Trước tết giá loại thuốc Lipiodol chỉ có 2.900.000 đồng/lọ nhưng hiện nay tăng lên 5.508.000 đồng/lọ, thuốc không nằm trong thành phần được BHYT chi trả - Ảnh: DUYÊN PHAN

Theo khảo sát của chúng tôi, trong gần 5 năm, giá thuốc Lipiodol đã 7 lần tăng giá, từ 419.000 đồng/lọ đến 5,4 triệu đồng/lọ. Lần gần đây nhất một lọ thuốc tăng hơn 2,5 triệu đồng. Nhiều người bệnh đang dùng thuốc rất lo lắng vì giá thuốc tăng vụt. Thuốc không nằm trong danh sách được bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả nên không chỉ ông T.H.P. mà nhiều bệnh nhân đang điều trị ung thư gan lo ngại.

Tăng giá liên tục

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh nhân bị u gan có xu hướng ngày càng tăng. Trong đó khoảng 70% số bệnh nhân ung thư gan ở giai đoạn vẫn điều trị hiệu quả được, bằng kỹ thuật TACE, kỹ thuật có dùng thuốc Lipiodol.

Theo Bệnh viện Chợ Rẫy, trung bình mỗi ngày có từ 18-30 bệnh nhân được điều trị bằng kỹ thuật TACE, trong đó từ 15-25 bệnh nhân được chỉ định thuốc Lipiodol và từ 3-5 bệnh nhân được sử dụng hạt nút mạch điều trị ung thư.

Từ năm 2015 trở về trước, tại Việt Nam, để thực hiện kỹ thuật TACE, bác sĩ điều trị hoàn toàn phải phụ thuộc vào Lipiodol, không có bất cứ một loại dược liệu nào khác để thay thế. Từ năm 2015 trở lại đây, có thêm các loại hạt nút mạch có thể thay thế cho Lipiodol. Từ tháng 8-2013 tới tháng 4-2018, thuốc này liên tục tăng giá (đồ họa).

Tại sao thuốc Lipiodol lại tăng giá liên tục như vậy? Theo dược sĩ Nguyễn Quốc Bình - trưởng khoa dược Bệnh viện Chợ Rẫy, Lipiodol là thuốc duy nhất trên thị trường để phục vụ kỹ thuật TACE, có giá cạnh tranh nhất tại Việt Nam nên giá thuốc Lipiodol trên thị trường hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của nhà cung cấp/nhà sản xuất và quy định về kiểm soát giá thông qua giá kê khai/kê khai lại.

Theo ông Bình, khi có sự tăng giá liên tục, bệnh viện đã hỏi nhà cung cấp và được trả lời rằng thuốc tăng giá bắt nguồn từ hai nguyên nhân. Đó là do sự tăng giá rất cao của nguyên liệu đầu vào là iod (nguyên liệu chiếm 48% trong cấu tạo của thuốc) và thứ hai là quy luật cung cầu: nhu cầu về Lipiodol trên thế giới gia tăng đột biến do sự phổ cập của kỹ thuật TACE.

Thuốc Lipiodol được bán tại nhà thuốc của bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN

Cần có thêm nhà cung cấp

Theo các bác sĩ, nếu bệnh nhân được phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm thì can thiệp tối ưu là sử dụng kỹ thuật TACE. Để thực hành kỹ thuật TACE có thể sử dụng Lipiodol hoặc hạt nút mạch.

Tuy nhiên Lipiodol được sử dụng thường xuyên hơn bởi ba lý do. Khi dùng Lipiodol trong kỹ thuật TACE, thuốc thể hiện tác dụng kép như tác dụng nút mạch máu và tác dụng cản quang.Tác dụng nút mạch máu là để điều trị ung thư, tác dụng cản quang giúp cho theo dõi điều trị được thuận lợi. Hai lợi thế còn lại là giá thuốc thấp hơn nhiều so với giá hạt nút mạch và lợi thế về vai trò ngay từ ban đầu của Lipiodol đối với việc hình thành kỹ thuật TACE.

Theo dược sĩ Bình, nếu so sánh về giá, cho dù hiện Lipiodol có giá 5.400.000 đồng/lọ 10ml (tương đương một liều TACE tiêu chuẩn) thì chi phí thuốc cho một lần TACE vẫn kinh tế hơn so với dùng hạt nút mạch (giá hạt nút mạch dao động từ 31.800.000 đồng/lọ 2ml tới 33.600.000 đồng/lọ 2ml, mỗi lọ 2ml hạt nút mạch tương ứng một liều chuẩn).

Vì vậy, nếu bệnh nhân không dùng thuốc Lipiodol thì phải sử dụng hạt nút mạch để thực hiện TACE với chi phí cao hơn hoặc phải sử dụng phương pháp điều trị khác (ngoại khoa) dễ bị tổn thương hơn, thời gian nằm viện kéo dài hơn. Trong khi nếu thực hiện TACE, bệnh nhân có thể ra viện trong ngày hoặc ngày hôm sau, còn nếu thực hiện phẫu thuật bệnh nhân sẽ phải lưu lại bệnh viện khoảng 5-7 ngày.

Việc sử dụng hạt nút mạch được BHYT thanh toán 80-100% chi phí tùy mã thẻ BHYT. Phần lớn bệnh nhân sẽ được hưởng mức thanh toán 80%. Do vậy, với giá hạt nút mạch như hiện nay, bệnh nhân vẫn phải tự chi trả từ 6.360.000-6.720.000 đồng cho một lần làm TACE.

Nhiều ý kiến cho rằng để có thể kiểm soát tốt giá thuốc Lipiodol thì cần có thêm một nhà cung cấp khác thuốc chứa cùng hoạt chất này hoặc Việt Nam tự sản xuất được thuốc này để làm đối trọng với nhà cung cấp nước ngoài.

Bà Nguyễn Thị Yến (bệnh nhân sử dụng thuốc Lipiodol) nghe trao đổi và tư vấn từ thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Quốc Việt (Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM) - Ảnh: DUYÊN PHAN