Bức tranh "Cảnh biển tại Scheveningen" được đưa trở lại bộ sưu tập trưng bày vĩnh viễn cho công chúng tại Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam - Ảnh: JEROEN JUMELET

Bức tranh View of the Sea at Scheveningen (tạm dịch: Cảnh biển tại Scheveningen) và Congregation Leaving the Reformed Church in Nuenen (Giáo đoàn rời Nhà thờ Tin lành ở Nuenen) của danh họa Vincent van Gogh bị đánh cắp trong một đêm tối tháng 12-2002.

Octave Durham, 46 tuổi, và đồng phạm là Henk Bieslijn, đã trèo lên mái nhà bảo tàng với một chiếc thang ăn cắp. Cả hai đập vỡ cửa sổ bằng búa tạ và vơ lấy các bức tranh nhỏ nhất và gần nhất mình nhìn thấy. 

Một nhân viên bảo vệ phát hiện hai tay trộm nhưng cô không được sử dụng vũ khí để ngăn chặn nên đã để chúng trốn thoát.

Khi nhét các bức tranh vào túi, Durham trượt xuống mặt đất bằng dây. Cú tiếp đất mạnh đến nỗi bức tranh cảnh biển bị rách một mảng rộng 7cm x 2cm từ góc dưới bên trái.

Kẻ trộm cũng đánh rơi chiếc mũ bóng chày của mình, ADN trong 10 sợi tóc sau đó đã tố cáo Durham.

Bức tranh Cảnh biển tại Scheveningen - Ảnh: GETTY IMAGES

Góc tranh được phục chế trong bức tranh Cảnh biển tại Scheveningen - Ảnh: AP

Hai bức tranh được Van Gogh vẽ trong khoảng năm 1882 và 1885 cuối cùng được thu hồi tại Ý năm 2016 và được phục chế trong hai năm qua tại xưởng phục chế của bảo tàng.

Trong quá trình khôi phục chế bức tranh, người ta đã phát hiện một chữ ký là Vincent mờ nhạt trên bức tranh, nhưng các chuyên gia cho rằng nó có thể đã được một người khác không phải Van Gogh thêm vào.

Bức tranh Giáo đoàn rời Nhà thờ Tin lành ở Nuenen là món quà Van Gogh gửi tặng mẹ. Ông vẽ lại cảnh tan lễ ở nhà thờ nơi cha mình làm mục sư. 

Bức tranh hầu như không bị hư hại khi được tìm thấy mặc dù lớp sơn phủ được thêm vào trong lần phục hồi năm 1961 đã bị ố vàng và phải bỏ đi. Cả hai bức tranh đều được thay khung mới.

Bức tranh Giáo đoàn rời Nhà thờ Tin lành ở Nuenen - Ảnh: AFP

Durham bị phạt 25 tháng tù vào năm 2004. Xuất hiện trong một bộ phim tài liệu ở Hà Lan hai năm trước, tay trộm kể vụ trộm diễn ra trong khoảng "3 phút 40 giây" và hắn nhắm mục tiêu vào Bảo tàng Van Gogh đơn giản vì nghĩ mình có thể tiến hành trót lọt phi vụ này.

Durham thậm chí dám khoe: "Đó là con mắt nhà nghề của dân trộm chuyên nghiệp. Một số người sinh ra để làm giáo viên. Một số làm cầu thủ bóng đá. Tôi được sinh ra để làm ăn trộm".

Sau đó, hắn đồng ý bán bức tranh cho một nhân vật quyền lực trong thế giới ngầm là Cor van Hout, người bị kết án về vụ bắt cóc ông trùm bia Alfred Heineken năm 1983, nhưng Cor van Hout bị giết đúng vào ngày giao dịch.

Một trùm mafia là Raffaele Imperiale đã mua các bức tranh với giá khoảng 350.000 euro vào tháng 3-2003 và coi hai bức tranh là một món hời.

Durham nướng sạch số tiền trên vào thú vui xe máy, mua một chiếc Mercedes E320, đồ trang sức cho bạn gái và các chuyến đi đến New York và Disneyland Paris. Chính từ đây, các điều tra viên đã chú ý đến tên tội phạm nổi tiếng, người được biết đến với biệt danh "Con khỉ" trong thế giới ngầm.

Cảnh sát đột kích vào căn hộ của Durham ở Amsterdam nhưng hắn trèo lên tường tòa nhà trốn thoát và sau đó trốn sang Marbella, Tây Ban Nha, nơi hắn bị bắt vào tháng 12-2003. 

Ông trùm Imperiale sau này đã viết thư gửi các công tố viên ở Napoli, Ý thừa nhận đang sở hữu các bức tranh. Cảnh sát tìm ra các bức tranh trong nhà của mẹ ông trùm. Chúng được bọc trong vải và giấu trong một bức tường kín.