Phương Dung và Quốc Huy cùng sản phẩm giấy phát hiện chất bảo quản trong thực phẩm bẩn - Ảnh: NHẬT LINH

Sản phẩm giấy phát hiện chất bảo quản trong thực phẩm bẩn của Phương Dung và Quốc Huy ((lớp 11B2 Trường THPT Nguyễn Chí Thanh, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên Huế) đã giành giải nhì Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2019.

Nguyên liệu đơn giản

"Mình thấy báo đài, tivi nói rất nhiều về chuyện thực phẩm bẩn tràn lan trên thị trường. Làm sao để mỗi người chúng ta đều có thể tự kiểm tra thực phẩm ăn hằng ngày có chất bảo quản hay không một cách đơn giản nhất? 

Đó là câu hỏi mà đề tài nghiên cứu của chúng mình hướng tới" - Phương Dung chia sẻ ý tưởng ban đầu về đề tài của mình.

Qua tìm tòi nhiều sách vở và tham vấn thầy cô trong trường, Huy và Dung phát hiện trong củ nghệ tươi có một thành phần hóa học gọi là curcumin. 

Chất này khi gặp hàn the sẽ chuyển từ màu vàng sang đỏ. Dựa vào nguyên lý đó, hai bạn trẻ bắt đầu chế biến giấy thử hàn the từ nghệ tươi bằng cách rất đơn giản. Ban đầu củ nghệ được gọt sạch vỏ, giã nhuyễn rồi đem pha với dung dịch cồn 96 độ. 

Tiếp đó dùng giấy lọc ngâm vào trong hỗn hợp trên khoảng vài phút rồi lấy giấy ra, dùng máy sấy khô.

"Phải sử dụng giấy lọc bởi giấy thông thường đã pha chất tẩy trắng nên không thể đảm bảo độ chính xác khi đem thử. Giấy thử cũng chỉ dùng máy sấy tóc để sấy khô chứ không được phơi nắng vì như vậy bề mặt giấy sẽ bị loang lổ do độ ẩm" - Huy giải thích.

Đặt lên bàn hai đĩa nem chả, Quốc Huy nói rằng phần nem, chả này là thực phẩm bẩn vì người làm đã cho chất hàn the vào bên trong. Nói rồi Huy dùng hai tấm giấy thử cho dính vào hai phần nem chả. Khoảng 30 giây sau, cả hai tờ giấy thử đều từ màu vàng của bột nghệ chuyển dần sang màu đỏ.

Ai cũng chế được

Trong quá trình nghiên cứu, Dung và Huy còn phát hiện ngoài hàn the, giấy thử còn có thể đổi màu với urê và formol có trong thịt, cá bẩn. Phương Dung nói rằng thịt, cá được ngâm hóa chất sẽ bảo quản được lâu, nhìn bên ngoài sẽ tươi và bắt mắt. 

Tuy nhiên, dù có bắt mắt đến đâu thì thịt, cá để lâu ngày cũng sẽ diễn ra quá trình phân hủy bên trong. Quá trình này sản sinh ra amoniac (NH3), chất này khi tác dụng với curcumin cũng sẽ gây đổi màu.

"Cá thịt được ngâm hóa chất có thể đánh lừa mắt thường chứ không đánh lừa được giấy thử của tụi mình đâu. Tuy nhiên việc thử trên thịt, cá sẽ mất thời gian hơn so với trên nem chả, khoảng vài phút" - Dung cười nói.

Với nguyên liệu và cách làm đơn giản như vậy, Dung và Huy đều kỳ vọng ai cũng có thể tự làm cho mình những mẩu giấy để thử nhanh chất bẩn có trong thực phẩm thường dùng hằng ngày ở nhà.

Tuy nhiên, không có con đường dẫn đến thành công nào cũng trải đầy hoa hồng. Quốc Huy kể rằng để hoàn thiện sản phẩm giấy thử đạt kết quả chính xác, Huy và Dung thường xuyên phải tiếp xúc với các hóa chất độc hại như NH3, hàn the, formol trong phòng thí nghiệm. 

"Có lần mải nghiên cứu nên ngồi hàng giờ liền trong phòng thí nghiệm để pha chế các chất thử. Vì tiếp xúc quá nhiều với NH3 mà hôm đó mình bị choáng, suýt ngất xỉu" - Huy kể.

TTO - Tại ngày hội khoa học công nghệ dành cho sinh viên ĐH Đà Nẵng năm 2019 vừa qua, mô hình thủy bộ thu gom rác thải bãi biển, mặt nước của nhóm sinh viên ĐH Bách khoa Đà Nẵng nhận được nhiều sự quan tâm.