này có những trích đoạn mới, có những trích đoạn cũ dựng lại nhưng nghệ sĩ sẽ được thể nghiệm vai mới, có thể không phải là sở trường của mình.

Bởi vậy ai nấy đều phải ôm cuốn tuồng mà học. Tập tuồng mà bà nào cũng khều nhau hỏi: thuộc tuồng chưa? Tếu lắm!”. Các nghệ sĩ tên tuổi trong chương trình này ai nấy đều có kinh nghiệm mấy chục năm theo đoàn, biểu diễn trên sân khấu.

Nhưng khi sân khấu cải lương gặp khó khăn, họ trở thành những nghệ sĩ tự do, rất nhiều năm rồi họ không được hưởng không khí cùng tập dượt, biểu diễn trong đoàn hát.

Phượng Loan cười buồn: “Không có đoàn hát, không có đất diễn, mỗi lần đi show tụi tui chỉ ca salon. Nhiều khi thấy buồn lắm, thấy mình như bị thụt lùi.

Chương trình này chúng tôi khởi xướng ra với mong muốn được làm nghề nên không ai đặt nặng chuyện tiền bạc. Dù ai cũng cực, vất vả nhưng chúng tôi đều vui vì được sống với đam mê của mình!”.