Chi phí sản xuất kinh doanh là yếu tố quan trọng để tăng giá điện

Lắp côngtơ điện tại Q.Phú Nhuận, TP.HCM - Ảnh: CHÂU ANH

Theo các chuyên gia, nếu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hạch toán đúng quy định các khoản chi phí trên thì chắc chắn lợi nhuận của tập đoàn này sẽ tăng. 

Khi đó ngành điện sẽ không còn điệp khúc lỗ để "đòi" tăng giá điện, hoặc nếu tăng thì cũng thấp hơn mức 6,08% vừa được thông qua.

PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), cho rằng với kết luận thanh tra trên thì không chỉ EVN mà cơ quan kiểm toán cũng đã thực hiện sai quy định.

Ngay cả tổ công tác kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2016 cũng "chưa làm tròn vai" khi những khoản chi phí tài chính lên tới hàng nghìn tỉ đồng chưa được hạch toán vào giá thành nhưng không được phát hiện.

"Đây là lỗ hổng, thiếu sót lớn, cho thấy tính minh bạch của EVN chưa rõ, chưa làm đúng quy định. Việc công bố báo cáo tài chính với kết quả kinh doanh xấu đi là không trung thực. Cần quy trách nhiệm rõ ràng của các bên liên quan là do chủ quan hay khách quan. Nếu kết quả kinh doanh tốt thì việc tăng giá điện vừa qua cũng ít chịu áp lực hơn, giảm đi gánh nặng cho người dân", ông Long nói.

Còn theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính, việc không thực hiện đúng quy định trong hạch toán chi phí theo chỉ đạo cho thấy EVN đã cố tình hạch toán không chính xác để giảm nghĩa vụ nộp thuế nhà nước, đồng thời tạo ra áp lực giả cho việc tăng giá điện, như vậy là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc quản lý tài chính.

Theo vị chuyên gia này, vấn đề công khai minh bạch trong hoạt động thu chi của EVN luôn được nói đến từ lâu, bởi chi phí giá điện là mặt hàng nhạy cảm, tác động rất lớn đến hoạt động sản xuất chung của nền kinh tế.

Do đó, bên cạnh việc EVN phải sớm khắc phục, hoàn thành nghĩa vụ nộp ngân sách cho Nhà nước thì vấn đề công khai, minh bạch các khoản thu chi và các hoạt động liên quan giá thành điện một lần nữa cần phải được thực hiện nghiêm túc, công khai rõ ràng hơn chứ không phải chỉ "mang tính hình thức" như vừa qua.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cho rằng việc hạch toán trước thời điểm được phê duyệt thì sau đó EVN phải tiến hành bù trừ, nộp đúng đủ số thuế phải đóng cho Nhà nước.

Liên quan đến vấn đề tỉ giá, theo ông Ngãi cho rằng có thể EVN và thanh tra Bộ Tài chính có cách hạch toán khác nhau, nên hai bên cần đối chiếu rõ ràng và có công bố cụ thể cho dư luận. 

"Cần đề nghị EVN làm cho rõ và có giải trình cụ thể khoản lỗ hay lãi với tỉ giá biến đổi, công bố rộng rãi cho chuẩn. Quan trọng là cần sự minh bạch", ông Ngãi đề nghị.