Người dân Syria vui mừng trước chiến thắng của quân đội chính phủ và đồng minh tại chiến địa Aleppo ngày 22-12 - Ảnh: AFP

Đây là kết quả cuối cùng của chiến dịch tổng lực do quân đội Syria và đồng minh phát động, nhằm kiểm soát hoàn toàn thành phố thương mại quan trọng nhất của nước này.

Diễn biến cuộc nội chiến Syria khẳng định rằng quân đội Syria của Tổng thống Bashar al-Assad không thể tự mình đánh đuổi phiến quân khỏi Đông Aleppo nếu không có sự tham chiến hùng hậu của các lực lượng đồng minh do Iran bảo trợ.

Nhưng còn một thực tế không thể phủ nhận là nếu không có sức mạnh của Nga, mà trực tiếp là lực lượng không quân hiện đại nhất của một cường quốc, thì toàn bộ lực lượng mặt đất nêu trên cũng không thể làm chủ được chiến trường.

Hỗ trợ bên trong, kiềm chế bên ngoài

Nga đã rất thành công khi vừa hỗ trợ mạnh mẽ cho quân đội Syria, vừa kiềm chế và vô hiệu hóa mọi khả năng can thiệp từ bên ngoài, dù đó là Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập hay Mỹ.

Tổng thống Putin quyết định giành thắng lợi quân sự tại Aleppo trong thời điểm đường lối đối ngoại của Mỹ rơi vào “điểm liệt” bởi giai đoạn chờ chuyển giao chính quyền giữa Tổng thống mãn nhiệm Barack Obama với tổng thống mới thắng cử Donald Trump.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry chạy con thoi trong các cuộc gặp liên tiếp với ngoại trưởng Nga tại Geneve và với những người đương nhiệm ở các thủ đô Tây Âu, Ả Rập, vùng Vịnh... nhưng mọi nỗ lực chỉ là nhằm “mục đích nhân đạo”.

Với Thổ Nhĩ Kỳ, Nga đã loại bỏ khả năng can thiệp từ phía Ankara bằng một sự đổi chác rõ ràng: Nga để cho quân đội Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch “Lá chắn Furat” đánh chiếm một vùng kiểm soát của IS ở phía bắc tỉnh Aleppo; đổi lại, Tổng thống Tayyip Erdogan chấp nhận rút 5.000 tay súng đối lập mà Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ ra khỏi mặt trận Đông Aleppo, kéo lên phía bắc tham gia chiến dịch “Lá chắn Furat”.

Với sự dàn xếp này, từ giữa tháng 10 vừa qua, quân đội Syria và đồng minh dùng mọi sức mạnh quân sự của mình đánh phá không thương tiếc, vùi dập lực lượng đối lập trong khu phố ở Đông Aleppo, nơi vẫn có hàng trăm ngàn thường dân kẹt lại.

Suốt hai tháng qua, thế giới hoàn toàn bất lực khi chứng kiến những hình ảnh tàn phá khủng khiếp, chết chóc đau thương diễn ra hằng ngày tại Aleppo.

Trong hoàn cảnh như vậy, hàng ngàn tay súng đối lập tại Aleppo không còn đường nào khác là phải chấp nhận thua cuộc!

Cuộc chạy đua của ông Putin

Iran và chính quyền Syria muốn thừa thắng tiêu diệt hết số phiến quân còn lại. Nhưng Nga không có lợi ích gì nếu tiếp tục yểm trợ không quân để cho một cuộc tàn sát đẫm máu nữa diễn ra.

Ngày 13-12, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ dàn xếp thành công một thỏa thuận mà Iran và chính quyền Syria cũng phải chấp nhận.

Theo thỏa thuận này, ngưng bắn có hiệu lực tại khu vực chiến sự. Toàn bộ phiến quân còn lại cùng gia đình họ và thường dân muốn rời khỏi Đông Aleppo sẽ được giúp di tản an toàn về tỉnh Idleb và các khu vực kế cận do đối lập kiểm soát. Phiến quân rút đi chỉ được mang theo vũ khí cá nhân hạng nhẹ, còn lại phải để quân chính phủ tiếp quản.

Một hội nghị cấp bộ trưởng ngoại giao và bộ trưởng quốc phòng Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - Iran vừa được Nga triệu tập tại Matxcơva trong 2 ngày 19 và 20-12, cùng thời điểm với sự “đóng băng” trên thực tế các mối liên hệ chính thức cấp cao giữa Nga và Mỹ.

Hội nghị “tay ba” này đã ra “Tuyên bố Matxcơva” đề cập đến những đường hướng chủ đạo cho Syria “hậu Aleppo”.

Điểm nổi bật của “Tuyên bố Matxcơva” này là ý tưởng về tổ chức một cuộc đàm phán giữa đôi bên Syria dưới sự bảo trợ của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ diễn ra tại thủ đô của Kazakhstan.

Nếu ý tưởng này trở thành hiện thực, Mỹ sẽ không còn vai trò bảo trợ chính nữa. Geneve cũng sẽ không còn là địa điểm của các cuộc đàm phán quốc tế cũng như nội bộ Syria như từ năm 2012 đến nay nữa.

Nga đang giành lấy vai trò bảo trợ cho tiến trình chính trị tại Syria và các hoạt động chính trị quốc tế vì nội dung này sẽ diễn ra tại thủ đô của một quốc gia vốn là thành viên Liên Xô cũ. Putin chạy đua với thời gian để áp đặt “sự đã rồi” trước khi Trump vào Nhà Trắng!