Hai bức tranh Việt về cố quốc

24 phòng trưng bày nghệ thuật châu Á, 16 nhà đấu giá và 5 viện bảo tàng vừa tham gia Tuần lễ nghệ thuật “Mùa xuân Á châu” từ ngày 6 đến 17-6-2019 tại Paris (Pháp), với một lịch trình triển lãm và đấu giá náo nhiệt, hấp dẫn.

Hiệp hội Mùa xuân Á châu Paris đưa ra sáng kiến này nhằm tăng cường các liên kết đặc biệt giữa những bảo tàng, nhà đấu giá, thương nhân và nhà sưu tập, củng cố tính năng động đặc biệt của nghệ thuật châu Á, tạo điều kiện trưng bày những tác phẩm mỹ thuật đẹp nhất của Á châu với thị trường Pháp.

Riêng về hội họa, tại Trung tâm đấu giá Drouot Paris, chúng tôi gạn lọc ra những tác phẩm đáng chú ý nhất.

Ngày 11-6, nhà đấu giá Aguttes đưa lên sàn đấu giá một bức tranh sơn dầu rất lớn của Lương Xuân Nhị Làng Bắc Bộ (Village du Haut Tonkin), 274 x 327cm, được hoàn thành vào tháng 3-1939.

Bức tranh Làng Bắc bộ (Village du Haut Tonkin) của họa sĩ Lương Xuân Nhị

Bức tranh này đã được in (bản đen trắng) trong cuốn Lương Xuân Nhị (NXB Mỹ Thuật, 2003) với tựa đề Sân nuôi gà vịt. Theo con trai họa sĩ Lương Xuân Nhị - ông Lương Xuân Trình, trong album của gia đình vẫn còn giữ tấm ảnh họa sĩ đang ngồi vẽ bức tranh này.

Năm 1990, trong một cuộc đấu giá tại Toulouse (Pháp), bức tranh của Lương Xuân Nhị đã bước vào một bộ sưu tập tư nhân. Năm nay, với ước giá 150.000€/200.000€ (€ = euro), Làng Bắc Bộ hân hoan trở về quê nhà trong một sưu tập của một chủ nhân mới, với giá sau thuế 246.040€ (gần 6,6 tỉ đồng).

Đây là một bức tranh khổ lớn, người nhà họa sĩ còn cho biết Lương Xuân Nhị từng vẽ một bức tranh khổ tương đương diễn tả phong cảnh đền Hùng, hiện vẫn còn treo trong gia đình tại Hà Nội.

Khi được nhà đấu giá Aguttes hỏi về giá trị bức tranh này, tôi đã ước đoán khổ tranh sẽ là một cản trở cho giá bay cao, vì người mua cần phải có một bức tường rộng trong một không gian mênh mông - điều không phải ai cũng có được. Nhưng đây quả là một món quà hậu hĩ cho chủ nhân mới.

Trong cùng buổi đấu giá của nhà Aguttes, bức tranh lụa Bên ông (Auprès du grand-père) của Mai Trung Thứ cũng gây chú ý, với ước giá 100.000€/120.000€ và giá sau thuế 235.832€ (khoảng 6,3 tỉ đồng), đưa tác phẩm này lên hàng thứ nhì về giá.

Bức tranh Bên ông của họa sĩ Mai Trung Thứ

Với kích thước khiêm tốn so với tranh của Lương Xuân Nhị, 90,5 x 63,5cm, tranh được vẽ năm 1974, trưng bày trong khung nguyên thủy do chính Mai Trung Thứ thực hiện. Bên ông sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Macon (Musée de Macon), trong một buổi triển lãm đặc biệt dành riêng cho Mai Trung Thứ vào tháng 11-2020.

Ngày 14-6-2019, tại Trung tâm đấu giá Drouot, nhà Boisgirard-Antonini đưa lên sàn một tác phẩm sơn dầu của Lê Văn Đệ Những đứa trẻ chơi trong vườn (Enfants jouant au jardin), 86 x 105cm, vẽ năm 1942.

Bức tranh Những đứa trẻ chơi trong vườn (Enfants jouant au jardin) của họa sĩ Lê Văn Đệ

Ước giá 80.000€/120.000€, Những đứa trẻ chơi trong vườn đã thuộc về chủ nhân mới với giá sau thuế 122.360€ (khoảng 3,3 tỉ đồng). Đối với tranh Lê Văn Đệ, đây là một mức giá êm ái, chưa xứng với tài năng của ông, người từng tốt nghiệp thủ khoa khóa 1 Trường Mỹ thuật Đông Dương và là họa sĩ sáng lập Trường Mỹ thuật Gia Định. Chủ sở hữu mới sẽ đưa Những đứa trẻ chơi trong vườn hồi hương sau bao năm xa cách...

Những ai từng tận mắt chiêm ngưỡng bức tranh này sẽ thấy nét bút cũng như không gian tạo hình “đặc trưng” Lê Văn Đệ tỏa ra bàng bạc trong tranh, nhận ra ngay phong cách Lê Văn Đệ đã để lại dấu ấn như các bức Nắng hè hay Trong gia đình (En famille, hiện thuộc Bảo tàng “Những năm 30” tại Pháp), đặc tả không gian yên ả, thanh bình của miền Đồng bằng sông Cửu Long, quê hương tác giả.

Cùng ngày 14-6-2019, bức tranh lụa Hát ả đào (Femmes musiciennes) của Phạm Hậu, 81 x 90cm, sáng tác năm 1933 được giới thiệu trên sàn đấu giá Asium. Với ước giá 15,000€/20.000€, Hát ả đào đã bay bổng chóng mặt, giá gõ búa đạt 210.000€ (khoảng 7,2 tỉ đồng sau thuế).

Bức tranh lụa Hát ả đào (Femmes musiciennes) của họa sĩ Phạm Hậu

Trong cùng cuộc đấu giá này, một tác phẩm hiếm hoi được cho là của Phạm Hậu (có thể do xưởng Phạm Hậu làm ra) được đưa ra: một chiếc tủ sơn mài trình bày phong cảnh sông núi hùng vĩ miền Bắc.

tranh 5

Hai cánh cửa tủ mở ra, cho thấy bên trong có chín ngăn. Ước giá 15.000€/20.000€, gõ búa 225.000€ (khoảng 7,7 tỉ đồng sau thuế). Đây là tác phẩm đạt kỷ lục trong cuộc đấu giá của nhà Asium lần này.

Chiếc tủ sơn mài thể hiện phong cảnh sông núi hùng vĩ miền Bắc của xưởng Phạm Hậu