Em Stella Bowles bên bờ sông LaHave Ảnh: CBC

Để ngăn cản việc xả nước thải chưa xử lý trái phép vào sông LaHave ở Nova Scotia, cô bé Stella Bowles - nay đã 14 tuổi - bắt tay hành động từ cách đây 3 năm và giờ gặt hái thành quả.

Năm Stella Bowles lần đầu tiên xỏ đôi ủng cao su đi kiểm tra mức độ ô nhiễm nước của con sông LaHave gần nhà tại khu vực South Shore của Nova Scotia, em mới 11 tuổi.

"Em muốn bơi trên sông nhưng lúc nào mẹ cũng không cho" - Bowles nói. Thế rồi năm 2015, sau khi nghe mẹ em, bà Andrea Conrad, nói những người hàng xóm đang dùng các ống xả thải trực tiếp trái phép, Bowles đã hỏi mẹ ống xả thải trực tiếp là gì.

"Mẹ bảo đó là đường ống dẫn nối thẳng từ chiếc toilet của một gia đình chảy ra sông, không có bất cứ hệ thống lọc nào - Bowles nhớ lại - Khi đó trong em đã có rất nhiều thắc mắc".

Em tự tìm câu trả lời bằng cách thu thập và phân tích mẫu nước. Đây là cách em đã học hỏi được từ ông David Maxwell, nhà vật lý học kiêm giáo sư đại học đã nghỉ hưu.

Sau khi tới sống tại Nova Scotia, ông Maxwell phát hiện nhiều đường ống xả thải trực tiếp dọc con sông LaHave. Ngôi nhà ông mua là một trong số 800 hộ gia đình có sử dụng hệ thống ống thải đó.

Theo Đài CBC, chính ông Maxwell là người đầu tiên từng tập hợp một số người dân địa phương, trong đó có em Bowles, tham gia chiến dịch "giải cứu" con sông LaHave.

Tuy nhiên, bất kể những kết quả nghiên cứu và đề xuất, kiến nghị của ông Maxwell vẫn không thể thuyết phục giới chính quyền địa phương hành động.

Bowles lấy mẫu nước sông ở nhiều điểm khác nhau và làm xét nghiệm độc lập. Các kết quả cho thấy mức độ ô nhiễm phân trong nước sông đã vượt quá các tiêu chuẩn liên bang của Canada.

Bowles đã không bỏ qua thực tế kinh khủng này. Sau khi nghiên cứu kỹ, em phát hiện khoảng 600 ống xả thải trực tiếp đổ chất bẩn từ các gia đình vào dòng sông mỗi ngày.

Trong triển lãm khoa học quy mô toàn Canada năm 2017, Bowles đã giành huy chương bạc với dự án cho dòng sông của em.

Em cũng giành luôn vị trí quán quân trong độ tuổi của mình với giải thưởng cuộc thi năm 2018 dành cho những sáng kiến bảo vệ môi trường quốc tế có tên Action for Nature’s 2018 International Eco-Hero Youth Awards.

Năm 2017, với những lập luận và chứng cứ thuyết phục, Bowles đã thuyết phục được Chính phủ Canada đồng ý triển khai dự án thay thế toàn bộ các ống xả thải trực tiếp vào sông LaHave bằng các bể tự hoại với chi phí hơn 15 triệu CAD (11,5 triệu USD).

Khoản ngân sách này được chia sẻ giữa 3 cấp chính quyền: liên bang, tỉnh và thành phố. Cụ thể trong năm 2018 sẽ xây dựng 50-100 bể tự hoại, và tiếp đó mỗi năm sẽ xây thêm 100 hệ thống như vậy tới năm 2023.

Không dừng ở đó, Bowles đã dựng một tấm biển lớn ngay cạnh một bến sông ghi rõ: "Con sông này bị ô nhiễm vì vi khuẩn có trong phân người".

Cô bé cũng lập một trang Facebook để nhắc nhở mọi người trong vùng về nguy cơ sức khỏe khi họ vẫn tiếp tục bơi và chèo thuyền trên con sông đang ô nhiễm nặng.

Chị Conrad cho biết sau khi thông tin được cảnh báo tới nhiều người, đã có những phản hồi bực bội của người dân địa phương. 

Chị kể: "Họ bực bội với chính quyền vì tình trạng thiếu kiểm soát ô nhiễm. Còn những người đang sử dụng các ống xả thẳng thì đương nhiên im bặt, vì họ không muốn bị "soi" vì lỗi lầm của mình".

Với nỗ lực của Bowles và mẹ, chính quyền địa phương cũng đã lên kế hoạch xóa bỏ toàn bộ hệ thống ống xả thải trực tiếp ra sông LaHave trong 6 năm tới.

Với ngân sách dự án đã được phê chuẩn, công việc này sẽ được triển khai mau chóng trên thực tế.

TTO - Với ý tưởng sáng tạo và khả năng ứng dụng cao, nghiên cứu cô sinh viên Mai Thị Thanh Mai (ĐH Bách khoa Đà Nẵng) vừa được trao giải nhất cuộc thi sinh viên nghiên cứu khoa học TP Đà Nẵng 2017.