Phóng to

Tàu hút cát trộm giữa ban ngày trên sông Cà Lồ (Hà Nội) - Ảnh: Xuân Long

Nhắc đến nạn khai thác cát trái phép dưới lòng sông Cà Lồ, ông Nguyễn Hữu Tửu (thôn Xuân Lai, xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn, Hà Nội) ví nạn “cát tặc” giống như khối u nhức nhối mà cả chục năm qua vẫn loay hoay không sao dẹp nổi.

Trên cánh đồng bãi bồi rộng cả trăm hecta của hai thôn Yên Phú và Xuân Lai, những thửa ruộng sát mép sông đều bị lở, không canh tác. Ông Tửu bảo diện tích đất bãi bây giờ không còn nhiều như ngày trước, một phần người dân lo sợ ruộng bãi đổ ụp xuống lòng sông bất ngờ nên không dám canh tác, trong đó nguyên nhân chính là do đội quân hút cát đào rỗng chân bãi, khiến bãi bồi ụp đổ dần xuống lòng sông theo năm tháng.

Tại khu vực bãi Mom, nơi được coi là điểm nóng về nạn khai thác cát trái phép của xã Xuân Thu, người dân hai thôn Yên Phú, Xuân Lai nhẩm tính sơ tại đây đã mất cả chục hecta đất bãi. “Hơn 20 thuyền cát của các chủ thuyền trong xã hút liên tục cả ngày lẫn đêm. Nhiều đoạn cả hai bên bờ bãi đều bị xói lở, bốn bề bờ bãi bị đào ruỗng. Kỳ họp nào của xã chúng tôi cũng nói nhưng sau đó đâu lại nguyên đó” - ông Tửu bức xúc.

Theo chủ tịch UBND xã Xuân Thu Nguyễn Văn Thi, toàn bộ số tàu thuyền hút cát của các đầu nậu trong xã đều không có đơn vị nào cấp phép hoạt động. Gần như tất cả số thuyền này đều thuê lao động phổ thông trực tiếp đứng ra làm, hoạt động rất âm thầm, vừa làm vừa nghỉ nên rất khó trị.

Theo chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn Nguyễn Văn Nguyệt, năm 2010 đã kiểm tra nhiều đợt, tịch thu toàn bộ máy móc của sáu thuyền vi phạm nhưng việc kiểm tra, bắt quả tang các thuyền hút cát trộm vẫn còn rất hạn chế. Khi thấy lực lượng chức năng, lập tức chủ thuyền cho thu ống hút, cả quân và thuyền “nằm chơi”, thậm chí tháo chạy sang địa bàn xã khác, huyện khác nên không thể vây bắt được.

Không chỉ đoạn sông qua địa phận xã Xuân Thu, tại nhiều điểm trên các tuyến sông Cà Lồ, sông Hồng, sông Đuống thuộc địa phận Hà Nội, nơi đâu cũng thấy các chủ thuyền tranh thủ “nghỉ chân” hút cát dưới lòng sông. Nhiều điểm đã bị xói lở nghiêm trọng, cuốn trôi cả nhà dân như tại điểm hút cát trên sông Đuống thuộc địa phận thị trấn Yên Viên (huyện Gia Lâm). Tình trạng tương tự cũng diễn ra trên địa bàn tỉnh Bắc Giang ở cả ba sông Thương, sông Lục Nam, sông Cầu.