Kỳ 1:

Phóng to

Những lá đơn khiếu nại một số công ty kinh doanh, quảng cáo trên mạng gửi tới Văn phòng khiếu nại người tiêu dùng phía Nam - Ảnh: T.T.D.

Bức xúc, thiệt hại nhưng người tiêu dùng đành “ngậm bồ hòn làm ngọt”. Các đơn vị bảo vệ người tiêu dùng cũng đành bó tay!

Mòn mỏi chờ hàng

"Hầu hết nạn nhân đều cả tin chuyển tiền cho chủ những gian hàng ảo trên mạng rồi không nhận được hàng hoặc nhận được hàng kém chất lượng không như quảng cáo trên mạng"

Sau gần bốn tháng đặt tiền mua chiếc đồng hồ qua mạng, đến nay anh Nguyễn Xuân H. ở Hà Nội vẫn chưa hết bực tức. Trước đó, cuối tháng 4 anh H. quyết định mua hai đồng đồ đeo tay hiệu Lancaster trên website www.brandsfavor.com do giá khá mềm, nhà cung cấp cam kết hàng chính hãng nhập khẩu từ Ý. Cụ thể ngày 24-4 anh chuyển tiền mua một chiếc đồng hồ nam và ngày 27-6 anh chuyển tiền mua một chiếc đồng hồ nữ, cả hai trị giá hơn 9,6 triệu đồng. Sau khi chuyển tiền nhưng đợi mãi không thấy chủ trang web chuyển đồng hồ, sinh nghi anh H. gọi điện liên tục, sau nhiều cố gắng đến gần hai tháng anh mới nhận được hàng, nhưng chiếc đồng hồ không giống như những lời quảng cáo trên mạng. “Chiếc đồng hồ đã bị trầy xước mặt, do đó dù không biết là hàng thật hay dỏm nhưng thấy hàng lỗi nên tôi gửi lại yêu cầu đổi hàng mới” - anh H. kể lại.

Tuy nhiên sau thời gian hẹn tới hẹn lui, chủ trang web vẫn không đổi hàng. Quá bức xúc, anh H. yêu cầu người bán trả lại số tiền hơn 9,6 triệu đồng mà anh đặt mua hai chiếc đồng hồ. Thế nhưng, sau đó anh H. cũng chỉ nhận được những lời ậm ừ hứa hẹn từ công ty quản lý trang web. Anh H. cho biết anh đã gửi đơn lên Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng VN và hội đã có văn bản gửi cho đơn vị chủ trang web www.brandsfavor.com nhưng họ vẫn “bặt vô âm tín”.

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 20-8, đại diện của trang web www.brandsfavor.com cho biết việc chậm chuyển hàng cho anh H. là do hàng về chậm. Công ty thừa nhận có chậm trễ trong bộ phận nhân viên khách hàng nên cùng ngày phía lãnh đạo công ty đã xem xét và quyết định trả lại tiền mua hai chiếc đồng hồ cho anh H..

Tương tự, do có nhu cầu mua máy tính xách tay nên anh Nguyễn Ngọc Hòa vào trang www.vndoa... chọn mua máy tính. Tại trang web này anh đọc được những dòng quảng cáo xen lẫn chữ Việt và Trung Quốc: “Chỉ với 5,3 triệu đồng bạn có thể sở hữu chiếc máy tính Acer trị giá 7,6 triệu. Với thiết kế thông minh, tinh xảo...”. Tin vào lời đường mật, anh Hòa chuyển tiền nhưng khi nhận hàng anh giật mình vì không có hóa đơn, giấy bảo hành chỉ là tờ giấy viết nguệch ngoạc bằng tay, không có đĩa gốc và sách hướng dẫn. Đúng như nghi ngờ của anh, sau hai tháng sử dụng máy đột nhiên bị bung ra và xộc xệch như đồ bỏ đi. Anh Hòa đưa bảo hành thì công ty trả lời: “Nếu anh muốn sửa chữa thì công ty sẽ gửi về Trung Quốc sửa với giá 2,6 triệu đồng”...

Cùng cảnh ngộ, chị Minh Nguyệt (P.13, Q.Tân Bình) đặt mua chai nước hoa hiệu Calvin Klein trên mạng được giới thiệu là hàng xách tay chính hãng. “Giá chính hãng loại này khoảng 1 triệu đồng nhưng do là hàng xách tay giá rẻ gần một nửa nên tôi nhanh chóng đặt hàng và chuyển tiền” - chị Nguyệt cho hay. Tuy nhiên khi nhận được hàng, sản phẩm đúng là hàng thật, chính hãng nhưng lượng nước hoa chỉ còn... một nửa. “Đúng là tiền nào của nấy” - chị Nguyệt đành chấp nhận thương đau.

