Nghe tin voi về trong buôn, ở trên cử một đoàn công tác đi nắm tình hình. Già làng Ama Càtong buồn bã báo cáo: 

- Hổm rày đêm nào mấy ổng cũng về. Toàn bộ rẫy mía, rẫy bắp đều bị phá nát. Vụ mùa này coi như mất trắng. Bà con nợ nần lút đầu! 

Anh du kích Ma Càteo bổ sung: 

- Có lần chúng còn quật chết người, giẫm bể bụng bà bầu, kê vòi vào tai hút óc… Chúng tôi đề nghị phục kích bắn chết con voi đầu đàn để chúng nó sợ bỏ đi nơi khác nhưng trên chưa cho phép. 

Một ông khách có vẻ là trưởng đoàn vội vàng cắt ngang: 

- Ấy chết! Không được. Voi về thì bà con chỉ nên dùng khói lửa, tiếng ồn đẩy đuổi. Tuyệt đối không được dùng vũ khí sát thương. Đàn voi này là của tỉnh nhà. Đừng làm chúng nó sợ, bỏ qua tỉnh khác. 

Trong đoàn có nhà báo tháp tùng để làm phóng sự điều tra, nghe đến đây bèn lên tiếng: 

- Chúng bỏ đi đâu thì đi, miễn bà con được an lành là tốt rồi. Giữ cái lũ quỉ ấy lại cho tỉnh nhà để làm gì?

Một bà mập ú, có lẽ là kế toán tài vụ gì đó, đỡ lời cho trưởng đoàn: 

- Nhà báo có điều không biết. Năm ngoái, bộ Kế hoạch & Đầu tư duyệt ngân sách 74 tỉ. Năm nay trong tài khóa 2014, lại duyệt 45 tỉ để bảo vệ đàn voi này. Nếu để mất voi thì mình cũng… mất trắng cái khoản tài trợ đó. 

Nhà báo gật đầu: 

- Tôi cũng đã đọc được các con số đó qua các báo. Tổng cộng số tiền đã được duyệt trong hai tài khóa để bảo vệ đàn voi từ nay cho tới năm 2020 là 119 tỉ. Theo bản đồ phân bố động vật thì đàn voi của tỉnh nhà chỉ có 13 con. Như thế chi phí chăm sóc bảo vệ mỗi năm đến gần 2 tỉ cho mỗi con voi. Tính ra lương của mỗi ông voi này lớn gấp đôi, gấp ba lần lương khủng của mấy ông Tổng giám đốc các công ty giàu nhất trong nước. Giả sử cái khoản tiền ấy được giải ngân, xin quí vị cho biết mỗi con voi sẽ sử dụng đồng lương khủng của nó vào việc gì? Cho dù mua muối, mua chuối cho chúng ăn, mua bia, nước ngọt cho chúng uống hằng ngày cũng không thể xài hết. 

Ông trưởng đoàn giải thích: 

- Nếu có khoản tiền đó, chúng tôi sẽ cho thiết kế một hệ thống hàng rào điện tử để ngăn không cho chúng đi khỏi cửa rừng của tỉnh nhà. Mỗi con voi còn được gắn chíp điện tử để dù nó có đi lạc đến đâu mình cũng có thể mướn người tìm về. Đây là những khoản chi phí rất lớn. 

Anh nhà báo nghĩ thầm: “Đến hàng rào điện tử McNamara còn chưa ăn thua. Không hiểu họ làm hàng rào kiểu gì mà ngăn được voi?”. Nghĩ vậy nhưng không tiện phản bác mà chỉ gật đầu nói: 

- Dạ, thế thì hiểu rồi. Nhưng không biết những con voi này có gì quí mà bộ Kế hoạch & Đầu tư lại hào phóng duyệt những khoản chi lớn như vậy?

Một ông khách mang kính trắng, là chuyên viên của hiệp hội Bảo tồn động vật hoang dã liền giải thích một cách rất chi là bác học: 

- Voi thuộc ngành động vật có xương sống, lớp có vú, họ Elephantidae là họ duy nhất thuộc bộ Proboscidea, tiếng Việt gọi là bộ Mũi dài tức bộ Có vòi còn tồn tại trên trái đất này. Quí là quí ở cái vòi đấy.

- Nếu đã quí như vậy sao ta không mang tiền ấy qua bên nước bạn Lào hỏi mua lại vài trăm con đem về thả đầy rừng có phải sướng hơn không? Lào vốn có tiếng là đất nước triệu voi. Nghe nói voi bên ấy rẻ rề. 

Ông trưởng đoàn bực mình gắt: 

- Đây là kế hoạch đã được nhà nước thông qua. Nhà báo có gì thắc mắc thì đi mà hỏi bộ Kế Hoạch & Đầu tư ấy. 

Anh nhà báo mở túi xách lấy ra một tờ báo cũ nói: 

- Đây là tờ báo Tuổi Trẻ ngày 24-9 vừa qua. Trên trang 2 đưa tin bộ KH&ĐT đã duyệt ngân sách 45 tỉ để bảo vệ đàn voi ở tỉnh Đồng Nai từ nay tới năm 2020. Trên trang 3 đưa tin hai mẹ con Vi Thị Tiếp (SN 1995) và con là Vi Xuân Tình (2012) ở Bản Cóc treo cổ chết trong rừng vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn túng quẫn. Mẹ treo cổ con chết trước rồi mình chết theo. 

Đọc hai mẩu tin ấy không biết quí vị có suy nghĩ gì không chứ tôi không chỉ thắc mắc với bộ KH&ĐT mà còn xót xa bức xúc khi so sánh giữa thân phận con người với con voi. 

Im lặng một lúc, bỗng già làng lên tiếng: 

- Bà con ở đây cũng có nhiều hộ gia đình khó khăn lắm. Nói không chừng họ mà bắt chước treo cổ thì thật là thê thảm. Nếu có thể, già làng này đề nghị mấy ông ngắt nhéo bớt tí xíu trong khoản tiền tỉ dành cho con voi để xóa đói giảm nghèo cho buôn làng. Đôi khi chỉ cần có vài ba trăm ngàn đồng thôi là cũng có thể cứu được một người sắp chết vì nghèo đói. 

Ông trưởng đoàn lạnh lùng trả lời: 

- Cái đó không thuộc thẩm quyền của chúng tôi. Tuy nhiên chúng tôi sẽ chuyển ý kiến của già làng lên cấp trên. Trước mắt, tôi xin nhắc lại: Tuyệt đối không được làm gì có thể gây tổn thương cho đàn voi. 

Sau buổi làm việc, cả đoàn lên xe ra về. Ra đến bìa rừng, xe dừng lại ăn trưa ở một quán nhậu không tên. Anh chủ quán phấn khởi bảo vợ: “Hễ mỗi lần voi về, ngày nào quán mình cũng đông khách, hết đoàn này đến đoàn khác. Mong sao ngày nào cũng có voi về cho mình ăn theo thì tha hồ phát tài”. Vợ cười hích hích nói đùa: “Phát tài kiểu này gọi là… theo voi ăn bã mía”. Chồng nói nhỏ: “Thì thế. Nhan nhản kẻ theo voi ăn bã mía, đâu phải chỉ có tụi mình”. 

Tuổi Trẻ Cười số 510 ra ngày 1/11/2014 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này.