Ông Nguyễn Hữu Tuynh: "Sắp tới chúng tôi sẽ đưa vào hoạt động hai khu vực trong đó một khu vui chơi và một khu nghỉ dưỡng. Hiện chúng tôi cũng đang chạy đôn chạy đáo để tìm nhân sự" - Ảnh: KHOA NAM

Ngày 12-11, tại Phú Quốc, Kiên Giang các chuyên gia ngành du lịch, đại diện trường học, doanh nghiệp đã cùng nhau ngồi lại tìm hướng phát triển nguồn nhân lực, xác định phần nào lối ra cho bài toán thiếu hụt nhân sự của điểm nóng Phú Quốc hiện nay. 

Không đủ người và người cũng không đủ nghề

Mở đầu toạ đàm "Phú Quốc "khát" nguồn nhân lực du lịch" do báo Tuổi Trẻ tổ chức, ông Lê Xuân Trung, phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, cho biết từ loạt bài phản ánh về câu chuyện khát nhân lực ở Phú Quốc, báo Tuổi Trẻ nhận được nhiều ý kiến, phản hồi của bạn đọc chia sẻ. 

Câu chuyện thiếu hụt nhân sự của Phú Quốc đang nóng lên càng được quan tâm hơn trong bối cảnh nguồn nhân lực địa phương phải đi tìm cơ hội việc làm ở địa phương khác, thậm chí quốc gia khác trong còn doanh nghiệp "đỏ mắt" tìm nhân sự địa phương, tìm cách thu hút nhân lực từ nơi khác. 

"Ở góc độ tích cực hơn, Phú Quốc đang thu hút nhiều nhà đầu tư, đồng nghĩa nhiều công ăn việc làm được mở ra, vấn đề của chúng ta là làm sao con em mình có khả năng đáp ứng nhu cầu thiếu hụt đó. Các nhà đào tạo, nhà nghiên cứu nguồn nhân lực, các cơ sở du lịch địa phương có thể đưa ra những giải pháp khả thi trước mắt và lâu dài. Bởi câu chuyện không chỉ của Phú Quốc hay ĐBSCL cần giải quyết mà nhiều địa phương khác ở miền Trung cũng đang thiếu cũng cần những bài toán khả thi trong ngắn và dài hạn", ông Xuân Trung chia sẻ. 

Theo tính toán của ông Trần Hùng Việt, chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP.HCM, để vận hành một khách sạn 5 sao có ít nhất 30 vị trí, công việc khác nhau từ cấp quản lý, nhà bếp đến phục vụ buồng phòng, nhân viên bảo trì điện, nước…. Với tính chất đó, nếu tính trung bình mỗi phòng cần từ 1,2 đến 2 người phục vụ thì dễ thấy một khách sạn vận hành 5.000 phòng thì cần ít nhất gần 10.000 nhân viên duy trì các dịch vụ ở trong đó. Điều này cho thấy nhu cầu nhân sự cho ngành dịch vụ, du lịch là rất lớn và bài toàn giải quyết cung cầu chưa bao giờ là câu chuyện dễ dàng.

Cách đây 10 năm, khi chính phủ kêu gọi đầu tư vào Phú Quốc, việc tìm nhân sự cũng đã được bàn đến nhưng tốc độ phát triển hiện nay của Phú Quốc đang rất nóng khiến cho nguồn nhân sự không theo kịp, doanh nghiệp phải "săn" nhân sự lẫn nhau. Tình trạng căng kéo nhân sự giữa các doanh nghiệp đẩy tiền lương, chi phí lao động rất cao, kéo theo giá dịch vụ của Phú Quốc tăng cao không mong muốn, giảm tính cạnh tranh của điểm đến.

