Kê chân cao và chườm nước đá lên vùng bị bong gân. Ảnh: elwlid.com

Bong gân do sự tổn thương của bao khớp, phổ biến là các dây chằng, thường xảy ra sau một động tác quá mạnh, không gây ra trật khớp hoặc gãy xương nhưng gây đau, nhức, sưng nề, bầm tím,… ảnh hưởng đến sức khoẻ của chính bạn.

Thế nào là bong gân?

Bong gân là một tổn thương ở dây chằng khớp, do sự kéo giãn quá mức gây ra, xảy ra bởi sự tác động quá mức, sai tư thế (gặp nhiều ở người cao tuổi, sức yếu), tai nạn lao động, tai nạn giao thông (gặp ở mọi lứa tuổi), chơi đùa (trẻ em), chơi thể thao (bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, tennis, thể dục dụng cụ,…) hoặc dùng giày, guốc quá cao (phụ nữ). 

Các chấn thương này sẽ làm xê dịch đột ngột, thậm chí trật khớp ra khỏi vị trí bình thường gây đau, nhức, sung nề, bầm tím.

Bong gân hay xảy ra nhất ở khớp cổ chân, đầu gối hoặc khớp khuỷu, khớp vai,… Khi bong gân dây chằng bị bong sưng nề lên nhanh chóng và rất đau.

Cách xử trí đúng

Kê hoặc nâng cao nhẹ nhàng nơi bị tổn thương để ngăn ngừa hoặc hạn chế sưng. Chườm nước đá hoặc nước lạnh lên vùng tổn thương bị bong gân trong 10 - 15 phút. Cách này sẽ làm bớt đau và giảm sưng. 

Dùng băng cuộn hay vải, băng thun băng ép khớp bị bong gân lại. Làm như vậy sẽ giúp giảm đau, giảm sưng và nâng đỡ chỗ bị tổn thương. Dùng nẹp cố định rồi đưa người bệnh đến cơ sở y tế để khám hoặc gọi y tế trợ giúp. 

Những ngày đầu cần để chi bị tổn thương nghỉ ngơi. Tuy nhiên, không dừng hoàn toàn các hoạt động mà bạn vẫn có thể luyện tập các cơ khác thông thường để tránh mất điều hòa và cứng khớp do bất động lâu.

Những sai lầm khi xử trí bong gân

Bong gân là một trong những tổn thương rất hay gặp và sẽ để lại nhiều hậu quả nếu không điều trị đúng cách. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân thường chủ quan với chấn thương này và không tuân thủ đúng điều trị, cho rằng bong gân không quan trọng, vì thế dẫn đến sai lầm do tự điều trị.

Dùng rượu, xoa cao vào nơi bị tổn thương, đây là sai lầm nghiêm trọng vì tổn thương dây chằng nghiêm cấm dùng các chất nóng tác động tại chỗ do những chất này gây chảy máu mạnh hơn. Trong khi tổn thương này cần dùng các thuốc gây lạnh và làm giảm đau tại chỗ.

Các chất có tính nóng chỉ nên dùng trong trường hợp gãy xương vì tác dụng của sức nóng sẽ làm tăng tiết dịch, máu làm nhanh liền xương hơn. Nhưng tuyệt đối không nên xoa vào nơi dây chằng tổn thương vì có thể dẫn đến teo cơ, cứng khớp sau này.