Nhưng đâu phải đến Sài Gòn cafe sữa đá người ta mới biết Hà Okio là ai.

Phóng to

Hà Okio với cây đàn guitar quen thuộc trên sân khấu - Ảnh: gia tiến

Từ gần mười năm trước khi trò chuyện với các nhạc sĩ Quốc Trung, Huy Tuấn, Võ Thiện Thanh, người viết bài này đã nghe họ nhắc đến cái tên Hà Okio như một đối tác "ngang hàng". Nhưng Hà Okio còn tham gia viết và thể hiện nhạc phim Nụ hôn thần chết, Chuyện tình xa xứ, Bẫy rồng, Long ruồi... là tác giả của nhiều ca khúc đoạt quán quân trên các bảng xếp hạng radio. Và bây giờ, Hà Okio - sinh năm 1981, vừa là nhạc sĩ, ca sĩ kiêm luôn nhà sản xuất âm nhạc, và cũng là đại sứ thiện chí chiến dịch Giờ Trái đất 2012 tại VN.

Từ Ciao cafe đến cafe sữa đá

Ðược biết đến bởi rap hip hop từ mười năm trước, các nhạc sĩ - ca sĩ đều muốn tận dụng sở trường này của Hà Okio khi kết hợp. Và sự thành công đáng kể nhất không thể không nhắc đến là bản mix trong ca khúc Buổi sáng ở Ciao cafe. Những ca từ phóng khoáng bày tỏ một cách nhìn trẻ trung: "...Ngoài kia người ta đang nháo nhào/Mưa ào ào và đường thì cứ đào..." hay Vòng xoay: "...Vòng xoay như vòng đời nhìn từ đằng xa/Cuồng quay, khi tiền ra tay như bùa ma/Loay hoay, nhiều khi nhìn hoài mà không ra/Vì từ nay ngoài đường toàn là phi hành gia...". Những lời rap này Hà vừa sáng tác vừa tự thể hiện luôn trong bản thu âm cùng Hà Anh Tuấn.

Giới trẻ thời điểm đó hầu như ai cũng thích những đoạn rap này và nhớ cái tên Hà Okio. Nhưng Hà không tận dụng rồi nổi lên luôn cho nhanh bởi - như Hà tự nhìn nhận: "Hà là người cầu toàn, làm cái gì chính mình thấy phục mình thì mới làm. Ðọc rap không dễ, đâu phải cứ nói lung tung vần điệu nghĩa là rap. Ðể sáng tác rap, đầu tiên Hà phải nghĩ mình định nói cái gì, cái đó ông bà mình, những người xung quanh mình nói ra sao... Hà viết ý ra trước rồi mới sửa ca từ cho có vần điệu". Rap của Hà, bởi thế, rất VN, đúng cả ngữ điệu và từ ngữ, rõ lời, ở bất cứ cao độ nào cũng không bị biến dạng âm... Khó vậy, kỹ vậy nên cả mấy năm trời tập trung cho rap, Hà có ít sản phẩm là thế. Nhưng đạt được đến đó là thôi. Hà bảo âm nhạc đâu chỉ có thế!

Thế nên mới đột nhiên tạm buông rap trong khoảng hai năm trở lại đây để ngọt ngào tươi trẻ với Sài Gòn cafe sữa đá (Giải ca sĩ thể hiện xuất sắc nhất live show Bài hát Việt tháng 7-2012): "Cho tôi một ly cafe cafe sữa đá, cho tôi ngồi bên hàng cây tán lá, cho tôi được nhìn con đường xa xa, dòng người dòng đời ngày ngày trôi qua. Cho tôi dừng chân ở nơi quán xá bên đường... Sài Gòn cafe sữa đá, vẫn mãi như thế ai uống hay chưa?". Những giai điệu vang lên lanh canh tươi vui như tiếng vọng của chiếc muỗng khuấy vào ly cà phê sữa đá. Vô số những lời nhận xét trên mạng dưới bản thu âm của Hà nghe mới dễ chịu làm sao: Mình nhớ Sài Gòn thật đấy, không biết khi nào có dịp trở lại... Nghe một lần lại muốn nghe mãi... Ca từ rất đời thường nhưng không nhàm chán, như là một cuộc dạo chơi... Và còn nữa với một loạt bản thu âm như Một thế giới (được chọn là ca khúc chính thức cho Chiến dịch chống biến đổi khí hậu toàn cầu 350.org), Nơi ấy, Phố, Biển xanh & nắng vàng, Như là mơ... Bài nào cũng được các bạn trẻ đón nhận nồng nhiệt, ưu ái, nằm trong top10 của Xone FM hay YanTV.

