Tòa nhà của Hội nam sinh viên Phi Kappa Psi từng bị biểu tình phản đối ngay sau khi bài báo của Rolling Stone đăng tải hồi tháng 11-2014 - Ảnh: AFP

Báo cáo của Trường báo chí thuộc ÐH Columbia công bố ngày 5-4 đã chỉ ra tạp chí Rolling Stone đã phạm sai lầm chết người khi cho đăng bài viết chấn động về một nữ sinh viên tên Jackie bị cưỡng hiếp tập thể tại Trường ÐH Virginia mà không kiểm chứng nguồn tin (Tuổi Trẻ Online ngày 6-4).

Theo AFP, bài viết dài 9.000 từ với tựa đề “Một vụ cưỡng hiếp tàn bạo trong trường đại học” được đăng tải từ ngày 19-11-2014 gây nên làn sóng phẫn nộ và hoang mang trong dư luận bạn đọc tại Mỹ.

Nhiều cuộc biểu tình của sinh viên đã nổ ra tức thì khiến chính quyền và giới chức giáo dục hoảng sợ, phải cho đóng cửa hoạt động của các hội sinh viên, nơi bị quy là mang tính thác loạn.

Cảnh sát địa phương cũng phải vào cuộc điều tra. Kết quả là không hề có vụ việc nào như mô trả trong báo cả. Ngày 23-3, lãnh đạo cảnh sát địa phương phải họp báo nói không tìm thấy chứng cứ gì cả.

Và đến ngày 5-4, bài báo đầy chấn động của nhà báo Sabrina Rubin Erdely bị gỡ bỏ khỏi trang web của Rolling Stone và thay bằng bài báo cáo - điều tra dài 13.000 từ của Trường Columbia.

Nhà báo không chuyên nghiệp...

Nhà báo Sabrina Rubin Erdely đã không chịu tác nghiệp đúng quy trình. Dù nghi ngờ một số chi tiết mơ hồ nhưng nhà báo Erdely vẫn tiếp tục phỏng vấn nhân vật "Jackie" được cho là đã bị cưỡng hiếp.

Nhà báo Erdely cũng không liên lạc với ba nhân chứng mà “nạn nhân” Jackie nhắc đến trong câu chuyện. Những người bạn này phủ nhận đã nói những lời đăng trên tạp chí Rolling Stone. Lời thoại của họ đều do Jackie tưởng tượng ra.

Tờ Rolling Stone không cung cấp đầy đủ thông tin cho Hội nam sinh viên Phi Kappa Psi, nơi được cho là xảy ra “vụ án”, để họ có thể trả lời những câu hỏi liên quan. Trên thực tế, không có bữa tiệc nào được tổ chức vào thời điểm Jackie kể. Bên cạnh đó, cảnh sát lẫn các bên liên quan đều không tài nào tìm thấy gã đàn ông tên Drew theo mô tả trong bài báo.

Lỗi tác nghiệp của nhà báo nữ Erdely đã lọt qua mọi khâu do sự cẩu thả của ban biên tập tờ Rolling Stone.

Bài báo đầu tiên gây chấn động của Rolling Stone và bài báo mới công bố ngày 5-4 là bài điều tra độc lập của Trường báo chí thuộc ĐH Columbia nhằm chỉ ra vì sao bài báo đầu tiên sai sót như một cách đính chính và xin lỗi của Rolling Stone - Ảnh chụp lại màn hình

Hệ lụy khó lường

Cảnh sát thành phố Charlottesville, bang Virginia trong nhiều tháng liền đã phải chật vật đi điều tra theo manh mối do bài báo của Rolling Stone cung cấp. Mới tháng trước, họ tuyên bố bất lực vì mọi hướng điều tra đều đi vào ngõ cụt.

“Nạn nhân” Jackie từ chối hợp tác với cảnh sát về trường hợp của mình cũng như không dám xuất hiện để phỏng vấn. Cô cũng không còn liên lạc với các luật sư đã giúp mình mang câu chuyện ra ánh sáng.

Ông John D. Foubert, chủ tịch tổ chức từ thiện One in Four chống tình trạng cưỡng hiếp, nhận xét bài báo và xìcăngđan của tờ Rolling Stone có thể khiến nhiều phụ nữ sau này sẽ cảm thấy sợ hãi khi phải khai báo những trường hợp tấn công tình dục.

Báo cáo của Trường báo chí thuộc ÐH Columbia cũng lo ngại vụ việc có thể tạo ra ấn tượng nhiều phụ nữ tưởng tượng ra các câu chuyện cưỡng hiếp.

Chuyên gia Emily Renda phụ trách vấn đề quấy rối tình dục tại Trường đại học Virginia bày tỏ hi vọng thời gian trôi đi sẽ khiến chuyện này lắng dịu.

Nói về thảm họa truyền thông này, bà Renda cho rằng lý do tờ Rolling Stone phạm sai lầm là do những người thực hiện bị cuốn hút vào câu chuyện giật gân “nữ sinh bị cưỡng hiếp” mà không bận tâm kiểm tra nó.

Nhà báo Sabrina R. Erdely đã xin lỗi và thừa nhận đây là một kinh nghiệm “nhục nhã” đối với bản thân. Nhà đồng sáng lập tờ Rolling Stone, ông Jann S. Wenner đổ thừa lỗi là do nguồn tin.

Ông Wenner mô tả Jackie “là một chuyên gia kể chuyện”, rằng bản thân ông khi đọc bản thảo bài báo đã phải nhận xét đó là một câu chuyện “mạnh mẽ và khiêu khích”.

Ðược biết, các biên tập viên của Rolling Stone sẽ không bị đuổi việc vì vụ rùm beng này, nhưng có một điều rõ ràng là uy tín tờ tạp chí sẽ không còn như xưa.