Cuốn sách được Giáo sư Hồ Ngọc Đại xem như "di ngôn" về nghiệp vụ sư phạm - Ảnh: VĨNH HÀ

Ngày 12-9, giữa thời điểm sách Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục bị hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa loại từ vòng đầu, Giáo sư Hồ Ngọc Đại trao đổi về cuốn sách "Sách giáo khoa cho đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục" vừa ra mắt.

Cuốn sách khổ nhỏ 11x18, chưa đầy 200 trang được Giáo sư Hồ Ngọc Đại coi là "di ngôn" của ông về sách giáo khoa đổi mới giáo dục mà ông chắt lọc từ cả đời nghiên cứu và thực nghiệm theo một phương pháp tiếp cận hiện đại với học sinh tiểu học.

Trong cuốn "di ngôn" này, Giáo sư Hồ Ngọc Đại cho rằng xã hội thế kỷ 21 là xã hội của phạm trù cá nhân. Vì thế triết lý giáo dục của thời đại này phải là "triết lý hợp tác".

Giáo sư Đại nhắc lại triết lý "phục tùng" của Khổng Tử trong một xã hội của phạm trù đẳng cấp, tận trung với bề trên, triết lý "đấu tranh" của Marx trong xã hội của phạm trù giai cấp, với các giai cấp đối kháng.

Với triết lý này, Giáo sư Hồ Ngọc Đại cho rằng giáo dục là "quá trình chuyển vào trong", trẻ em phải tự làm lấy, làm theo một quy trình có thể tổ chức và kiểm soát được. Và giải pháp sư phạm để đạt được điều này là "thầy thiết kế, giao việc, trò thực hiện, tự làm ra sản phẩm giáo dục, lấy năng lực cấp cho cá nhân mình để tạo ra sự phát triển của chính mình, trở thành chính mình".

Giáo sư Hồ Ngọc Đại cho rằng "cái gì trẻ con chấp nhận được thì tôi tin nó không khó với trẻ con" - Ảnh: NAM TRẦN

"Phải làm sao để trẻ học tự nhiên như là sống, sống tự nhiên như là học. Còn nếu phải luôn hô khẩu hiệu cố gắng thì khó hiệu quả". Quan điểm này cũng được Giáo sư Hồ Ngọc Đại thể hiện trong việc biên soạn các sách giáo khoa Tiếng Việt, Toán, Đạo đức.

Trong sách Đạo đức - Công nghệ giáo dục có một bài học gây tranh cãi là bài "Ra chơi". Đây là bài "giao việc" để trẻ chơi an toàn, lành mạnh, thậm chí hướng dẫn trẻ cả kỹ năng vào nhà vệ sinh.

Giáo sư Đại quan niệm, những giá trị sống trẻ nhận được không phải qua sự rao giảng mà phải để trẻ làm quen với các kỹ năng, hành vi, từ đó trẻ nhận ra các giá trị chúng muốn có.

Giáo sư Hồ Ngọc Đại đưa ra nguyên tắc trong giáo dục của mình là "ai cũng học được, học gì được nấy, học đâu chắc đấy", điều này cũng được thể hiện trong các cuốn sách giáo khoa ông chấp bút.

"Tôi trăn trở và theo đuổi công trình khoa học của đời mình vì tôi luôn mong trẻ em được hạnh phúc. Tôi luôn thấy rằng chúng ta đừng ép trẻ con vào cái thế phải đối phó với người lớn do bị áp đặt vô lý. Nên tôn trọng đời sống tự nhiên của trẻ em. Cái gì tự nhiên nhất sẽ đúng nhất. Nếu trẻ em ngay từ nhỏ được tôn trọng, lớn lên sẽ đàng hoàng", Giáo sư Hồ Ngọc Đại chia sẻ.

Nói về cuốn sách của mình vừa ra mắt, Giáo sư Hồ Ngọc Đại nói: "Tôi muốn cuốn sách này ngắn gọn nhất, cái gì để cũng được, bỏ cũng được thì tôi bỏ luôn. Cái giữ lại là cái không thể bỏ".

Sách giáo khoa Tiếng Việt - Công nghệ giáo dục bị loại từ vòng đầu thẩm định

TTO - Theo nguồn tin của Tuổi Trẻ, bộ sách giáo khoa lớp 1 Công nghệ giáo dục gồm các môn tiếng Việt, toán vừa bị hội đồng thẩm định quốc gia chấm 'không đạt' ngay ở vòng 1.