Và sống với những nốt trầm

"Này chị có thấy cái tên Hà Okio hơi ngoại lai không? - Hà bật hỏi - Thế mà nó lại đến như sự tình cờ, Hà lập nick yahoo mà lấy tên thật Lương Ngọc Hà thì không được, khi đó Hà đang thích ca sĩ Nokio nên bỏ chữ N đi lấy thành Hà Okio - riết rồi bạn bè gọi tên đó đến giờ!". Thật khó mà hình dung anh chàng rapper Hà Okio đội mũ lưỡi trai, đeo kính đen, mặc đồ bụi phủi trên sân khấu với Hà Okio trắng trẻo thư sinh, mắt mí lót đang ngồi trước mặt rất đỗi hiền lành. Không theo đạo nào ngoài đạo ông bà - hay nói chính xác hơn là chỉ đọc sách và nghiên cứu về nhiều tôn giáo để tìm kiếm những triết lý sống cho riêng mình - nhưng Hà Okio ăn chay trường đã gần mười năm nay.

Cái cớ của việc ăn chay cũng có cả việc phải chấp nhận một nỗi đau không dễ dàng tám năm về trước: ba mất. Thần tượng duy nhất ba và mẹ - hai con người mà Hà rưng rưng nhắc đến những kỷ niệm từ cái thuở Hà mới hai tháng tuổi, gia đình nghèo khó quá phải chuyển vào Nam lập nghiệp. Ban đầu không có nhà, mẹ Hà phải ngủ nhờ ở ngoài chợ. Rồi mướn một mái nhà và mẹ thì ra bán báo ở chợ Phú Nhuận, người giữ Hà sẽ bế Hà ra đó để mẹ cho bú sữa khi Hà đói. "Chị có hình dung cái cảnh một đứa bé cứ ngày ngày được bế ra chợ để bú sữa không? Là Hà đấy. Và khi mua được nhà, nhà Hà rộng chỉ bằng đúng sải tay thôi (Hà dang tay ra để miêu tả) nhưng mà nợ thì đầm đìa. Sáng mồng một tết người ta còn đến ngồi trước cửa nhà Hà để đòi nợ. Năm con người sống trong căn nhà đó, mái tôn mùa nắng thì trời ơi là nóng, mùa mưa thì dột kinh hoàng! Vậy mà ba mẹ Hà đã nuôi ba chị em Hà nên người, đứa nào cũng là người đàng hoàng, không thần tượng sao được hả chị! Từ hai bàn tay trắng mà ba mẹ Hà đã làm lụng để trả hết nợ, món nợ tưởng không bao giờ trả được, khi biết hết nợ ba của Hà đã khóc...".

Thú nhận mình đã quen với việc tư duy bằng tiếng Anh trước cả tiếng Việt (bởi thế nên viết ca khúc tiếng Anh Your heart chẳng khó khăn gì - khởi nghiệp cũng là hát tiếng Anh đó thôi) nhưng trong câu chuyện với Hà, cái mà Hà luôn nhắc tới như sự chiêm nghiệm lại thường là từ ông bà mình nói, người xưa bảo, người Việt mình hay nghĩ thế này... thậm chí trích dẫn cả Nguyễn Du cùng các bậc tiền nhân khác. Hà bảo mình đang tu nhưng mà không giống như các bậc tu hành xuất thế, Hà đang nhập thế - tu giữa đời thường một cách bình an. "Ăn chay giúp Hà thấy sống nhẹ nhõm. Ngày xưa Hà thích hát tiếng Anh, ngại cái tên Hà Okio của mình, còn giờ thì hát tiếng Anh - tiếng Việt đều tốt, tên gì cũng được luôn!".

CÁT KHUÊ