Đạo diễn ĐÀO BÁ SƠN:

Dạy điện ảnh trong trường phổ thông

Theo tôi, đưa phim di sản nhà nước đến với khán giả trẻ thông qua các trường học sẽ hiệu quả hơn. Tôi đang giảng dạy ở Trường đại học Sân khấu Điện ảnh TP.HCM và một trường tư thục.

Ở những trường có dạy môn nghệ thuật đều có buổi chiếu và phân tích các phim hay ngày xưa. Điều này nằm trong các môn học của các bạn sinh viên.

Thật sự những tiết học như vậy rất sôi nổi, các em sinh viên quan tâm đến phim, đặt nhiều câu hỏi, bình luận.

Nhưng rõ ràng chúng ta còn bỏ trống việc quảng bá giới thiệu di sản phim đến các học sinh trung học phổ thông, trung học cơ sở. Ở các trường trung học, việc dạy nghệ thuật chủ yếu các môn liên quan nhiều đến văn học, thi ca, chứ chưa chú ý đến nghệ thuật nghe nhìn. Điều này là thiếu sót.

Tôi nghĩ các em học sinh cần được tiếp cận sớm những bộ phim truyện quý này để hiểu thêm xã hội, học được nhiều điều bổ ích về chân thiện mỹ. Việc xem và phân tích một bộ phim giá trị cũng là một cách giúp các môn học về lịch sử, đạo đức… hấp dẫn hơn.

Hoàng Lê ghi

Nhà quay phim NGUYỄN HỮU TUẤN:

Di sản lớn như điện ảnh mà không thấy thì cũng lạ

Quan sát cách đối xử với di sản điện ảnh ngày hôm nay, tôi chẳng bi quan, mà tôi tuyệt vọng.

Thời đại của tôi, làm phim thế nào cũng có khán giả. Nhiều khi, người làm phim có hơi vô trách nhiệm thì khán giả cũng vẫn đón chờ.

Nội dung duyệt gắt gao chứ kỹ thuật thì chúng tôi được toàn quyền tự do. Với mỗi bộ phim, tôi đều tranh thủ thử nghiệm một kỹ thuật mới, làm một kiểu ánh sáng riêng, chuyển động máy riêng.

Có khi tôi quá chán tỉ lệ khuôn hình truyền thống thì tôi "bịa" ra một tỉ lệ mới. Trông thế chứ đó cũng là một cách mạng to với nhóm kỹ thuật hình, nhóm in tráng hay đội chiếu bóng sau này. Vì ví dụ tôi làm tỉ lệ 1: 1,70 thì máy chiếu nào theo được?

Ngày xưa, chắc phần đông chẳng ai nghĩ làm phim để đời hay làm phim thành di sản cho muôn đời sau. Điện ảnh lúc đó được phân công bám sát từng giai đoạn.

Giai đoạn lịch sử nào có nhiệm vụ chính trị đó, chẳng mấy khi nghĩ về sự lâu dài. Hôm nay vận động kinh tế miền núi thì mình làm phim về kinh tế miền núi, thời gian sau chính sách ấy sai sai rồi thì thôi, phim cất đi không chiếu nữa. Ta lại làm phim về đề tài mới.

Nhưng rõ ràng làm phim dù chỉ với mục tiêu ngắn hạn thì cũng tạo ra các dấu ấn "để đời". Ví dụ phim Đến hẹn lại lên đi, nói quan họ mở mày mở mặt sau khi phim ra mắt quả không ngoa. Cô Nết (Như Quỳnh đóng) lập tức thành di sản.

Từ đó đến nay, cô Như Quỳnh có đi đâu người ta cũng bảo đó là cô Nết. Cô Nết thành một biểu tượng đi vào đời sống. Tạo nên di sản thì đã tạo rồi, nhưng giữ và bảo vệ mà không thực hiện ngay, di sản có đi vào đời sống bao lâu rồi cũng mất.

Di sản bé còn xé ra to được, mà di sản lớn như điện ảnh nếu chẳng nhận thấy thì cũng lạ. Nhưng mà nhận thấy rồi thì phải bảo vệ, chứ di sản mà không bảo vệ thì chịu. Chẳng mấy chốc mà tan tành mây khói, vật thể không còn và cả phi vật thể cũng biến mất.

Phải có ý thức, ý thức đó phải là tâm tính con người. Chứ người quản lý điện ảnh mà không ở trong điện ảnh, không hiểu, không biết, không muốn nhìn lâu dài, còn người thực thi thì ít, khó khăn, tiền không có... thì bảo vệ làm sao?

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp ghi