• Vừa có tin tìm thấy corona trong mắt, nhiều gấp 100 lần virus SARS... Đến cả “cửa sổ tâm hồn” mà cũng không yên?

- Mắt vốn qua lại với miệng/mũi/xoang, nên không lạ nếu có corona ghé qua. Còn phải kiểm chứng thêm, nhưng nếu đúng, không phải bấn; bởi chỉ cần bổ sung vài mục - như để ý thêm giọt bắn từ nước mắt, gỉ mắt, các bề mặt như kính mát, khăn tắm, đặc biệt nước tắm, nước hồ bơi. Đây là học từ sách phòng đau mắt đỏ do adenovirus. Dù tìm thấy virus, nhưng mắt không hề hấn gì, gợi ý khả năng lây lan hạn chế, giống loạt phát hiện corona trong dịch não tủy, tinh dịch...

• Nhiều người sau khỏi bệnh vẫn thấy yếu, ho, mệt, như còn ốm nặng. Có tin phổi khỏi bệnh corona hồi phục rất lâu, thậm chí không bao giờ hồi phục...

- Phổi, một cơ quan tinh tế, cần thời gian hồi phục sau tổn thương lâu hơn đồng sự nồi đồng cối đá khác. Chỉ riêng việc tống thải dịch nhầy, lấy lại đàn hồi, đã ngốn bộn ngày giờ. Tổn thương càng nặng, chẳng hạn đông đặc phổi do dịch ken đầy, càng khiến phổi trầy trật lấy lại phong độ. Phổi còn đối mặt nguy cơ lãnh sẹo gây xơ phổi, sau tổn thương. Xơ phổi ít nhiều lấy đi hiệu suất của phổi, theo đó người bệnh thấy thở nhọc, yếu mệt, khó đi lại, thậm chí phải thở oxy... Theo lý, cần ít nhất 6 tuần để lá phổi sau trận “oanh tạc” của SARS-CoV-2 hoàn tất tái thiết, trong đó có thể phải chấp nhận việc vài “hố bom” không thể san lấp.

• Có tin người dư dả vitamin D khó mắc SARS-CoV-2, có mắc cũng ít “ngủm” hơn. Thuốc tiên dễ kiếm vậy sao?

- Từ thuở hồng hoang, vitamin D nức tiếng là cánh tay mặt của miễn dịch, kẻ cùng chiến hào với đại thực bào... Phổi bệnh, nhờ vitamin D cũng khỏi nhanh hơn. Đây là cái lý, hơi bốc, người ta dùng giải thích việc dịch SARS-CoV-2 tệ quá thể ở một số quốc gia thiếu nắng, dân ngại ra nắng và nghèo hải sản. Vitamin D3, “chị đại” nhà vitamin D, chủ yếu ra lò từ cuộc hợp tác ánh nắng và tế bào da. Nói vậy, vitamin vẫn là vitamin, khó nâng thành thuốc chữa, chứ đừng nói thuốc tiên!

• WHO cảnh báo về làn sóng rối nhiễu tâm thần hậu đại dịch corona. Hết dịch lại chuyển sang bệnh tâm thần thì hết nói...

- Ý đây là những rối nhiễu tâm thần, không phải “chạm mạch hỏng IC”, có cơ xuất hiện sau những trận dịch dùng liệu pháp triệt hạ, giãn cách mạnh. Bệnh sinh đa dạng, từ hụt hẫng khó hòa nhập sau thời gian dài nhốt mình, ngơ ngác trước thế giới không còn như xưa, đến thiệt hại kinh tế bất hồi phục, tổn thương mất mát sinh mạng... Toàn cầu chưa biết, nhưng “rối” ở mức lẻ tẻ, cá nhân không thể coi thường...