Các bạn trẻ trao đổi về các ý tưởng khởi nghiệp với nhau tại sàn giao dịch ý tưởng khởi nghiệp được tổ chức ở TP.HCM - Ảnh: Q.Linh

Điều đó cho chúng ta khẳng định: việc học hành đàng hoàng, bằng cách này hay cách khác là điều kiện tiên quyết khi nghĩ đến khởi nghiệp. Nhịp sống trẻ xin chia sẻ một số ý kiến sau như cách để chúng ta khép lại chủ đề.

- Những người làm tư vấn hay nói: “Trong kinh doanh không có lựa chọn đúng và sai, chỉ có sự phù hợp mới mang đến thành công”. Bởi vậy chuyện “bỏ học để khởi nghiệp” có ngay câu trả lời nằm ở việc cân nhắc mang tính chủ quan của từng cá nhân: lựa chọn nào phù hợp với bản thân tôi nhất?

Cách đây chưa lâu, trong cuộc giao lưu tại Trường đại học Tây Đô, nhiều sinh viên bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với việc ông Cổ Gia Thọ dù chưa học hết trung học nhưng vẫn có thể dựng nên sự nghiệp văn phòng phẩm Thiên Long đáng tự hào. Nhưng phần mình, ông Thọ nói rằng: “Nếu không vì hoàn cảnh quá khó khăn phải bỏ học để đi làm kiếm tiền thì tôi luôn muốn học hành cho tử tế”. 

Ông Phạm Phú Ngọc Trai liền chia sẻ tiếp: “Kiến thức, tri thức và sự hiểu biết do học tập luôn là nền tảng tốt nhất cho mọi sự thành công. Có những người vì hoàn cảnh mà chuyển sang hình thức tự học, tự đào tạo chứ không ai chọn bỏ học để tìm kiếm thành công cả!”.

Ông Trai nói thêm: “Đừng bao giờ tự hỏi mình đã có bao nhiêu kiến thức, hãy tự hỏi những kiến thức mình có được đã tạo ra những giá trị gì trong cuộc sống và công việc. Kiến thức là vô hạn nhưng giá trị tạo được từ kiến thức là hữu hạn”.

Trong những cuộc tranh luận gay gắt về đề tài “có nên bỏ học để khởi nghiệp” trên các diễn đàn khởi nghiệp thế giới, người ta đem mổ xẻ danh sách 400 tỉ phú giàu nhất thế giới để xem có bao nhiêu người trong đó từng dang dở việc học, phân tích quá trình tự học của những người đã rời giảng đường để dựng nghiệp, quanh quẩn với câu hỏi: “Bỏ học thì có trở thành Bill Gates thứ hai hay không?”, “Bỏ học có phải là nguyên nhân thành công của ông chủ Facebook hay có những nguyên nhân khác?”...

Cuối cùng, nhận định được nhiều lượt tán thành nhất là: “Thiên tài chỉ chiếm 1% sự thành công, 99% còn lại vẫn là do khổ luyện. Tỉ lệ thành công sẽ thấp đi nhiều nếu việc hoàn thành chương trình học cũng làm bạn nản chí...”.

Trong đợt học tập ở quốc gia khởi nghiệp Israel, đến một trung tâm khởi nghiệp tên là “Điểm kết nối” tôi đọc được một câu trích dẫn trong phim Chiến tranh giữa các vì sao được treo trên tường rất trang trọng: “Chỉ có làm thật, không có thử”. Anh bạn đang làm một thiết bị mô phỏng các nội tạng cơ thể ngồi tại đây giải thích: “Làm thật còn chưa ăn ai...”.

Và bí mật của sự thành công mà Israel tạo ra không có gì là bí mật: họ đã hình thành một hệ sinh thái khởi nghiệp, nơi có đầy đủ những thành tố hỗ trợ tốt nhất cho khởi nghiệp: văn phòng, hành chính, pháp lý, vốn, các nhà tư vấn, các cơ hội trình bày và nhiều, rất nhiều buổi huấn luyện. Nhờ đó người làm khởi nghiệp sẽ không đơn độc mà luôn có một nguồn vốn xã hội, vốn quan hệ được dành tặng sẵn cho họ.

Quay lại với môi trường VN, tôi không tin là có nhiều hơn 1% các bạn sinh viên hiện nay có thể tự mình trang bị đầy đủ quan hệ xã hội, kinh nghiệm làm việc và sự kết nối với đầy đủ các thành tố của một hệ sinh thái khởi nghiệp để đủ sức tuyên bố: tôi không cần đi học nữa, tôi thấy mình phù hợp hơn với việc tự ra xây dựng sự nghiệp của mình rồi!

Doanh nhân VN thành công hiện nay hầu hết đều đi lên từ con đường khó khăn, nhọc nhằn vì những quy định của lịch sử. Nhưng một lớp doanh nhân mới, với kỳ vọng hội nhập quốc tế như hiện nay thì khó đi xa nếu hành trang của họ thiếu đi nền tảng của việc học hành, của những tích lũy kiến thức mà xã hội đã dày công tôn tạo ra.

“Người ta làm được thì mình cũng làm được!” - điều này không có gì sai. Nhưng cần xem lại sự phù hợp của bối cảnh, hoàn cảnh và môi trường xung quanh “người ta” là gì. Đừng tự cao, cũng đừng tự ti mà hãy nhìn thẳng vào sự thật: khởi nghiệp là con đường gian nan nhất.