Rất khó để tìm được chỗ gửi xe ở xung quanh tuyến phố đi bộ Hồ Gươm - Ảnh: PHƯƠNG CHINH

TTO - 'Xu thế hiện nay trên thế giới là hạn chế chỗ đậu xe, tăng giá giữ xe để điều chỉnh hành vi người đi xe cộ, chứ không phải chạy theo đáp ứng nhu cầu như Việt Nam đang làm'.

Tại Hà Nội, giá giữ xe đã tăng gấp nhiều lần tại các quận trung tâm nhưng nhu cầu đậu xe vẫn không giảm.

Có điều gì lạ ở đây không, khi mà thị trường có nhu cầu thường xuyên và ngày càng cao như vậy nhưng các nhà đầu tư tư nhân vốn nhạy bén thị trường lâu nay vẫn "bình chân như vại", không quan tâm đến việc đầu tư bãi đậu xe? 

Nếu gỡ được nút thắt này mới thực sự giải quyết được vấn đề thường xuyên nóng sốt này.

Còn quy định giá, khó hấp dẫn đầu tư

Hà Nội đưa ra mức giá giữ xe cao nhưng cung vẫn không đủ cầu, là do quy định của Hà Nội dù rất bám sát mức giá thị trường, vẫn chưa thực sự theo quy luật thị trường. Từ 1-1-2017, khi Luật phí và lệ phí có hiệu lực, phí đậu xe đã được loại bỏ để thay bằng giá. 

Giá đậu xe có thể được quy định tại các điểm giữ xe do Nhà nước đầu tư bằng tiền ngân sách, hoặc tại các điểm sử dụng đất công, sử dụng lòng đường vỉa hè công cộng để làm bãi đậu xe, như vậy là hợp lý. Nhưng đối với các bãi giữ xe trong các nhà chung cư, trung tâm thương mại, khách sạn..., tại sao Nhà nước phải quản lý giá giữ xe?

Theo các quy định của Luật đất đai và Luật đầu tư hiện hành, phần diện tích đầu tư làm bãi đậu xe trong các loại hình này đều không được hưởng bất kỳ ưu đãi nào của Nhà nước như miễn giảm tiền thuê đất hay miễn giảm thuế. 

Do đó, các nhà đầu tư thường chỉ đầu tư vừa đúng quy định của Luật xây dựng để được cấp phép xây dựng, không ai muốn đầu tư thêm diện tích đậu xe để kinh doanh. Lý do là mức giá đậu xe do Nhà nước quy định quá thấp, không đủ trang trải các chi phí vận hành.

Trong khi đó, ở các công trình chung cư, trung tâm thương mại, khách sạn..., bãi đậu xe thường đặt ở tầng hầm. Chi phí xây dựng tầng hầm gấp 3-4 lần chi phí xây công trình trên mặt đất, chưa kể chi phí vận hành điện thắp sáng, thông gió thoát khí, phòng cháy chữa cháy rất cao. 

Bãi giữ xe của các tòa nhà này buộc phải có, nếu không sẽ không có khách đến thuê hoặc mua dự án, nên buộc phải đầu tư. Nếu đầu tư thêm diện tích để phục vụ xe bên ngoài mà không có lợi nhuận thì chẳng nhà đầu tư nào muốn làm. Vì nhận nhiều xe thì giao thông nội bộ của dự án sẽ phức tạp, đòi hỏi chi phí an ninh giám sát cao.

Nên để thị trường quyết định

TP.HCM cho đến nay vẫn còn giữ nguyên quy định giá giữ xe quá mức lạc hậu so với thực tế. Sở GTVT TP hiện nay đang dự thảo lập bảng giá đậu xe mới chi tiết cho các quận, huyện theo mô hình của Hà Nội. Tuy nhiên TP.HCM có khó khăn hơn so với Hà Nội vì việc quản lý bãi đậu xe trên địa bàn thành phố do cấp quận, huyện quản lý, không tập trung về Sở GTVT như Hà Nội.

Để tránh việc "địa phương cát cứ" tranh quyền lợi, khó kiểm soát, việc quy hoạch vị trí bãi đậu xe, điều hành quản lý các bãi đậu xe sử dụng đất công, vốn đầu tư công cần được thu về một đầu mối là Sở GTVT. 

Sở này có thể không cần lập ra công ty khai thác điểm đậu xe như Hà Nội, mà có thể trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra Công ty Thanh niên xung phong khai thác các vị trí đã được quy hoạch.

Thêm vào đó, hiện nay TP.HCM vẫn quy định các dự án bãi đậu xe do tư nhân đầu tư sẽ phải được phê duyệt giá đậu xe cho từng dự án, vẫn là cơ chế xin - cho phức tạp, mất nhiều thời gian và dễ nảy sinh tiêu cực.

Nếu không mạnh dạn giải quyết căn cơ dứt điểm các cơ chế phi thị trường hiện tại thì tình trạng khát bãi đậu xe và loạn thu phí xe chắc chắn không thể chấm dứt, vì số lượng xe máy và ôtô vẫn tăng đều hằng năm trong khi đầu tư của Nhà nước để mở rộng đường và mở đường không thể theo kịp đà phát triển của phương tiện giao thông. 

Người dân khi tham gia giao thông cũng nên trả phí để gửi xe một cách công bằng theo cơ chế thị trường, Nhà nước không có lý do gì phải bao cấp hoặc áp đặt mệnh lệnh hành chính nhưng không thể kiểm soát.