Trả lời Tuổi Trẻ Online về nội dung thông báo điều chỉnh quy định thí điểm mô hình lưu trú trong phố cổ, một lãnh đạo TP Hội An cho rằng đây mới chỉ là đề án thí điểm, chưa phải quyết định chính thức. Nếu thấy không ổn thì có thể tiếp tục điều chỉnh.

"Là cuộc chơi, không phải là quy định của Hội An"

Theo lãnh đạo TP Hội An, xuất phát từ thực tiễn muốn tạo ra sản phẩm du lịch mới lạ, hấp dẫn; đồng thời có thu nhập giúp bà con trong phố cổ Hội An tiếp tục hiện diện ở nhà mình mà Hội An cho đăng ký, tổ chức thí điểm trải nghiệm ăn ở trong khu phố cổ.

Qua họp bàn, một số ý kiến cư dân cho rằng những hộ được đón khách vào trải nghiệm phải thực sự có tâm huyết với cộng đồng, giữ gìn giá trị văn hóa Hội An.

Khách vào trải nghiệm ở phố cổ phải được đến những gia đình nề nếp, đại diện cho bản sắc riêng có của phố cổ.

Muốn chọn được những gia đình xứng đáng thì phải có sự sàng lọc, có tiêu chí cụ thể. Từ đây các hộ đề xuất và cùng thống nhất đưa nội dung "được tặng giấy khen gia đình văn hóa tiêu biểu cấp xã, phường trở lên và có uy tín trong cộng đồng hoặc được công nhận gia đình văn hóa 3 năm liên tục" vào một trong các điều kiện để được thí điểm đón khách.

"Có nhiều ý kiến nêu rằng một gia đình chưa nề nếp, gia đình bất hòa, chưa có đóng góp chung vì cộng đồng Hội An thì không thể đón khách để tạo trải nghiệm tốt đẹp về Hội An được.

Đây là cuộc chơi, được bà con cùng thống nhất chứ không phải quy định. Việc đón khách vào ăn ở cùng bà con cũng là sản phẩm mang tính trải nghiệm, không phải loại hình lưu trú" - lãnh đạo Hội An nói.

Lãnh đạo Hội An cũng cho rằng hiện dân Hội An rời nhà cổ ra ngoài rất nhiều, khiến phố cổ nguội lạnh.

Nhà cổ cũng là không gian giá trị rất cần có sản phẩm du lịch tốt, chính quyền muốn tạo ra trải nghiệm mới để phục vụ nhiều mục đích. Nếu làm bất cứ việc gì cũng bị phản đối thì rất khó cho nỗ lực chung.

Luật sư nói gì?

Luật sư Lê Cao - giám đốc Công ty Luật hợp danh FDVN - cho rằng văn bản của Hội An (có nội dung liên quan đến gia đình văn hóa) hình thức là văn bản hành chính nhưng lại có nội dung là các quy định về phạm vi, đối tượng, điều kiện, kinh doanh một loại hình du lịch lưu trú có tính chất trải nghiệm.

Dù thí điểm nhưng lại quy định các trình tự thủ tục đăng ký như một thủ tục hành chính.

Đối chiếu với luật hiện hành, TP Hội An chỉ được quy định chi tiết các nội dung không trái với các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan cấp trên.

"Về mặt nội dung của thông báo mà TP Hội An đưa ra thì đang ban hành các quy định mới mà luật chưa quy định.

Hơn nữa, các điều kiện đón khách lưu trú có tính phân biệt đối xử về các chủ thể trong kinh doanh. Về nguyên tắc pháp lý thì vô tình xâm phạm tới sự bình đẳng và công bằng.

"TP Hội An có thể kiến nghị về mặt lập pháp để đô thị di sản có những cơ sở pháp lý giúp triển khai những hoạt động góp phần bảo vệ, giữ gìn những giá trị văn hóa, lịch sử riêng có.

Nếu có quy định riêng trong luật về những vấn đề mang tính đặc trưng, thì sẽ giúp cho Hội An và các địa phương tương tự quản lý bảo tồn tốt hơn" - luật sư Lê Cao nói.

Cùng quan điểm, luật sư Nguyễn Hoàng Hải - Đoàn luật sư TP.HCM - cũng cho rằng việc Hội An ban hành quy định (có nội dung liên quan đến gia đình văn hóa mới được đón khách trải nghiệm), dù dưới hình thức nào cũng không ổn vì đã vi phạm điều cấm trong Luật Doanh nghiệp, vi phạm quyền tự do kinh doanh.

Nếu thành hiện thực thì người dân muốn được cấp giấy phép kinh doanh phải nộp các giấy tờ có liên quan, bao gồm cả giấy khen gia đình văn hóa hoặc giấy công nhận gia đình văn hóa 3 năm liên tục.

Như vậy giấy khen gia đình văn hóa đã trở thành điều kiện kinh doanh. Từ đây sẽ nảy sinh một dạng "giấy phép con" do Hội An tự đặt ra.

"Với nội dung như Hội An thông báo thì dưới hình thức nào (thông báo, quyết định, quy chế…), dù là được ban hành trên cơ sở theo đề nghị của người dân Hội An trong khu vực 1 thì UBND TP Hội An cũng không được tạo ra những rào cản trái luật.

Nếu Hội An làm như vậy thì mỗi địa phương với đặc thù về sản phẩm du lịch của mình cũng sẽ ban hành các quy định riêng, sẽ có những "giấy phép con" làm cho môi trường kinh doanh méo mó" - luật sư Hải nêu quan điểm.

Giữ nguồn mạch cho phố cổ Hội An

Linh hồn Hội An được hình thành và chắt lọc từ sự va chạm, gặp gỡ, trao đổi giữa khách với cư dân sống trong quần thể di tích.