Lặn mất tăm

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện có rất nhiều đối tượng sử dụng kẽ hở trong quản lý về thương mại điện tử để trục lợi. Thông thường các đối tượng này lập những gian hàng ảo trên mạng (dùng các dữ liệu giả mạo như địa chỉ nhà, số điện thoại, tài khoản ngân hàng...) để tạo lòng tin cho người mua, sau đó đề nghị họ chuyển tiền. Tuy nhiên, sau khi nhận tiền thì các đối tượng này lấy cớ giao hàng trễ để “câu giờ” tiếp tục lừa những đối tượng khác... Sau khi đánh được nhiều “con hàng” thì các đối tượng này bỏ gian hàng cũ và lập một gian hàng mới tiếp tục lừa đảo. Ngoài ra, một số trường hợp sau khi khách hàng chuyển tiền, hàng cũng được giao cho khách nhưng phần lớn là hàng nhái, hàng Trung Quốc kém chất lượng...

Là người khá cẩn thận, anh Nguyễn Thanh Phương ở Cần Thơ đã vào gian hàng tên Nhất Nhật Mobile trên trang www.vatgia.com với đầy đủ thông tin cá nhân, địa chỉ liên lạc “đảm bảo chính xác” để mua điện thoại. Sau khi chuyển 6,3 triệu đồng để mua chiếc điện thoại Samsung Galaxy S2 mã model i9100, anh Phương nhận được chiếc điện thoại hàng nhái không hề có tên hiệu của Samsung trên sản phẩm và các thông số kỹ thuật đều không đúng như quảng cáo trên mạng. “Biết mình bị lừa, tôi gửi ngược điện thoại lại cho Nhật - chủ gian hàng - và đòi lại tiền, tuy nhiên Nhật nhận hàng nhưng không chịu chuyển tiền lại và lặn mất tăm” - anh Phương bức xúc. Báo thông tin lên Công an quận 5 theo địa chỉ Nhật đăng ký trên website, lúc đó anh Phương mới vỡ lẽ là địa chỉ “ma”. Khi liên lạc với quản trị mạng vatgia.com thì được biết Nhật đã bỏ trốn.

Khó đòi quyền lợi

Theo thống kê của các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn TP.HCM, từ đầu năm đến nay các đơn vị tiếp nhận hàng chục lá đơn và điện thoại khiếu nại về việc bị lừa khi mua hàng trên sàn thương mại điện tử, các trang web bán hàng. Bà Đào Thị Cúc, người chuyên tiếp nhận đơn khiếu nại của người tiêu dùng tại Hội Bảo vệ người tiêu dùng VN (Vinastas), cho biết: “Hầu hết nạn nhân ở các sự vụ này đều cả tin chuyển tiền cho chủ những gian hàng ảo trên mạng rồi không nhận được hàng hoặc nhận được hàng kém chất lượng không như quảng cáo trên mạng. Đến khi biết bị lừa đi khiếu nại thì nhiều chủ gian hàng lặn mất tăm hoặc ậm ừ cho qua chuyện khiến việc đòi quyền lợi cho người tiêu dùng rất khó khăn”.

Ông Ngô Bách Phong - phó chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM - cho biết mặc dù tiếp nhận rất nhiều đơn kêu cứu của khách hàng nhưng không thể nào giải quyết nổi. Thậm chí có nhiều người tiêu dùng bức xúc đem sản phẩm đến đơn vị nhưng không hề có các hóa đơn chứng từ mua bán để xác minh. Việc giao dịch từ lúc xem hàng, thanh toán chủ yếu giao dịch qua mạng Internet và chuyển tiền qua tài khoản nên rất khó truy tìm nguồn gốc người bán.

Buông lỏng kiểm soát Theo quy định về trách nhiệm của các thương nhân tham gia cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử có quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp giữa thương nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ và người mua hàng. Thế nhưng khi có tranh chấp xảy ra, trách nhiệm của chủ website mua bán, rao vặt miễn phí nơi cho thuê gian hàng lại không được đề cập. Mặt khác, dù trong nội quy của các diễn đàn, website này đều có quy định dành cho người rao, đăng tin không được bán hàng giả, hàng trái phép, hàng kém chất lượng... nhưng thực tế các quản trị diễn đàn không hề kiểm soát được thông tin thật sự về chất lượng hàng hóa đưa lên. Chưa kể các thông tin về người rao hàng thậm chí cũng không được kiểm định nên thường là thông tin ảo, khách hàng dễ bị lừa.

(còn tiếp)