Trên website của Tổng cục Hải quan thông báo đến 9h35 sáng ngày 7-8-2024, hệ thống thông quan hàng hóa tự động (VNACCS/VCIS) đã hoạt động trở lại.

Nghẽn hệ thống hải quan, các tờ khai hàng hóa vẫn đang bị đảo lộn

Tuy vậy, đến trưa 7-8, anh Duy - phụ trách nghiệp vụ thông quan của một công ty logistics ở TP.HCM - cho biết mọi thao tác khai báo của đơn vị cho các tờ khai hàng hóa vẫn đang bị đảo lộn hoàn toàn, toàn bộ nhân viên vừa làm vừa ngóng hướng dẫn từ hải quan các cảng cũng như thông báo của Tổng cục Hải quan.

"Các Chi cục Hải quan ở cảng lớn như Cát Lái liên tục thông báo chỉ xử lý linh động những trường hợp gấp, khuyến cáo doanh nghiệp không nộp hồ sơ quá đông. 

Những trường hợp gấp là đã cập cảng và cần lấy ra để tàu đảm bảo lộ trình. Tuy vậy, người của các đại lý vẫn phải về cảng với hy vọng có thêm lô hàng được xử lý", anh Duy cho biết.

Cơ quan hải quan ở các tỉnh có tạo điều kiện linh động nhưng chỉ có thể giải quyết nhỏ giọt các lô hàng cần thông quan gấp. 

Hiện hệ thống VNACCS đã truyền tờ khai lên được nhưng chưa thể đính kèm hồ sơ lên, mọi thao tác còn lại phải thực hiện theo hình thức thủ công.

Tại khu vực cảng Cát Lái, anh Tuấn, nhân viên của một đại lý logistics, cho biết từ sáng đã chầu chực sẵn ở cảng nhưng tình hình ở đây rất lộn xộn. 

"Tất cả các cảng hiện sử dụng một hệ thống để kết nối với hải quan nhưng hiện mạng này cũng sập nên các cảng hiện tạm thời chỉ ưu tiên hàng xuất đi, lô hàng cất máng tàu trước 2 tiếng. Nhưng bất cập hiện nay là hàng xuất đi quá nhiều dẫn đến tình trạng đình trệ, ùn ứ", anh Tuấn cho biết.

Nhiều doanh nghiệp cho biết vì phải xử lý bằng tờ khai giấy nên nhiều đại lý ở các tỉnh phải chạy về cảng lớn ở thành phố mới làm được thủ tục. Nhân viên hải quan rất cố gắng nhưng họ cũng chỉ có thể khuyến cáo đợi mạng hoạt động trở lại.

Theo ghi nhận, tình hình xử lý thủ tục tờ khai ở nhiều đại lý thủ tục hải quan cũng rơi vào cảnh "bất lực". Toàn bộ tờ khai ở chiều hàng nhập gần như đóng cửa hoàn toàn, cơ quan hải quan tạm thời ưu tiên cho hàng xuất.

"Bình thường mỗi ngày công ty xử lý gần 200 tờ khai, nhưng từ sáng đến giờ nhân sự chạy khắp nơi, mọi thứ vẫn đứng. 

Sáng giữa tuần là cao điểm của các hoạt động thủ tục khai báo hải quan, đây cũng là mùa cao điểm nên số lượng tờ khai cần xử lý rất lớn. Nhiều công ty đã đánh xe đến chở hàng cảng nhưng phải xếp hàng chờ vì không có lệnh", đại diện một doanh nghiệp logistics ở TP.HCM sốt ruột chia sẻ.

Thủ tục thủ công rất khó để doanh nghiệp lấy được hàng ra

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, nhiều doanh nghiệp logistics tại TP.HCM cho biết họ gặp khó khăn trong việc làm thủ tục hải quan bằng thủ công, kéo dài thời gian hơn, có thể phát sinh chi phí lưu kho, lưu bãi.

Các doanh nghiệp cho rằng dù Tổng cục Hải quan đã có văn bản hỏa tốc hướng dẫn cách xử lý nhưng thực tế thủ tục thủ công rất khó để doanh nghiệp lấy được hàng ra.

Vì một lô hàng liên quan đến nhiều bên, trong đó có kiểm tra chuyên ngành như kiểm dịch thực vật, động vật… 

Các hệ thống này cũng không thể kết nối khi mạng gặp sự cố, trong khi các bộ ngành liên quan vẫn chưa thống nhất được cách thức xử lý.

Tuy vậy, theo ông Nguyễn Thành Trung, tổng giám đốc Công ty Giải pháp công nghệ logistics, tình trạng chờ làm thủ tục hải quan bằng thủ công không quá căng thẳng, phức tạp vì đã có công văn hướng dẫn.

Công ty này đang có một lô hàng từ Trung Quốc vướng ở thủ tục hải quan vì giá thuế, phải thẩm vấn lô hàng. Trước đây tờ khai online, hải quan sẽ check được giá trị lô hàng nhưng khi sang thủ công nên khó làm được ngay.

Ông Trương Nguyên Linh - phó tổng giám đốc Công ty liên doanh Phát triển tiếp vận số 1 (đơn vị liên doanh đầu tư khai thác cảng VICT) - cũng cho hay tình hình làm thủ tục hàng xuất nhập trong sáng 7-8 diễn ra không nhiều xáo trộn. 

Một phần, hôm nay sản lượng hàng công ty ông Linh đảm nhận 10% tổng sản lượng, chưa kể không có tàu ngoại vào lấy hàng nên hoạt động diễn ra bình thường.

Hệ thống gặp sự cố, Tổng cục Hải quan chỉ đạo thông quan thủ công

Tổng cục Hải quan chỉ đạo cơ quan hải quan quản lý khu vực cửa khẩu, cảng, kho bãi phải bố trí lãnh đạo và công chức trực 24/7 trong thời gian hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan gặp sự cố.