18/09/2021 14:25 GMT+7

Hai vụ hầu tòa hy hữu ở châu Âu

QUẾ VIÊN (từ Đan Mạch)

TTO - Trong thời gian này tại châu Âu có một sự trùng hợp khá hy hữu là hai nữ cựu bộ trưởng đồng thời hầu tòa. Đó là nguyên bộ trưởng Bộ Y tế Pháp Agnès Buzyn và nguyên bộ trưởng Bộ Người nhập cư và hội nhập Đan Mạch Inger Støjberg.

Hai cựu bộ trưởng Đan Mạch Inger Støjberg (trái) và Pháp Agnès Buzyn - Ảnh: Jens Dresling/AFP

Bà Buzyn bị buộc tội thiếu trách nhiệm trong công tác phòng chống dịch, trong khi bà Støjberg đối mặt với cáo buộc vi phạm Đạo luật về trách nhiệm giải trình của bộ trưởng.

Ra tòa vì chống dịch kém

Giáo sư Agnès Buzyn (58 tuổi), một chuyên gia về huyết học, đã bị Tòa án công lý Pháp triệu tập ngày 10-9. Đây là bước đầu tiên của quy trình pháp lý, sau đó tòa án sẽ quyết định có truy tố bà Buzyn hay không. Tòa án công lý của Pháp được thành lập năm 1993 để điều tra các bộ trưởng của chính phủ bị cáo buộc là có hành vi sai trái.

Các công tố viên của tòa đang xem xét những thất bại của chính phủ khi "không chống lại được một thảm họa" và trách nhiệm cá nhân của bà Buzyn do "gây nguy hiểm đến tính mạng của người khác".

Đây là một phần của một cuộc điều tra chính về cách ứng phó với đại dịch của chính phủ, từ sự chuẩn bị, thay đổi chính sách, việc tiếp nhận các nghiên cứu khoa học về virus... cho đến những khuyến cáo trái ngược có liên quan tới khẩu trang, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của dịch bệnh.

Bà Agnès Buzyn đã giữ chức bộ trưởng Bộ Y tế Pháp từ năm 2017. Đầu tháng 1-2020, bà Buzyn đã khẳng định "hầu như không có nguy cơ" COVID-19 sẽ lây lan từ Vũ Hán sang Pháp và "nguy cơ lây lan corona virus trong dân chúng là rất thấp".

Sang tháng 2-2020, chỉ vài tuần sau khi những ca nhiễm virus corona đầu tiên được ghi nhận tại Pháp, bà Buzyn đã từ chức để tranh cử chức thị trưởng Paris nhưng bị thua trước bà Anne Hidalgo (người mới đây tuyên bố sẽ ra tranh cử tổng thống Pháp). Hiện giáo sư Buzyn là đặc sứ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Đây là lần đầu tiên trên thế giới mà một nhân vật cấp cao bị xét xử về trách nhiệm pháp lý liên quan đến đại dịch COVID-19. Trước tòa, bà Buzyn khẳng định là Chính phủ của Thủ tướng Édouard Philippe và cá nhân bà "đã làm rất nhiều để chuẩn bị cho đất nước chúng ta trước một cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu".

Theo Hãng tin AFP, sự việc này có thể ảnh hưởng tới Tổng thống Emmanuel Macron tại kỳ bầu cử tổng thống Pháp vào tháng 4-2023, khi chuyện xử lý dịch bệnh của Chính phủ dự kiến sẽ là một trong những chủ đề chính để cử tri mổ xẻ. Tới nay, Cơ quan y tế Pháp đã ghi nhận hơn 6,9 triệu ca COVID-19 và hơn 115.000 người tử vong.

Gặp rắc rối vì phản đối tảo hôn

Nếu như vụ điều tra bà Agnès Buzyn mang hơi hướng chính trị thì vụ việc của bà Støjberg nghiêm trọng hơn vì bị cáo buộc không tôn trọng luật pháp. Bà Inger Støjberg đã bị thẩm vấn tại Tòa án tối cao từ ngày 13-9.

Nghị sĩ Inger Støjberg (48 tuổi) bị cáo buộc là khi còn giữ chức bộ trưởng Bộ Nhập cư, từ tháng 6-2015 tới tháng 6-2019, bà đã chia tách bất hợp pháp các cặp vợ chồng đang xin tị nạn với lý do người vợ chưa tới tuổi kết hôn theo luật pháp Đan Mạch.

Tòa án đặc biệt của Đan Mạch sẽ xác định liệu bà Støjberg có vi phạm Công ước châu Âu về nhân quyền, trong đó có quy định không được tách rời các gia đình.

Vào tháng 2-2016, bà Støjberg đã yêu cầu Sở Di trú tách riêng những cặp vợ chồng hay người sống chung ở các trại tị nạn tại Đan Mạch mà người phụ nữ dưới 18 tuổi. Những đôi này hầu hết đến từ Syria: phụ nữ ở độ tuổi từ 15 - 17, một số đã có con nhỏ hoặc đang mang thai; nam giới thì từ 15 - 32 tuổi.

Một số quan chức đã phản đối việc chia tách gia đình khi không khảo sát từng trường hợp cụ thể, không cho những người liên quan được điều trần là bất hợp pháp. Đã có 23/32 cặp đôi đã bị tách riêng, trước khi lệnh này phải dừng vài tháng sau đó do bị khiếu nại lên Thanh tra Quốc hội.

Đầu tháng 2 năm nay, Quốc hội Đan Mạch đã thông qua vụ Tòa án tối cao kiện bà Støjberg với 139 phiếu thuận, 30 phiếu chống trong tổng số 179 nghị sĩ. Phía bà Støjberg vẫn khẳng định mình đã làm "điều chính trị và nhân đạo duy nhất" để chống lại nạn tảo hôn.

Dự kiến Tòa án tối cao sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng trước lễ Giáng sinh năm nay. Nếu bị buộc tội cố tình vi phạm Công ước châu Âu về nhân quyền, bà Støjberg có thể sẽ phải nộp phạt hoặc ngồi tù.

Đau đầu vì "cô dâu trẻ em"

Trên thực tế thì từ mấy năm nay cả Đan Mạch và Thụy Điển đều đau đầu về chuyện có những "cô dâu trẻ em" trong những gia đình xin tị nạn. Có những cô mới 14, 15 tuổi nhưng đã làm mẹ. Tuy điều này vi phạm luật của nước sở tại nhưng rất khó xử lý vì họ đã kết hôn theo luật Hồi giáo tại quê nhà.

Dư luận Đan Mạch thì đa số phản đối nạn tảo hôn, song họ muốn mọi chuyện phải được giải quyết theo khuôn khổ của luật pháp nhằm ngăn chặn tình trạng lạm dụng quyền hạn.