Ngày 26-4, hàng chục nguyên thủ và lãnh đạo thế giới tề tựu tại Vatican để tiễn đưa Giáo hoàng Francis về nơi an nghỉ cuối cùng.

Tại đây, mọi mâu thuẫn và toan tính quyền lực đều được gác lại, nhường chỗ cho sự cúi đầu trước một biểu tượng sống động của lương tri, hòa bình và lòng nhân ái - Giáo hoàng Francis.

Từ sự khiêm nhường đến ảnh hưởng toàn cầu

Là tu sĩ Dòng Tên, Giáo hoàng Francis suốt đời gìn giữ lời khấn sống nghèo khó. Trên cương vị người đứng đầu Giáo hội Công giáo với 1,4 tỉ tín hữu, Ngài vẫn từ chối sống xa hoa: không nhận lương, không ở dinh thự tráng lệ, không đi xe sang.

Thay vào đó, Ngài chọn sống đơn sơ và đồng hành với người nghèo, người bị xã hội bỏ rơi. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen từng ca ngợi Ngài đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người nhờ vào lòng khiêm nhường và sự yêu thương chân thành dành cho những ai kém may mắn.

Không sở hữu quyền lực kinh tế hay quân sự, nhưng Giáo hoàng Francis vẫn là một trong những nhân vật có ảnh hưởng sâu rộng nhất thế giới. Ngài trở thành biểu tượng của hy vọng, công lý và lòng nhân ái - người lãnh đạo bằng đạo đức, không bằng vũ lực.

Trong suốt 12 năm tại vị, Ngài luôn giữ lập trường trung lập, kêu gọi hòa bình và cổ vũ đối thoại trong các cuộc xung đột. Vai trò trung gian trong việc cải thiện quan hệ Mỹ - Cuba năm 2015 là một ví dụ tiêu biểu. 

Ngay cả khi cận kề cái chết, Ngài vẫn kêu gọi ngừng bắn tại Ukraine và Dải Gaza.

Giáo hoàng Francis là người tiên phong trong đối thoại liên tôn giáo. Những cuộc gặp lịch sử với lãnh đạo Hồi giáo, Chính Thống giáo, Tin Lành và Anh giáo đã mở ra hy vọng về một thế giới tôn giáo hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, vượt qua định kiến, chia rẽ và nghi kỵ hàng thế kỷ.

Biểu tượng đạo đức trong thời đại nhiều biến động

Đối với Giáo hoàng Francis, đối thoại không chỉ là giải pháp cho những căng thẳng quốc tế, mà còn là kim chỉ nam để “chữa lành những vết thương” trong chính nội bộ Giáo hội Công giáo.

Ngài đã mở rộng cánh cửa Giáo hội để lắng nghe phụ nữ, người đồng tính, những người ly hôn hay cả những người đã rời bỏ Giáo hội. 

Đứng trước những hiện trạng tiêu cực trong nội bộ Giáo hội Công giáo như lạm dụng tình dục, quyền lực và sự khép kín, Giáo hoàng Francis là vị Giáo hoàng hiếm hoi dũng cảm đối diện với tất cả, thay vì lựa chọn che đậy và im lặng.

Việc Giáo hoàng Francis công khai xin lỗi, thúc đẩy cải cách và kêu gọi minh bạch cho thấy Ngài luôn đặt phẩm giá con người và sự thật lên trên hình ảnh bên ngoài. 

Chính thái độ thẳng thắn và kiên định ấy đã giúp khôi phục niềm tin nơi nhiều tín hữu, đồng thời củng cố vị thế đạo đức của Giáo hội Công giáo trong thế giới hiện đại. 

Hơn nữa, điều này đã giúp Giáo hội Công giáo bước ra khỏi những quy chuẩn cũ, tiến đến những vùng ngoại vi, những khu vực tận cùng Trái đất để đồng hành với tất cả mọi người trên khắp địa cầu.

