Giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ trong chương trình - Ảnh: Chụp màn hình

Không thể dạy một cách từ năm này qua năm khác

Theo giáo sư Ngô Bảo Châu, sáng tạo là phần cốt yếu trong nhiều lĩnh vực như nghiên cứu, khoa học, nghệ thuật, văn hóa… Trong dạy học, sự sáng tạo luôn là phần thiết yếu.

Ông so sánh một người thầy thực thụ cũng giống như một nghệ sĩ, dù chơi một bản nhạc được sáng tác cách đây hàng trăm năm, họ luôn đặt vào một phần riêng của mình. Trong cách nghệ sĩ chơi nhạc có một phần tâm hồn của họ, khiến không nghệ sĩ nào chơi giống một nghệ sĩ nào.

Tương tự, một nhà giáo thực thụ không bao giờ truyền đạt những kiến thức "chết". Họ không chỉ đọc thuộc lòng lại những gì trong sách, không giảng đi giảng lại những kiến thức năm nay cũng giống năm trước.

Muốn như vậy, người thầy cần hiểu rất sâu kiến thức khi truyền đạt cho học sinh. Bài vở dạy hôm sau sẽ liên quan đến bài hôm trước thế nào, Hay những gì giáo viên truyền tải hôm nay có giải quyết được câu hỏi thực tế nào hay không...

Trong toán học, không chỉ đơn giản có cộng, trừ, nhân, chia. Cái khó là từ việc quan sát một hiện tượng để tìm ra những khái niệm và cách thực hành tư duy để mô tả những thứ quan sát được ấy. Để làm được điều này rất cần sự sáng tạo.

Nên để trẻ học thứ mình thích

Giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ trong gia đình, ông không quá quan trọng kết quả học tập hay điểm số của con cái. Ông thích câu nói của John Deway cho rằng giáo dục không phải là sự chuẩn bị cho cuộc sống, mà giáo dục chính là cuộc sống.

Vì vậy, trẻ con cần có cuộc sống của mình, sống như một đứa trẻ. Nói vậy không phải trẻ chỉ có chơi, chúng có thể học khoa học, học viết, toán, những môn nghệ thuật khác... tùy theo sở thích và khả năng. Người lớn có thể tạo điều kiện để khơi gợi trẻ học những gì chúng muốn hơn là bắt trẻ học quá nhiều những thứ không thích.

"Trẻ con nhà tôi không học xuất sắc lắm đâu, nhưng các cháu có nhiều đam mê khác như nghệ thuật, âm nhạc và cả kinh doanh. Tất nhiên tôi cũng mong muốn một trong những đứa con mình có thể theo đuổi sự nghiệp toán nhưng khi điều này không thành công, tôi không quá buồn", giáo sư Châu nói.

"Cái mà tôi thật sự mong muốn là các con trở thành một người thật sự độc lập, biết làm chủ cuộc sống và hạnh phúc trong cuộc sống của mình, có khả năng cảm nhận những cái hay, cái đẹp, biết sống chan hòa, biết đem lại niềm vui cho người khác", ông nói.

Giáo sư cũng cho rằng các phụ huynh ngày nay nên trang bị cho con một "vốn văn hóa" để con có được sự mềm dẻo trong tư duy, kỹ năng, hiểu biết… 

Nhờ vậy, các em có thể thích ứng với nhiều môi trường khác nhau, có thể hòa nhập, biết đón nhận chia sẻ của người khác và cho người khác biết suy nghĩ của mình. Đó cũng là một trong những nền tảng cho các em tìm được hạnh phúc thật sự trong cuộc sống.

Nhiều chuyên gia giáo dục trong và ngoài nước tham gia chương trình hội nghị năm 2021

Giáo sư Ngô Bảo Châu được mời làm giáo sư của Collège de France

TTO - Viện Nghiên cứu cao cấp về toán (VIASM) vừa phát đi thông cáo cho biết giáo sư Ngô Bảo Châu đã chính thức trở thành giáo sư của Collège de France (Pháp).