Ông Nguyễn Hữu Tuynh, đại diện Premier Residences Phu Quoc Emerald Bay, cho biết vì thiếu nhân sự cho khách sạn nên đơn vị vừa phải qua Cần Thơ tìm người, tổ chức các hội chợ việc làm. "Tình trạng thiếu nhân lực trải dài nhiều vị trí từ lao động phổ thông đến lao động cấp cao, nhưng căng thẳng nhất vẫn là các vị trí quản lý. Sắp tới chúng tôi sẽ đưa vào hoạt động hai khu vực trong đó một khu vui chơi và một khu nghỉ dưỡng. Hiện chúng tôi cũng đang chạy đôn chạy đáo để tìm nhân sự", ông Tuynh nói.

Có mặt tại toà đàm sau khi đọc báo, ông Phạm Công Sơn, giám đốc The Shells resort, đã cho biết tình trạng khát nhân sự đã diễn ra nhiều năm qua và doanh nghiệp cũng muốn chia sẻ, cùng tìm biện pháp giải quyết. 

"Hiện nhu cầu nhân sự cấp cao ở khách sạn 5 sao Phú Quốc là rất lớn, một phần vì môi trường an sinh xã hội còn hạn chế nên không thu hút được cấp nhân sự này. Nhiều giám đốc sau một thời gian làm ở Phú Quốc đều xin về lại đất liền vì điều kiện bệnh viện, trường học chưa thật sự tốt cho gia đình họ. 

Với lao động phổ thông, trước đây, các khách sạn cũng vất vả trong việc tuyển dụng nên đã đưa ra nhiều chính sách giữ chân người lao động như xây ký túc xa, tăng lương... Đến nay áp lực này đã giảm phần nào nhưng mỗi lần có dự án resort mới mở ra, chúng tôi lại hồi hộp vì kiểu gì cũng bị mất người", ông Phạm Công Sơn nói. 

Đào tạo nhân sự du lịch: trách nhiệm không của riêng ai

Theo ông Nguyễn Thành Tâm - giám đốc Trung tâm du lịch nhà hàng khách sạn Trường Cao đẳng quốc tế Kent, vấn đề chất lượng, số lượng nhân lực ngành du lịch đã được các trường học nhìn thấy. Trong vài năm tới định hướng của trường sẽ mở thêm nhiều lớp đào tạo học viên phục vụ nhu cầu thị trường trong đó ưu tiên mở các lớp mới về nhà hàng, khách sạn, du lịch. 

Nguyễn Thành Tâm - giám đốc Trung tâm du lịch nhà hàng khách sạn Trường CĐ quốc tế Kent: Trong đào tạo du lịch, quan trọng nhất là sinh viên phải được thực hành, được cọ xát - Ảnh: KHOA NAM

Tuy nhiên, ông Tâm cho rằng trong khi thị trường chờ đợi các lao động có tay nghề, kỹ năng thì cũng cần nhìn vào những khoảng trống thị trường hiện nay là thiếu một sàn thông tin việc làm, kết nối công khai nhu cầu lao động phổ thông ở các khách sạn, nhà hàng với người lao động.

"Ở Phú Quốc nhiều người trước đây gắn với công việc đi biển nhưng bây giờ không thể ra khơi và trở nên thất nghiệp. Họ có thể đáp ứng các vị trí lao động phổ thông trong các khách sạn, nhà hàng nhưng do thiếu thông tin nên họ không tìm được việc còn doanh nghiệp thì than thiếu người", ông Tâm nói.

Cũng theo ông Tâm trong câu chuyện đào tạo, mối quan hệ giữa nhà trường và doanh nghiệp cũng cần xem lại. Nhiều sinh viên đi thực tập nhưng doanh nghiệp không dám cho tiếp xúc, cọ xát với khách hàng dẫn đến sinh viên học ngành du lịch thuộc bài rất tốt nhưng khi đi làm gặp khách hàng thì lúng túng, quên "hết bài". 

Ngược lại, do quá "khát" nhân sự, không ít doanh nghiệp du lịch nhỏ lôi kéo học viên bỏ học giữa chừng để đi làm.