Vị mục tử nhân lành của Thiên Chúa dường như đã khiến nhiều nhà lãnh đạo thế giới nể phục và kính trọng bởi lối lãnh đạo bằng lòng nhân đức qua câu nói: “Giáo hội không phải là một tổ chức để thống trị, mà là một cộng đoàn để lắng nghe và phục vụ”. 

Một số nhà quan sát từng nhận xét Giáo hoàng Francis là minh chứng sống động của câu nói “sự giản dị vượt qua quyền lực”.

Từ trước khi trở thành Giáo hoàng, Ngài đã không ngừng lên tiếng chống lại bất công xã hội: từ nghèo đói, phân biệt chủng tộc đến sự thờ ơ trước nỗi đau con người. 

“Tôi muốn một giáo hội nghèo và cho người nghèo” - câu nói ấy là cốt lõi trong hành trình của Ngài.

Giáo hoàng Francis đặc biệt quan tâm đến người di cư - những con người dễ bị tổn thương nhất trong thời đại hiện nay. Không chỉ dừng lại ở lời kêu gọi, Ngài còn đón nhận các gia đình tị nạn vào sống trong Vatican. 

Sự nhạy cảm của Giáo hoàng Francis trước các thảm kịch nhân đạo khiến Ngài trở thành tiếng nói lương tâm trong thời đại nhiễu loạn.

Ngài cũng dành nhiều tình cảm cho các tù nhân - những người bị xã hội gạt bỏ. Trong những nghi thức thiêng liêng như Thánh lễ Thứ Năm Tuần Thánh, hình ảnh Ngài quỳ rửa chân cho tù nhân hay người di cư đã khắc sâu biểu tượng một Giáo hoàng khiêm hạ, gần gũi và đầy yêu thương.

Tình yêu thương của Ngài vượt qua ranh giới tôn giáo, chính trị hay tầng lớp xã hội - chạm đến phần người sâu nhất nơi mỗi con người.

Khi đức tin lên tiếng vì Trái đất

Không chỉ quan tâm đến con người, Giáo hoàng Francis còn là tiếng nói tiên phong về môi trường. Thông điệp Laudato Si’ của Ngài là lời thức tỉnh mạnh mẽ về khủng hoảng sinh thái, nhấn mạnh rằng bảo vệ Trái đất không chỉ là nhiệm vụ khoa học, mà còn là trách nhiệm đạo đức.

Chính cách tiếp cận toàn diện, kết hợp niềm tin, khoa học và lương tri đã đưa tiếng nói của Giáo hoàng Francis vượt ra ngoài biên giới giáo hội, chạm đến lương tâm của nhân loại.

Ngài đã chứng minh rằng vai trò của giáo hội không chỉ là rao giảng đức tin, mà còn là bảo vệ phẩm giá con người và ngôi nhà chung của chúng ta. Ngài không sống trên đỉnh quyền lực, mà ở nơi những vùng tối của thế giới - nơi con người bị tổn thương và cần được yêu thương.

Sự gần gũi, giản dị và đạo đức không khoan nhượng ấy đã khiến Giáo hoàng Francis trở thành biểu tượng hiếm hoi mà cả thế giới đều cúi đầu kính trọng, dù khác biệt về văn hóa, chính trị hay tín ngưỡng.

“Từ Buenos Aires đến Rome, Đức Giáo hoàng Francis muốn Giáo hội mang lại niềm vui và hy vọng cho những người nghèo nhất. Để đoàn kết con người với nhau và với thiên nhiên”, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết về Ngài.

Vài ngày trước khi qua đời, Giáo hoàng Francis ‘vét sạch’ tài khoản cá nhân để giúp các tù nhân

Giám mục phụ tá Giáo phận Rome Benoni Ambarus mới đây tiết lộ Giáo hoàng Francis đã gửi 200.000 euro trong tài khoản cá nhân đến các tù nhân vài ngày trước khi qua đời.