TS Nguyễn Tuấn Khanh – phó hiệu trưởng Trường ĐH Kiên Giang: Cần hành lập các bộ phận "training" (huấn luyện) trong doanh nghiệp, tăng kinh nghiệm thực tế, kỹ năng cho sinh viên ngay từ trên ghế nhà trường - Ảnh: KHOA NAM

TS Nguyễn Tuấn Khanh – phó hiệu trưởng Trường ĐH Kiên Giang – đề xuất các doanh nghiệp hỗ trợ việc thực tập tại doanh nghiệp, tức là thành lập các bộ phận "training" (thực tập) trong doanh nghiệp, tăng kinh nghiệm thực tế, kỹ năng cho sinh viên ngay từ trên ghế nhà trường.

Ông Trần Hùng Việt, cho biết hôm qua nhóm đi khảo sát các khách sạn 5 sao ở Phú Quốc thì thấy nhân sự từ TP.HCM, gần hơn thì có Rạch Giá, Cần Thơ… ra đảo làm việc rất nhiều. Lợi thế của Phú Quốc hiện nay là đã thu hút được gần như các tập đoàn quản lý quốc tế khách sạn, có quy trình làm việc chuẩn mực nhưng họ không tìm ra được nguồn nhân sự tại chỗ để đào tạo. "Chênh lệch cung cầu thị trường khiến cho nhà tuyển dụng tìm người rất mệt mỏi. Và đây là thực tế đã diễn ra nhiều năm", ông Việt nói.

Để giải quyết bài toán này, theo ông Việt, mỗi năm Phú Quốc có khoảng 300 học sinh tốt nghiệp phổ thông trung học, phần lớn phụ huynh có tâm lý gửi con vào TP.HCM học tập và sinh sống, một số ít có những ngã rẽ khác. "Nhưng nếu chúng ta có định hướng nghề nghiệp sớm cho các em học sinh biết được ngay tại quê hương mình đang có một cơ hội việc làm trong ngành du lịch, khách sạn và hình dung được công việc du lịch thì sẽ giữ chân được người địa phương đi học và quay về. 

TS Trương Sĩ Vinh, phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, Tổng Cục Du lịch, cho biết khi đánh giá về sự phát triển du lịch Phú Quốc, cách đây 6 năm, tổ chức JICA của Nhật Bản đã chỉ ra nhiều bất cập trong chất lượng nhân sự tương quan với phát triển hạ tầng. Nguyên nhân chính là VN chưa làm tốt về quản lý nhà nước, cả các trường đào tạo và cả doanh nghiệp. "Rõ ràng, ở tầm vĩ mô, nếu giải quyết được ở Phú Quốc thì chỗ khác lại hút lao động từ đây", ông Vinh nói.

Năm 2017, Bộ Giáo dục & đào tạo đã có cơ chế đặc thù về đào tạo nhân lực du lịch ở các địa phương. Theo đó, giữa trường và doanh nghiệp phải liên kết ít nhất 50% tiềm lực đào tạo thì sẽ hưởng được cơ chế đặc thù. Vấn đề các trường phải xác định rõ phân khúc để đào tạo.

"Nếu không nhìn nhận câu chuyện này một "khẩn cấp", sắp tới rất có khả năng du lịch Phú Quốc sẽ rơi tình trạng lúng túng, không thể phát triển như mục tiêu đã định là trung tâm nghỉ dưỡng chất lượng cao tầm quốc tế", ông Vinh nói.

Ban tổ chức tặng hoa các chuyên gia, khách mời dự tọa đàm - Ảnh: K.NAM

'Bắt tay' đào tạo, tự đào tạo để giải bài toán thiếu nhân lực

TTO - Câu chuyện ngành du lịch Phú Quốc nói riêng, cả nước nói chung đang thiếu nhân lực, nhiều chuyên gia cho rằng cần có sự chung tay, phối hợp giữa đào tạo trong nhà trường và tại doanh nghiệp.